Ontolojik açıdan bakıldığında dünya ile Dasein kökteştir. Dünyanın içine doğmazsın o senin başına gelir. Bu öylesi diklemesine bir söylemdir ki ölüm bizi bu Dasein'ın içinden alana kadar fiillerimizin kuşatılmış olduğunu betimler. İşte "herkes"liğimiz buradandır. Döngüye uyacaksın der bize. Döngünün sahibine de.

Yirminci yüzyılın en tanınan Fransız entelektüeli olan Jean Paul Sartre, kişinin kendisinin ne ya da kim olacağını seçmesine dayalı varoluşçuluğuyla ve bu felsefi görüşlerini gerek siyasal duruşu gerekse edebi eserleriyle örneklemesiyle felsefe ile edebiyat arasında bir geçişlilik arayanların mutlaka bakması gerekli bir figürdür.

Kalbi ana rahmine düştüğünde oluşmuş, ama zamanla sadece bir pompaya dönüşmüş olan insanlar, onun yerine sahte duygulanmaların evi olan bir kalp koymuştur. Bu kalp, “l” harfi kalın olan kalp. Gösterişi güzellik, poz vermeyi gülmek, “twit” atmayı acı çekmek olarak algılayanlar; tüm bunların kalpazanı oluyor. Bunun altında yatan sebepse Lawrens Grossberg’in dediği gibi ironik nihilizmdir. Herkes herkesin kandırdığını biliyor, dolayısıyla herkes kandırıyor ve ş…

Unutma yetisini kaybeden birey sosyal ve sağlıklı yaşama becerisini yitirmiş ve yeryüzü cehennemine düşmüştür artık. Önce acır. Sonra hissizleşir. Arı kovanına benzeyen beyninde, sadece çok bilinçli anlar vardır, hisler yoktur.

İnsanı bu şiddet biçiminden kurtaran, tereddüt, tefekkür, tecessüs kavramları bu çağın insanına ait değil. Artık tereddüt yok iş var; tefekkür yok enformasyonun çizdiği bir yol var; tecessüs ise tamamen yok edilmiş durumda. Şeffaflıkta her şey görünür olmuş. Merak edilmeye değer olan ne kaldı?

Gidersin Kreuzberg, yürürsün Piccadilly, oturursun Cihangir olursun. Akışkan mekânları daha akışkan kimlikler olarak doldurursun. Otantik bir varoluş mudur bu? Martin Heidegger’e göre değil.

Kitabın en önemli yanlarından biri felsefeyi/hikmeti bilhassa amelî bağlamı ile öne çıkarması ve sırf zihinsel olanın "perde olabilme" riskine işaret etmesidir. Çünkü bir ahlâki durumdan söz ediyorsak bu bilhassa amelî bağlamı olmadan gerçekleşmez.

Duyuş ve seziş üzere olan sanatçı tam da doğanın kalbindedir. Böyle olunca eser de duyuş ve sezişin neticesi olarak işaretler arası ilişkilerde köklenir, dense yeridir.

“Neden okumalı?” Okumak, öncelikle anlamak ve anlamlandırmak daha doğrusu bir anlamı, tecrübeyi, duyguyu dil ile ifade eden bir metni özümsemektir. Elbette sadece harfleri bir araya getirip metnin anlamını “içselleştirmekle” bitecek bir uğraş değil okumak.

Modern insan, özgürlük uğruna “anlam”ı hayatından çıkarmıştır, aradığı tek şey özgürlüktür artık. Zamanın ve dünyanın efendisidir. Öyle umar ve evreni matematiksel bir düzenle tasavvur etmeye çalışır. Zamanın döngüsel tasavvuru, yerini doğrusal bir harekete bırakmıştır: İleriye, daima ileriye doğru...

İdeoloji ve felsefe dendiğinde akla gelen belki ilk isimdir Heidegger. Onun düşüncelerinde, savunduğu fikir ya da o an taşıdığı inanç ne olursa olsun ideoloji her zaman yer bulmuştur. Zira felsefe için "felsefenin çağına gücü yetmelidir" der. Felsefesini aktüel olana, içinde bulunduğu ana odaklayan, en azından bunu açıkça belirten filozofa rastlamak pek olası değildir. Ancak Heidegger bunu oldukça önemser.

19. yüzyılın felsefi kötümserliği altında hayati bir çığlıktır Friedrich Nietzsche'nin felsefesi. Onu ortaya koyarken vurduğu çekiç darbeleriyle modern insanın çehresini yeniden şekillendiren Nietzsche'nin çağdaş düşünme ve hissetme yollarına da yeni bir kavramsal kadro hibe ettiğini söylemek gerekir.

