Lügat itibariyle “durmak; durdurmak, alıkoymak” mânâsına geliyor vakıf. Istılahî yani terim olarak ise “bir malın mâlikî tarafından dinî, içtimaî ve hayrî bir gayeye ebediyen tahsisi...” Buradaki edebiyen lâfzı oldukça dikkat çekici. Kısacası hukukî bir tasarrufla kurulan ve İslâm medeniyetinin harcını oluşturan hayır müesseselerinden bahsediyoruz.

17. yüzyıla damgasını vurmuş seyyahımız Evliya Çelebi, Edirne’deki 2. Bayezid Külliyesi içerisinde bulunan “Şifahane” için “Hastalara deva, dertlilere şifa, divanelerin ruhuna gıda ve def’i sevda” der. Çünkü Avrupa’nın akıl hastalarını zincire vurduğu hatta yaktığı bir dönemde Osmanlılar tedavi için müzik, su sesi ve güzel kokular kullanıyordu.

Eski dünyanın seyyahları meşhurdur. Bunların modern zamanın turistleri gibi sadece para harcamak ve zevk dünyasını tatmin etmekten öte bir iş yaptıkları kesin. Birçok tehlikeyi göze alarak ve âdetâ bir keşfe çıkarak diyar diyar gezen seyyahlar içerisinde en çok bilineni ise şüphesiz Evliya Çelebi’dir.

671 numaralı “Şapka İktisası Hakkında Kanun” meşhurdur. Kanunun ilk maddesinde “Türkiye Büyük Millet Meclisi azaları ile idare-i umumiye ve hususiye ve mahalliyeye ve bilûmum müessesata mensub memurin ve müstahdemin Türk milletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedir. Türkiye halkının da umumî serpuşu şapka olup buna münafi bir itiyadın devamını hükümet meneder” deniliyor.

Mimar Sinan ve mimarlık tarihimiz üzerine otorite isimlerden olan Prof. Dr. Suphi Saatçi ile Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları'ndan çıkan eseri "Marmara'nın Mimar Sinan'ı" üzerine konuştuk.

Tarihimizin en büyük şahsiyetlerinden olan Sultan Alparslan üzerine meşhur Selçuklu tarihçisi Mustafa Alican ile konuştuk...

Tasavvuf tarihi otoritelerinden Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç ile Sufi Yayınlarından neşredilen “Tasavvuf Düşüncesi” kitabı üzerine konuştuk.

Hâlihazırda yaşadığımız salgın hastalık sebebiyle temizlik konusu gündeme oturdu. Oysa zaten Müslüman olanın ve bizim gibi imparatorluk vârisi olanların ilave bir şey yapmasına gerek yoktu. Suyu her zaman merkeze alan bir medeniyet olarak dünyanın dört bir yanını hamam, çeşme ve selsebillerle donatmıştık.

Dünya kasıp kavruluyor virüs belâsından. Biz de sözü “Ortaçağ Avrupa’sında Ölümle Dans” kitabının yazarı Prof. Dr. Pınar Ülgen’e bıraktık.

Amerika bir siyahî vatandaşı olan George Floyd’un öldürülmesiyle çalkalanıyor. ‘Batılı insan’ın varis olduğu miras kökleriyle bugünü birbirine bağlayan bir köprü. Geçmişte binlerce ırkçı vahşet hiç yaşanmamış gibi bugün yine aynı manzara... Üstelik yüzlerce tenkid filmi çektikleri hâlde.

Nizamülmülk tarafından başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu hâkimiyetindeki çeşitli şehirlerde kurulan Nizamiye medreseleri Salerno, Paris ve Oxford Üniversiteleri’nin de öncüsü olmuştu. Müfredat ve muhteva bakımından modern üniversitelere rehberlik eden medreselerin asıl kuruluş gayesi Şiî-Batınî fikirlerle mücadeleydi.

Kültür ve sanat sahasında önemli çalışmalara imza atan Savaş Barkçin ile Ketebe’den çıkan “Yön ve Yol” kitabı üzerine konuştuk.

