ABD Temsilciler Meclisi'nin Türkiye karşıtı tasarıları kabul etmesi ne anlama geliyor?

ABD Temsilciler Meclisi'nde dün Cumhuriyetçiler ve Demokratlar Türkiye karşıtlığında tek ses oldu. ABD Temsilciler Meclisi'nden peş peşe Türkiye karşıtı iki skandal tasarı geçti.

Kabul edilen tasarılardan ilki 1915 olaylarını 'Ermeni soykırımı' olarak nitelendiren tasarıydı. 8 Nisan'da Temsilciler Meclisi Demokrat Vekili Adam Schiff tarafından hazırlanan tasarı, 405 lehte, 11 aleyhte ve 3 çekimser oyla kabul edildi.

Temsilciler Meclisinden geçen tasarının hayata geçebilmesi için Senatoda da aynı şekilde kabul edilmesi gerekiyor.

Tasarıya tepki gösteren Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç, Twitter hesabından, "Yabancı ülke meclislerindeki vekillerin malum lobilerin etkisiyle aldıkları ve alacakları, tarihi gerçeklerden uzak, tarafsız araştırma ve değerlendirmeye ve ilgili ülkelerin arşivlerinde yapılması gereken incelemeye dayanmayan vizyon yoksunu kararları şanlı tarihimize leke süremez." açıklamasını yaptı.

Ermeni tasarısı, bağlayıcılığı olmayan bir karar tasarısı. Senatoda da kabul edilmesi halinde ABD Kongresinin sözde "Ermeni soykırımını" tanıdığını gösteren tavsiye niteliğinde bir karar olacak.

Türkiye aleyhindeki bu oylamanın ardından Temsilciler Meclisi’nde Ankara’ya yaptırımlar öngören bir yasa tasarısı daha oylamaya sundu.

403 lehte, 16 aleyhte oyla kabul edilen tasarı, henüz bir tarih belirlenmese de Senato’dan geçtiği takdirde ABD Başkanı Başkan Trump’ın önüne gidecek.

Tasarı kapsamında operasyonla ilişkilendirilen Türk yetkililere ve savunma sektörüyle ilişkilendirilen bankalara yaptırım uygulanması öngörülüyor.

• Aynı yasa tasarısında, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemi satın almasına yönelik yaptırım uygulanması maddesi de yer alıyor. Tasarı yasalaşırsa Amerikan silahlarının, Suriye'de operasyon yürüten Türk Silahlı Kuvvetleri'ne satışı engellenecek.

Tasarıda CAATSA yaptırımlarına gönderme

Tasarının 8. maddesinde 27 Temmuz 2017'de ABD Senatosu'ndan geçen ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlarla Mücadele Etme Yasası, CAATSA'ya yönelik vurgu dikkat çekiyor. Burada CAATSA'nın 231. maddesinin uygulanmasından söz ediliyor. 231. madde Rusya'dan silah alıp savunma harcaması yapan ülkeleri ABD'nin düşmanına yardım eden ülke sınıfına sokuyor.

Yasanın yürürlüğe girmesinden sonraki 30 gün içinde, 12 Temmuz 2019'da parçaları Türkiye'ye gönderilmeye başlayan S400 füze savunma sisteminin satışı sebebiyle, daha önce de gündeme gelen CAATSA yaptırımlarının başlaması öngörülüyor.

Bundan sonra ne olacak?

ABD Senatosu'nda da Türkiye'ye yönelik yaptırımların devreye sokulmasını öngören halihazırda bir yasa tasarısı bulunuyor. Senato'daki tasarı da Cumhuriyetçi ve Demokrat üyeler tarafından birlikte hazırlanmıştı.

Tasarıyı Senato gündemine taşıyan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham her ne kadar Barış Pınarı Harekâtı'nın başladığı günlerde Senato'nun yaptırım paketini hızlı bir şekilde oylayacağını söylese de, Ankara'nın Washington ve Moskova ile ayrı ayrı yaptığı görüşmeler sonucunda Barış Pınarı Harekâtı'nı durdurmasının ardından Senato'daki süreç de hız yitirdi.

22 Ekim'de bir basın açıklaması yapan Graham, Başkan Trump ile görüştüğünü ve Beyaz Saray'ın diplomatik çabalarına fırsat tanıyabilmek adına Senato'daki yaptırım paketini şimdilik askıya aldığını açıklamıştı.