Heidegger felsefede güçlü bir benlik duygusu, yaşamının geri kalan alanlarında ise burjuvanın aşağılık kompleksi arasında gidip geldi. Bu çelişki, kızgınlıktan doğan güç fantezileri yarattı: Büyük filozof nihayet kamusal alanda söz sahibi olmak istedi. Bunu yapma fırsatını ise ancak 1933'te buldu. Artık bir filozof olarak kendisini bir hareketin başında konumlandırabileceğine inanıyordu.

Modern insan hep başkalarıyla yaşar ama asla başkası için yaşamaz. Herkes ile kendisi için yaşar. O ne insana ne sanata ne de varolana bir ihtiyaç duymaz. Çünkü herkes içinde kendinden uzak bu körlük hâli onun için olabilecek en iyi konumdur.

Ben Heidegger'in modernite, teknoloji, modern bilim ve hümanizm eleştirilerini basite indirgeyerek onu mistik bir söylem içerisinde değerlendirmenin haksızlık olduğu kanısındayım. Bunu çok sağlıklı bulmuyorum. Heidegger için düşünme eylemi, felsefe eyleminden farklı bir şey hatta felsefenin sonu düşünmenin başlangıcıdır.

Oruç geldi. "Ve ağızları misk gibi kokanlar ve o gün insanlara gülden ağır bir söz söylememiş olanlar ve o gün almayı değil hep vermeyi düşünenler ve o gün "sabredenlere hesapsız ecirler verilecektir" müjdesi ile müjdelenmiş olanlar meleklerle birlikte iftar sofrasına oturuyorlar. Allah'ım, şükürler olsun oruçluyuz..."

Yerini inşa etmek önemli değil yerine yakışan da benliğini mutlu edebilir. İslam düşüncesinde kaimdir; Allah insanı yerinden kaldırmadan doyurabilir ama bunu yapmaz. İnsanın yiyeceğe ulaşmasını ister, yerinden kalkarak yerini bulmasını.

Bir müstahdemin bir kurumda kariyer basamağının en altında bulunmasına rağmen kurduğu iktidar alanı pek çok makam sahibininkinden fazla olabilir. Foucault'nun "iktidar her yerde" ifadesiyle şekillendirdiği iktidar alanı, her söylemin bir kendilik ve iktidar çabası olduğuna da işarettir.

Tanrı, her şeye kadir olduğu hâlde, yarattığı insanlara irâde bahşediyor; onları kuklalaştırmıyor. Romancı, Tanrı taklidi yapmakla yetinmeyip, Tanrı'nın kullarından esirgemediği özgürlüğü kendi kahramanlarından esirgerse, roman ortaya çıkmaz. İyi romancılar Tanrı'ya öykünür, kötülerse hadsizlik edip Tanrı'yı aşmaya çalışırlar.

İnsan kendinden uzaklaştıkça kendi'ni daha çok kurar. Mesele başka'sından kaçma, uzaklaşma ya da ona düşmanlık etme değil, asıl sorun beklentiler karşısında kişinin takındığı tavır. Herkes, her kurum bireyden bir şeyler bekler. Kimisi iyi vatandaş, kimisi iyi dindar, kimisi iyi aile babası, iyi personel olmasını ister. Rolünü oynadığı müddetçe beklentilerin karşısında duran kişi kendiliğini en fazla gösterendir.

Kötülük iyilikle eş değer, denk sıklette varlık kazanır insanda. Özü kötüde yahut iyide değil birbirini tamamlayan bütünlükte buluruz. Zevk için bir canlıya işkence eden ruhta mı yoksa zengin, kariyerli, asaletli, bilge, cesur kişilerin o eylemlerinde mi aramalıyız insanın özünü? Fiiller doğayı göstermez, insan varoluş tarzlarının toparlandığı ruhta kendini açık eder.

Boyun eğme veya eğdirme arasındaki mesafe ne kadar büyük olsa da içinde bulunduğumuz düzen, insanı en alttayken bir anda efendi pozisyonuna çekebiliyor. “Kurallarını öğrenip uyguladığı” müddetçe kişioğlu girdiği dünyanın en tepesine ulaşabilir. Dünya-lar ezilme ile ezme arasındaki farka, ahlâkî tezada, itikadi sapmaya rağmen bireye hayatta kalma adına rızk korkusu salarak ezmeyi haklı göstermeyi başardığı için insanı dönüştürür, yönlendirir.

Okullarda öğretilen bilgilerin anlatmaya ve paylaşmaya değer bilgiler olup olmadığından hiçbir zaman emin olamayız. Ve “bulut” sisteminin kullanıcıları da, bulut içindeki verilerin palavra olup olmadığını ayırt edemez. Bu durum aslında modern ve post-modern şartların bir sonucudur. Kurumsallaşmış ve kurumsal olmayan bilgi arasındaki fark sürekli değişiyor.