Restore edilen Yahya Efendi Camii'nin 104 yaşındaki eski imamı Ali Dede inanılmaz bir olayı anlatıyor. İstanbul Aksaray'da Yusufpaşa Mahallesi'nde ikamet etmekte olan Ali Yıldırım Hocaefendi'nin anlattığı o şaşırtıcı olaylar zinciri:

Tübingen Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Frank Kolb, Doç. Dr. Rüstem Aslan ve Arkeoloji-Sanat dergisi yayın yönetmeni Nezih Bagelen Truva'nın tarihi gerçekliliği tartışmalarını Derin Tarih dergisinde değerlendirdiler.

Destanların kısmen de olsa tarihî olaylara dayandığı söylenir. Ne var ki, destanlarda geçen her olayın tarihte bir dayanak ve delilini bulmak mümkün olmaz. Homeros’un İlyada’da anlattığı Truva Savaşı’nı ele alalım. Bu savaş gerçekte oldu mu? Olduysa bile olay Çanakkale’deki Truva’da mı geçti? Halid Kandemir Derin Tarih dergisindeki yazısında Troy efsanesine dair soruların peşinde.

Hapşırırken ağızdan çıkan nefesle birlikte ruhun da dışarı çıkacağına olan inanç insanlık kadar eskidir. Halk arasında hapşırana “Çok yaşa” denilmesi de bu inanışın izlerini taşır. Hapşırığın uğursuz etkilerini tez elden geldikleri yere göndermek adına binlerce yıldır dilimize dolanan bu dilek veya duaların hikâyesini merak ettik. Bakalım 'çok yaşa' ritüeli tarih içinde nasıl bir evrim geçirmiş?

Yenikapı Mevlevîhanesi’nin uhrevî havasını soluyarak sikke giyip mukabeleye katılarak büyüyen Hasan Âli Yücel, Milli Eğitim Bakanı olarak ‘genç Cumhuriyet’in yaptığı devrimlerde önemli roller oynamıştı. Gelin, Mevlana, Mehmed Dede ve Hasan Âli'nin buluştukları esrarengiz rüyanın kapısından içeri süzülelim.

Derin Tarih, Piri Reis'in dünya haritasının 500. yıldönümünü İdris Bostan'ın editörlüğünde hazırlanan dopdolu bir dosya ile selamlıyor. ‘Keşifler Çağı Haritacısı’ Piri Reis'in bizi yepyeni ufuklara davet eden heyecan dolu bir serüvene var mısınız?

Kitâb-ı Bahriye, denizcilerle dolu bir muhitte doğup büyüyen ve çok küçük yaşlardan itibaren başta amcası Kemal Reis olmak üzere ünlü denizcilerle birlikte denizin içinde olan Piri Reis'in gözlem ve duyduklarına dayanır.

Günümüzün açmazlarından biri, eski devirlerdeki teknik bilgiyi küçümsememizdir. Bilim ve teknolojiye dair ne varsa 20. asrın hikmetlerinden olduğuna kalpten inandığımız içindir ki, Piri Reis'in sırrına asla vakıf olamayacağız? Bir diğer açmazımız ise bize teknolojik ilerlemeye dair her şeyin Avrupa'dan neş'et ettiğinin öğretilmesi. Doç. Dr. Bülent Arı Derin Tarih dergisindeki yazısıyla Piri reisi 500. sene-i devriyesinde gündeme getirdi.

Kitâb-ı Bahriye hakkında bazı sorular hala cevapsız. Ünlü Fransız tarihçi Bacqué-Grammont, Korsika ve Sardunya örneğinden yola çıkarak Piri Reis'in esrarlı dünyasına yeni kapılar açıyor.

Sultan Vahdettin'in hala tartışılan hainliği meselesine ilk ciddi neşter tarihçi olmayan, bir şair ve düşünür olan Necip Fazıl tarafından kaleme alındı. Tarihin yalana galebe çalan molozlarını temizlemekte yaygın görüşlerden radikal ayrılıklarla mümkün olacak.

Belki çocukluğunu hatırlamak belki yıllara kafa tutmak oyuncağın doğmasına sebep. Gelin şimdi masaldan gerçeğe çevirelim yüzümüzü ve oyuncak hangi ellere uğrayıp bugüne ulaşmış, öğrenelim. Şeyma Aydın Derin Tarih dergisinde oyuncağın doğuş hikayesini kaleme aldı.

İngilizlerin İstanbul'u işgal etmesi Heyet-i Temsiliye adına bir fırsat olmuştu. Yeni açılacak meclis düşünüldüğünde bir çırpıda akla gelen sorular şunlar olsa gerek: Bu meclis niye toplanacak ve hangi adı alacaktı? Niteliği ne olacaktı? Yoksa iddia edildiği gibi bir ihtilal meclisi niteliği mi taşıyacaktı? En önemlisi, Mustafa Kemal Paşa bu konularda ne düşünüyordu? Düşüncesini daha işin başında bu kadar açık edebilecek miydi? Hasıl-ı kelam, bu işin aslı neydi?

Dünya güç üzerine mi, yoksa erdem üzerine mi kurulu? Ortaya konulan siyaset -ister iç, ister dış- realist mi, yoksa duygusal yaklaşımların neticesi mi olmalı? Bu soruların cevabı belli… Prof. Dr. Mim Kemal Öke Derin Tarih dergisinde bizi yeni ufuklara götüren kitapların kritiğini yaptı.

Giovanni Gabrieli sadece forte ve piyano terimlerini kullanırken, Şîrâzî’nin ondan 3 asır önce daha fazla nüans terimi kullandığını görürüz. İstanbul Üniversitesi Türk Din Musikisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Fazlı Arslan Şirazi'nin notadaki nüanslarını Derin Tarih dergisinde kaleme aldı.

Hıristiyanlık tarihi genellikle Pavlus'un şekillendirdiği doktrinin gelişimi olarak karşımıza çıkar. Ancak Pavlus, Hz. İsa'yı dünya gözüyle görmediğine göre ondan önce ve onun anladığı Hıristiyanlığın dışında başka bir Hıristiyanlık daha var olmuş olabilir mi?