Mustafa Kemal üzerine birçok enstitü, hatta resmî kurum bulunmasına rağmen kendisi ve ailesiyle ilgili resmî kaynaklarda yer alan malumatta hala çok ciddi problemlerin var olduğu gözlemlenmektedir. Özellikle babası Ali Rıza Bey ile ilgili bilgiler bir hayli sınırlı.

1909 cep takviminde hangi padişaha İttihatçı sansürü uygulanmış, hanedanın erkekleri arasında resmine dahi yer verilmemişti? Tabii Abdülhamid’e. Devrine ‘Osmanlı tarihinde misli görülemeyecek kadar korkunç’ diyen devrimci takvimi Prof. Dr. Hüsrev Hatemi Derin Tarih dergisinde mercek altına aldı.

Doğrudan onun elinden veya ağzından çıkan yazı ve konuşmaların yanı sıra, bir de dolaylı belgeler mevcut ve bunlar da en az diğerleri kadar değerli. Bilhassa Mustafa Kemal’in ‘dolaylı’ olarak tutulan notları niteliğindeki bazı tutanaklar var ki, ilk kez Derin Tarih Mart 2013 sayısında, onların bir bölümünü sizlerle paylaşıyor.

Harp madalyaları harpte gösterilen yüreklilik ve yararlılık için verilir. Nitekim Enver Paşa’nın başında olduğu Harbiye Nezareti’nin Bediüzzaman’a verdiği savaş madalyası hakkında Bediüzzaman tevazuyla, “Bir adet harp madalyam vardır. Başka rütbe ve nişanım yoktur” demiştir.

Fatih Sultan Mehmed'in hoşgörü anlayışını yansıtan 2 fermanı bilinir. Biri Bosna'da Foynitsa'daki Fransisken Rahiplere verilen, diğeri de Galata’daki Cenevizlilere dinlerini diledikleri gibi yaşayabileceklerini emir buyuran fermandır. Bu kez bilinmeyen bir fermanı ilk kez Derin Tarih'te yayınlandı büyük Sultan'ın. Yunan rahiplerine tanıdığı dinî özgürlükleri açıkladığı bu ferman bilim dünyasında ilk kez gün ışığına çıkıyor.

Hüseyin Kenan'ın aşağıda sadeleştirilmiş halini okuyacağınız 26 Mayıs 1921 (1337) tarihli yazısı Osmanlıca aslıyla karşılaştırılıp sadeleştirilerek kaleme alındı. Yazı Mustafa Kemal'in hakkında bilinmeyen bir detayı ortaya çıkarması yönüyle ilginçtir.

Filozof Rıza Tevfik, gurbette Sultan II. Abdülhamid’in ruhundan özür dilerken, "31 Mart’ı biz tezgâhladık" itirafında bulunmuştu. Abdülhamid Han'a yaftalananların büyük hayıflanmaları da beraberinde getirdiği gerçekleri Salih Mercan Derin Tarih okurları için kaleme aldı.

Şuan hayatımızda önemli yerlere sahip bir çok keşif bulunmakta. Bunları keşfedenler ise sanıldığının aksine o zamanlar yaşları ufak kişilerdi. Doğuştan geniş hayal gücüne sahip bu çocukların 20’li yaşlarına gelmeden keşfettikleri buluşlar