Yahudiler hakkında çokça yazıldı çizildi. Ancak modernleşmeyle olan imtihanları hele ki pek az bilinen İstanbul Yahudilerininki neredeyse hiç çalışılmadı. Saha araştırmasıyla yepyeni bir sosyolojik veri ortaya koyan Mahmut Haldun Sönmezer’in Post Yayınları’ndan çıkan “Modernleşme Sürecinde İstanbul Yahudileri” bu bakımdan büyük bir boşluğu dolduruyor. Biz de ‘Gerçek Hayat’ olarak yazarına soralım dedik.

İstanbul’un fethi esnasında Fatih Sultan Mehmed Han’ın yanında bulunup kendisine manevî destek veren bir isim olarak tanırız O’nu. Tasvir edenler de çoğunlukla göbeğine kadar sakallı bir şekilde canlandırır veya resmederler. İlki eksik ikincisi yanlış bilgidir oysa.

Zaman zaman gündeme gelen Papalık kurumu hakkında doktora tezi olan Doç. Dr. Bekir Zakir Çoban’ın İnsan Yayınları’ndan çıkmış “Geçmişten Günümüze Papalık” kitabı üzerine konuştuk.

Gerçek Hayat'ın 1035. sayısında mektuplar, seyahatler, şehir ve mimari konularını inceleyen kitapların tanıtımları yer almaktadır.

Samet Tınas, Gerçek Hayat'ın 1034. sayısında kültür ve sanattan kısa haberleri bizler için derledi. Başlıklar: Sümela Restorasyonu Provakasyonuna Tepki; Aamir Khan Türkiye'de; Albayrak Medya'dan Millet Kütüphanesine Hediye; Erbakan Hakk'a Yürüdü; Başpehlivan'a Elveda; Arabacı da Göçtü.

Gerçek Hayat'ın 1034. sayısında Lübnan'ı muhtelif yönlerden ele alan kitapların tanıtımları yer almaktadır.

Yakın tarihimizin en tesirli şeyhlerinden olan Abdülhakîm Arvâsî hazretlerinin biyografi ve hakkında hatıralarını kaleme alan Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci ile Arı Sanat Yayınları’ndan çıkan kitabı üzerine konuştuk.

Samet Tınas, Gerçek Hayat'ın 1033. sayısında kültür ve sanattan kısa haberleri bizler için derledi. Başlıklar: Malazgirt, Zaferin 949. Yıldönümüne Hazırlanıyor; Ayasofya Topkapı Sarayı'na Merakı Da Arttırdı; Bir Orgun Bakımı Dört Yıl Mı Sürer?; Boğaziçi Film Festivali Başlıyor; Antik Şehir 1600 Yıl Sonra "Merhaba" Diyecek.

Gerçek Hayat'ın 1033. sayısında Beyrut temalı kitapların tanıtımları yer almaktadır.

Tarih, geçmişte yaşayan insan topluluklarının maceralarını yer ve zaman göstererek anlatan bir ilim şubesidir. Kelime Arapça’da “erreha/verreha” şeklinde geçen fiilden türemiş. Bunun da Sami dillerden Akkadca’da, Sabiî dilinde ise Habeşçe’de ve İbranîce’de “yareah/yerah” kelimesi olan ve “ay, ayı görmek” mânâsına gelen kökten geldiği iddia edilmekte.

Tanzimat padişahı Sultan Abdülmecid’in annesi ve 2. Mahmud’un ise ikinci hanımı olan Bezmiâlem Valide Sultan hakkında en iyi çalışmayı yapmış olan Prof. Dr. Arzu Terzi ile konuştuk. Timaş Yayınları’ndan yeni baskısı yapılan eşsiz kitabı üzerine yaptığımız mülâkatında bakın neler söyledi?

Gerçek Hayat'ın 1032. sayısında hac, kurban ve bayram temalı kitapların tanıtımları yer almaktadır.