Dün Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen tasarıların ardından Graham Twitter'dan yaptığı açıklamada “Senato’nun bu işi devam ettirmesini ve Türkiye’nin, onlar bize ve müttefiklerimize sorun yaratırken ABD’nin kenarda oturmayacağını tartışmasız bir şekilde görmesini sağlayacağını bekliyorum” dedi.

ABD Kongresi'nin her iki kanadının da yaptırım paketlerini onaylaması durumunda bu paketler tek bir yasal düzenlemeye dönüştürülerek ABD Başkanı'nın onayına sunulabilir. Trump'ın düzenlemeyi veto yetkisi bulunuyor. Ancak paketin Kongre'ye geri gönderilmesi sonrası yapılacak oylamada üçte ikilik çoğunluğun elde edilmesiyle yaptırımlar Trump'a rağmen yasalaşabiliyor.

ABD Başkanlarının '1915 olayları' açıklamaları

ABD Başkanı Donald Trump göreve geldikten sonra ilk 24 Nisan açıklamasında, Temsilciler Meclisi'nden 80'i aşkın üyenin sözde 'soykırım' tanımını kullanmasına ilişkin baskına rağmen 1915 olaylarına ilişkin "büyük felaket" nitelemesini kullanmıştı.

Trump'tan önceki ABD Başkanı Demokrat Barack Obama da Beyaz Saray’da bulunduğu iki dönem boyunca, 1915 olaylarını anma etkinliklerinde, Ermenice "Meds Yeghern" (büyük felaket) ifadesini tercih etmişti.

Obama gibi iki dönem boyunca ABD başkanı olan George W. Bush da 1915 olayları için, "tarihin en büyük trajedilerinden biri" ya da "20'nci yüzyılın en korkunç trajedilerinden biri" gibi ifadeler kullanmıştı.

Türkiye'den ABD Temsilciler Meclisi'ne kınama

Türkiye, ABD Temsilciler Meclisi'nde Barış Pınarı Harekatı gerekçe gösterilerek Türkiye'ye yaptırım uygulanmasına ilişkin yasa tasarısının kabul edilmesini şiddetle kınadı.

Dışişleri Bakanlığının, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Barış Pınarı Harekatımız gerekçe gösterilerek ülkemize yaptırım uygulanmasını öngören bir yasa tasarısının bugün ABD Temsilciler Meclisi'nde kabul edilmesini şiddetle kınıyoruz." ifadelerine yer verildi.

Türkiye'de üst düzey yetkilileri ve Silahlı Kuvvetleri hedef alan tasarının, NATO çatısı altında sürdürülen müttefiklik ruhuyla bağdaşmadığına işaret edilen açıklamada, 17 Ekim'de Suriye konusunda ABD ile varılan mutabakata da aykırı olduğu belirtildi.

ABD'nin tek taraflı tehditlerle bir yere varamayacağı bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

• "Son günlerde müttefik bir ülke ile terör örgütü arasındaki farkı dahi gözardı eden söylem ve eylemleriyle, terörist bir şahsı meşrulaştırma gafletinde bulunan ABD yetkililerinin, tek taraflı yaptırım tehditleriyle bir yere varamayacaklarını görmeleri gerekmektedir. ABD Kongresi'ni, ilişkilerimizin özüyle ilgili olmayan meseleleri iç siyaset malzemesi yapmaya son vermeye, müttefiklik ve ortaklık ilişkilerimize yakışır şekilde hareket etmeye ve ABD Yönetimini de ilişkilerimize daha fazla zarar verebilecek adımların önlenmesi için gerekli tedbirleri almaya davet ediyoruz."

ABD'nin Ankara Büyükelçisi Satterfield Dışişleri'ne çağrıldı

ABD'nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield, ABD Temsilciler Meclisinde oylanan yasa tasarılarıyla ilgili Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Büyükelçi Satterfield, ABD Temsilciler Meclisince 1915 olaylarıyla ilgili alınmış tarihi ve hukuki dayanaktan yoksun karar ve Barış Pınarı Harekatı ile bağlantılı olarak Türkiye'ye yaptırımlar uygulanmasını öngören yasa tasarısıyla ilgili Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.