Belki de tasavvufi mecazların ne anlama geldiğini anlamada en önemli başvuru mercii hâline dönüşen Gülşen-Râz’da Muhyiddin Arabî ve Mevlâna zikredilmese de bu iki ismin etkisi yoğunlukla hissedilir. Fikirler Arabi’nin Fütühatül Mekkiyye’si ile Füsusul Hikem’inden, bu fikirlerin ifade edilme tarzları ise Mevlâna’dandır dense yeridir.

Bu manzarayı görünce sürdü hemen atını,Lakin hızlı çıktı yılan, bulamadı fırsatını.Pek akıllı idi, biliyordu bu işin ilacını,Şaklattı ensesinde püsküllü kırbacını.Başladı kaçmaya, kırbacın verdiği acıyla,Vardı bir vadiye elma dolu ağacıyla.En çürük çarıklarından seçti bir öbek elma,Dedi bunlardan yiyeceksin! Hiç çare arama!

Böyle saçma sözler söylüyordu o çoban,Musa dedi, kimle konuşuyorsun ey filan.Ağzından dökülen sözlere itikadı tamdı,Onun efkârınca bu, en güzel kelamdı.Hiç çekinmeden cevap verdi bu sâile,Kimle olacak? Seni beni yaratan ile.

Katil bıçağı sapladıktan sonra bıçağını da alır kaçar. Neden? Dünya kaçar, şeytan kaçar, işbirlikçiler kaçar. Bıçaklarını alıp giderler. Neden? Yeniden saplama arzusuyla mı? Parmak izlerini alıp gitme arzusuyla mı? Neden göğsümüzde Leyla’nın bıçağından başka bıçak yoktur bizim? Leyla niye alıp gitmez bıçağını. Leyla bıçağın kendisi midir? Aşk bıçağın kendisi midir? Bıçağın kendisi kalbimizi dünyadan söküp alanın kendisi midir?

Müminin, dert ve beladan ızdırap ve sabırsızlıkla kaçmasının, nohudun ve emsali yiyeceklerin ateşte kaynarken çömlekten çıkmaya çalışmasına benzemesi

1757'de İstanbul'da dünyaya gelen ve henüz 42 yaşındayken hayatını kaybeden divan şairi Şeyh Galip, vefatının 221. yılında anılıyor.

Klasik edebiyatın poetikasına bakıldığında, edebiyatın insana kendini sevdiren tatlı bir muallim kisvesinde olduğu görülür. Nitekim, tüm klasik şiirimiz insana bu dünyanın, bu dünyada nasıl yaşayacağımızın, nasıl davranacağımızın bilgisini nazlı niyazlı, eğlendirerek, akılda kaldırarak, estetik bir zevk vererek öğretir.

Anlatılan hikâye, su gibi anlatıldığı kabın/anlatıldığı kültürün şeklini alır. Üstelik bir yönüyle sınırları da aşar anlatılan hikâye. Sanskritçe dilinde Pançatantra adıyla anlatılan hikâye önce Süryaniceye tercüme edilir; yeni bölümler ve yorumlarla Beydaba kabına dolar ve Kelile ile Dimne adını alır. Ardından da Mevlana’nın Mesnevi kabına akar.