Kafasına bir şey takılmadan, nerde sabah orda akşam diyerek okuyup yazmak, başındaki kavak yellerini hangi yaşta olursa olsun nazlı nazlı sallandırmak insan ruhunu da okşayan bir anlık poz olsa gerek.

Elindeki kumu aldı, avcunda sıktı, daha çok sıktı, sonra yere koyarak kule yapmak istedi. Biraz daha kum, biraz daha... Yükseldi kule. Geriye doğru çekilip eserine bakacaktı ki küçük bir dalga yerle bir etti kuleyi. Öyle büyük bir dalga değildi. Dalga güçsüzdü ama kule de sağlam değildi. Tekrar kum aldı avucuna. Yeni baştan başladı kule.

Sait Faik’i ele alan bütün kaynaklarda onun yayımlanan ilk şiirinin 1932 yılında Mektep dergisinde çıkan “Hammal” olduğu vurgulanmıştır. Şimdiki tespitlerimiz ışığında söyleyebiliriz ki Sait Faik’in neşredilen ilk şiirleri, zikredilen bu şiirden yaklaşık iki yıl önce basılan “Türk Neferi” ile “Ocak ve Çevre”dir.

Fuat işe bir daha dönmedi. Evindeki üç beş parça eşyayı satıp şehirden ayrıldığını öğrenmiş danışmadaki görevliler. Doyle’a göre, daha önce yaptığı gibi, en büyük tutkusuyla baş başa kalmak için her şeyi bırakıp gitti. Bense hâlâ Fuat’ın beni soktuğu ikilemdeyim. Ama en azından artık kendime, gerçek yazarın kim olduğunu sorup durmuyorum. Bununla ilgilenmiyorum daha doğrusu. Çünkü biliyorum ki ben değilim.

Edebiyatta kurmaca ve gerçeklik denilince tarih, iktidar, gelenek gibi bir yığın değişkenin ortasında elimizdeki malzemenin dil olduğu hesaba katılmalıdır. Buradaki temel perspektifin de dilin sahiciliği olabileceği kanaatindeyim.

Bora Abdo'nun geçtiğimiz Şubat'ta yayımlanan son öykü kitabı Hayâlî'nin Tesadüfleri de işte bu imgesel anlatımın olanca kuvvetiyle hissedildiği bir eser. Abdo, maharetle oluşturduğu imgeler ile okurlarının bilinçdışı kimi odaklarını uyarıp çağrışım kapısını aralıyor ve böylelikle öyküde anlatmak istediği temanın muhatabınca da hissedilmesini sağlıyor.

Calvino kendi kurmaca dünyasında en çok tekrar eden imgenin kent olduğunu söylüyor; Borges'e sorsalardı (belki de sormuşlardır) labirent cevabını verirdi. Biz Atay için bunun "oyun", Tanpınar içinse pekala "zaman" olabileceğini düşünüyoruz. Yeterince ısındıysanız artık sorumuzu soralım: Ya sizin? Sizce neden?

Toplumların kişisel hak ve özgürlüklerinin farkındalığının oluştuğu, düşün ve yazın hürriyetinin yaygın olarak benimsendiği günümüz toplumlarında sansüre yönelik bilinç artmaktadır.

Günümüz öyküsünden üç örnek ile bu dediklerimizi bir araya getirmeden önce Sait Faik’in “Sivriada Geceleri” adlı öyküsüne bu imaj ve görsellik farkı manasında değinmemiz aydınlatıcı olur.

Sadece hikâyenin değil romanımıza, şiirimize, çocuk edebiyatına aslında tüm türlerimize bir şeyler kattığı söylenebilir sinemanın. Sinema filminden etkilenip şiir yazanlar, şiir adını film ismi koyanlar, kitap isimlerini film adı koyanlar, sinemadaki görselliğin büyüsüne kapılıp o duyguyu kendi yaratım sürecine taşıyanlar oldu.

Öncelikle benim 50 Kuşağı öykücülerine karşı ayrı bir illgim var. İstisnasız herkesin kabul edebileceği gibi, edebiyatımızda -özellikle öyküde- büyük bir sıçrama yaptılar. Ve aralarındaki ortaklık yenilik iddiasıydı. Günümüz öykücülüğünde böyle bir sıçrama ve bir ortaklık olmadığını düşünüyorum. Ya da nicelik arttığı için ortaklık bulmamız zor oluyor.

Kahramanın ölüm ve dönüşümü irdelendiğinde iyi ve kötü kahraman, yol, akıl ve mekân temaları etrafında bir dizi alt başlığa temas etmek esasa ulaşmak için uygun gözüküyor. Çünkü kahraman beklendiğinden ötede başka bir varlığa dönüşmüştür.

Suflör seyircilerin göremeyeceği bir yere oturuyor, oyun başlar başlamaz ses veriyordu. Cümlelere şekiller veriyor, hamurla oynar gibi oynuyordu. Sözcüklerle dolu leğenin içine ellerini daldırıp altını üstüne getiriyor, sağdan sola çeviriyordu. Oyun içinde bir başka oyun...

Elimizdeki eleştiri metinleri, tam da ortaokul ve lise çağındaki gençlere yöneliktir. Nitekim Feyza Hepçilingirler’i okumak o yaşlardaki birine metne nasıl yaklaşacağını ve metinle irtibata girmeye nereden başlayacağını öğretebilir.