Şatafat içinde yaşayan, gıybet-dedikodu yapan, itikadında, amelinde problemler olan, her iktidara yamanmaya çalışan, güç sahiplerinden korkan, Hakk-bâtıl ayırmakta güçlük çeken, gariplerle değil zenginlerle beraber olmaya çalışan, ihale, adam atama peşinde koşan kişilerden bırakın keşf mücahedesi şeyhi olmak, takva mücahedesi kılavuzu bile olmaz. Bu kişiler ‘kendisi himmet …

İslam filozoflarının sembolik tevil anlayışı Gazzâlî’nin tevil eleğinden geçemez.

Mantık, insanı insan eden en temel unsurdur. İnsan, sair mahlukattan mantıkla temeyyüz eder, mantıklı olmasından dolayı da mesuldür. Diğer hiçbir mahluktan beklenmeyen görev ve sorumluluklar ona yüklenmiştir. Mantık, kelime olarak konuşma anlamına gelen “nutk” kökünden; hariçte ise nutk, ‘mantık’tan türer. Konuşmak, düşünebilmenin sonucudur. Düşünme ile konuşma, birbirini…

Tasavvufun tarih boyunca en güçlü olduğu taraf, metafizik meselelerde duyu tecrübelerine benzer şekilde tecrübe vaadidir. Allah, melekler ve duyularla algılanmayan diğer mevcutlar hakkında Hz. Peygamber’den (s) nakledilen haberlerin tecrübe edilebileceği ve bunun bir kâmil mürşid nezaretinde yöntemli olarak gerçekleşebileceği umudu, sadece genel olarak tasavvufî hayati cazip kılmamış, aynı zamanda tasavvuf metafiziğini de tahkîkî bilginin evc-i bâlâsı ola…

Hicrî üçüncü yüzyılın ikinci yarısından itibaren kelamcıların kahir ekseriyeti atomculukta karar kılmıştır ve arazcılık ile zuhur-kümunculuk süreç içinde tamamen terk edilmiştir. Bu sebeple atomculuk, kelamcıların resmî teorik fiziği hâline gelmiştir. Kelamın İslam düşünce geleneğinin hâkim bilimi olduğu dikkate alınırsa atomculuğun İslam dünyasının en yaygın teorik fiziği olduğu söylenebilir.

İnsanı yaratmak, insanlık hakikatini yaratmak değildir, insan fertlerini var ederek insanlık hakikati veya mahiyetine varlık vermektir. İnsanlık hakikati bu varlıktan önce bir mahiyet olarak kendinde sabit olduğu gibi varlıktan sonra hem kendinde hem dışta hem de zihinde var olur.

Allah'ın bilgisinde artma, eksilme, değişme ve başkalaşma olmayacağından herhangi bir yaratılmış, var olmadan önce, var olduğunda ve var olduktan sonra Allah tarafından bilinir.

Mümin hikmeti felsefede de bulabilir. Ama hikmetin bulunabileceği tek yer felsefe değildir. Mümin hikmeti mühendislikte, müzikte, mimaride, kunduracılıkta da bulabilir. Hatta hikmeti okumuşta okumamışta, evde sokakta, yerde-gökte, çarşıda-pazarda, ağaçta yaprakta da bulur. Ama bir parça ışık gördüğü yerleri ve şeyleri de güneş ilan etmez.

Gazzâlî, insanın "bir olan yegâne varlığa" yöneldiği zaman âlemde çok gördüğü her şeyin azaldığını, bakışının Bir'e tebdil olduğunu ve ulaşılan bu bilgide, kişide sadece tevhidin manasının mevcut olduğunu ifade eder.

Ne boş bir muhafazakârlıkla bekliyorum ne de dünyaya uyum sağlıyorum. Gazzali'nin şu sözünü unutmuyorum:" Leyse fi'l-imkâni ebda'u mimmâ kân "(İmkânda, var olandan daha mükemmeli yoktur).

İslam dünyasının krizi, fıkıh ve tefsir gibi uygulamalı dinî bilimlerden ziyade, düşünce ve teorik bilimlerdedir. Müslümanlar dünyayı açıklama, isim verme, anlamlandırma ve müeyyide koyma gücünü yitirmiştir. Kuşkusuz bu durum, hayatın bütün alanlarına sirayet ettiğinden dini ve felsefî pratik ilimler de krizden derinlemesine etkilenmektedir.