Nefs kelimesi de nefes ile aynı köktendir. Hayatta, yaşayan ve diri olan bir canlı olarak nefes almaya devam insana ait bir tanımlamadır Nefs. Alacağı nefesi kalmayan yani son nefesi teslim eden insanın nefsine ait bir iradesinden söz edilemez. O hâlde nefes almak aynı zamanda nefsin arzularını yerine getirebilmenin de gerekli şartıdır.

Alın çakrası kapanmış kimseler akılçılaşırlar, mânevî halleri reddederler. yani fizikle yetinip metafizikten uzaklaşırlar. bu yüzden mânevî dereceleri hem kabul etmezler, hem de erişemezler. ben merkezci olan bu tipler, meselelere sadece kendi dar çerçevelerinden bakarlar.

Salur Kazan kâmil insan olma yolunda ilerlerken, Othello için tam tersi bir durum söz konusu. Kahramanlar aslında bir insanın olabilecek en büyük rakibi ile yüzleşirler: kendileriyle. İnsanın hayattaki asıl gayesini belirten Plotinos'un sözleri de burada dursun: "İçimdeki tanrısal olanla evrendeki tanrısal olanı bir araya getirmeye çabalıyorum."

Dünyadaki yaşam şartları nedeniyle insanın ruh halikorku ile umut arasında gelip giderken, umut yamacındaki en yüksek nokta gönlümüzde çağlayan sevgi ırmağımızın azami debisidir. Seviye umudun türevidir denebilir mi? Yaradılanı yaratandan ötürü seven sevginin en üst mertebesine ulaşandır.

Bu narin avuçlarımızı, bu kanamamış, yıpranmamış, bir yetimin saçına dokunmamış avuçlarımızı yüzümüze kapattık. Amin diyor sandılar, yüzümüzü kapattık. Gönlümüze yeniden gönlün gerek sevgilimiz. Sinemizde kalp diye cıvalı zarlar taşıyoruz. Ne yana atsak "hep nefs" geliyor.

Öncelikle bilmemiz gereken, belki de insanlık tarihinde gördüğümüz en büyük, küresel çapta bir tehlike ile karşı karşıya olduğumuzdur. Fakat bu mevzuda uyarılmışızdır, tek gözlü Deccâl ile ilgili hadis-i şerifleri, canavar gibi bir varlığın ortası çıkması olarak değil de insanın felakete sürükleyen, gözünü ondan ayıramadığı, onu bir Rabb gibi gördüğü bir nesne olarak niye anlamayalım?

Mükemmelleşmeye doğru seyir, aynı zamanda nefsin yerleştiği bedenle ilişkisini de etkiler. Bu bağlamda İslam filozofları, bitki ve hayvan nefslerinin onların bedenlerine yerleştiğini ama insan nefslerinin bedenlerden bağımsız olduğunu düşünür. Yani insan türünde nefs, soyut ve manevî bir cevhere dönüşür. Bu sebeple insan nefsi bedenin bozulmasıyla yok olmaz, tam tersine cisimden ayrık bir akıl hâline gelir.

İnsan nefsi azgındır. İslam ile dizginleştirilmesi gerekir. Tasavvuf nefis terbiyesi sisteminin adıdır. Lakin dünyevileşmenin arzı istila ettiği bu zamanda onları da terbiye edecek yeni bir mekanizmaya ihtiyaç var. Dizginlenmeyen nefsin mezhebi, meşrebi, partisi, cemaati, kavmi, mevkisi, makamı, mensubiyeti yoktur.