Türk-Musevi ilişkilerini anlatım şablonunda hangi cenahtan kaynaklanırsa kaynaklansın fanatizm, tarihi siyah-beyaz görme kolaycılığının arkasına sığınır. Oysaki tarih, çok renkliliğin egemen olduğu, tekdüze yorumları kaldırmayan bir çeşitlilik ve çelişkiler yumağıdır. Prof. Dr. Mim Kemal Öke Yahudiler ve Holokost adlı kitabı Derin Tarih okurları için kritik etti.

İntihar ederek hayatına son veren İngiliz kadın yazar Virginia Woolf vakti zamanında muzip bir şakacıymış meğer. Arkadaşlarıyla birlikte Habeşistan prensi ile erkânının kılığına girerek anlı şanlı İngiliz Deniz Kuvvetleri’ne yaptığı şaka, 106 yıl sonra bile yüzümüzü güldürüyor. Ama buruk bir neşeyle…

Yeni hükümdar Sultan Süleyman, babasının vefatından 8 gün sonra 1 Ekim 1520 sabahı tahta çıktı. Bakalım ‘Muhteşem’ bir saltanatın başlangıç anını tasvir eden bu ilginç minyatüre devrin Osmanlı bürokrasi ve cülus geleneklerinden hangileri gizlenmiş?

Mustafa Kemal 1919’da Amasya’ya geldiğinde onu karşılayanlar arasında Abdurrahman Kâmil Efendi de vardı. Mustafa Furkan Milli Mücadele Tarihini var olan parametrelerin dışında mayın tarlasına girerek Derin Tarih okuyucuları için yazdı.

Ayasofya, hem Fatih Sultan Mehmed'in 66.5 metrelik vakfiyesinde, hem de Cumhuriyet döneminde verilen tapu belgesinde ifade edildiği gibi Osmanlı Devleti'nin 'Fethiye Camii' dediği cami statüsündedir. Fatih Vakfiyesi'nde Ayasofya külliyesine ait menkul ve gayrimenkul mallar ve nihayet bu vakfiye hükümlerine aykırı davrananlara ağır beddua cümleleri vardır. Fatih'in vakfiye şartllarını gözeterek konuyu Prof. Dr. Ahmed Akgündüz Derin Tarih okurları içi…

Boşnak asıllı Osmanlı âlimi Sûdî Efendi’nin 3 büyük Farsça eser olan Hâfız Dîvânı, Bostan ve Gülistan üzerine yaptığı şerh çalışmaları, hem bu dönemin edebî yaklaşımlarını yansıtması, hem de bu 3 büyük edebî eserin anlaşılması bakımından vazgeçilmez konumdadır. Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç Sûdî Efendi'nin, Türkiye'de yeterince gündeme getirilmediğini ve kadrinin bilinmediğini nazara vererek Derin Tarih okurları için konuyu kaleme aldı.

Türkiye'de polisiye romanın geçmişi, bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olanların söylediği gibi yeni değildir; tam tamına 135 yıllık bir mazisi vardır. Esrâr-ı Cinayât’tan Cingöz Recai’ye 1881-1928 döneminde Türk polisiye romanları...

Şekli bir ayrım içinde kalarak tarih yazmak; ya popüler tarihçilik gözeterek ya da bilimsel tarihçiliğin katı kalıplarına uymak zorunda kalarak. Prof. Dr. Mim Kemal Öke iki tarih kitabını tarih yazım yöntemini dikkate alarak Derin Tarih okurları için kritik etti.

Bir dönem müze olarak kullanılmış tarihi cami, 6 Kasım 2011 tarihinde, yaklaşık 90 yıl aradan sonra bayram namazının kılınmasıyla ibadete açıldı. Merhum Nezih Uzel'in son yazısı. Merhum vefatından 6 gün önce 'Bana bir şey olursa bu yazıyı mutlaka yayınlayın, olur mu?' dediği yazısını hayret ve keder duygularıyla Derin Tarih dergisi okurlarına sundu.

Derin Tarih dergisinden Özlem Kocukeli Özbay, Nejat Çuhadaroğlu'yla yaptığı söyleşisinde bizleri savaşın dünyasına yolculuğa çıkarıyor. Askerler, savaş sahneleri, cephelerden unutulmaz enstantaneler, göz alıcı aksesuarlar, kılıçlar ve silahlar… Hepsi bir adım ötenizde, elinizi uzatsanız tutacak kadar yakınınızda.

Ahmed Cevdet Paşa, hem eski mirasın yükünü taşıyacak, hem de onu çizgi çizgi değiştirerek, yeni baştan kuracak bir arayışa girer. Gönül gözüyle görüp akıl ve feraset nazarıyla bakar.

Itrî, müziğinin değerini ve önemini anlasa da anlamasa da öncelikle fert be fert bütün Türk ulusu, sonra da tüm insanlık için değer ifade eden ‘tarihî ve kültürel bir emanet’ ve müzik tarihinde yer bulmuş bir şahsiyet olarak büyük bir bestekârdır. Baki kalan hoş bir sedayı Derin Tarih okurları için akademisyen Prof. Dr. Ruhi Ayangil yazdı.

1792’de Ruslar ve Habsburglar ile yapılan savaşın hemen ardından III. Selim’in gerçekleştirdiği kapsamlı askerî ıslahatlardan en renklisi, top kundaklarının ve cephane arabalarının sarı renge boyanmasıdır.

Hazırladığı ıslahat programıyla hem devlet maliyesinin tasarruf etmesini sağlayan, hem de Sultan Abdülhamid’in servetini arttıran Agop Kazazyan Paşa hayatıyla da alışılmışın dışında bir Osmanlı bürokratı portresi çizmiştir.

Aralıksız 15 yıldan fazla sadrazamlık yapan Fazıl Ahmed Paşa, bu sürenin yaklaşık 9 yılını cephelerde geçirir. Tarihçiler tarafından toleranslı, sabırlı, ileri görüşlü; ilmin ve âlimlerin, sanatın ve sanatçıların hâmisi; âdil, yumuşak kalpli, zeki ve cömert biri olarak tanıtılır.

Daha çok zevk ve eğlence dönemi olarak sunulan Lale Devri (1718-1730), Osmanlı İmparatorluğu’nun dönüm noktalarından biridir. Ancak Lale Devri’nde dikkat çekici bilimsel çalışma ve icatların da gerçekleştiğine dikkat çekmemiz gerekir.

Alman Nazi Ordusu’nun müthiş komandosu Otto Skorzeny, inanılmaz operasyon kabiliyeti ve kıvrak zekasıyla devrik lider Mussolini’yi, düşmanlarının sakladığı yerden kaçırarak dünya tarihinde benzersiz bir kurtarma harekâtına imza atmıştı.

Zamanı ilk ölçme gayretinde olanlar bir günün hangi mevsimde ne kadar ışık ettiğini ve bunların ne uzunlukta olduklarını, mevsimlerin farklılıklarını ve tekrarını bilip anlamaya yönelik herhangi bir tabiat kanununu çözmek gibi bir çabanın içindedir. Şule Gürbüz , saate ilavelerin insanlığa maddi katılımlarını farklı perspektiflerden Derin Tarih okuyucuları için ele alıyor.