ABD'nin Türkiye'ye 'S-400' baskısının arkasında Trump'ın itiraf ettiği grup mu var?
● ABD Başkanı Donald Trump'ın Fox News'te Steve Hilton'a konuştu, ABD'de askeri endüstüriyel kompleks yani silah tüccarlarının savaşı sevdiklerini vurguladı. Trump'ın bu açıklaması çevresindeki silah tüccarlarıyla ilişkileri olan şahin isimlerin S-400 krizinde Trump'a çıkış yolu bırakıp bırakmadığı sorusunu akıllara getirdi.
● Dış politika uzmanı Jake Mercier, ABD Başkanı Trump'ın dış politikada danışmanlarının etkisinde kaldığını, John Bolton gibi çevresindeki şahinleri temizlemezse 2020 seçimlerinde yeniden başkan seçilemeyeceğini vurguluyor.
● CNBC’e de yer alan haberde de ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, Türkiye’ye S-400 siparişlerini iptal ederek, Raytheon şirketi tarafından üretilen Patriot füze savunma sistemini alması gerektiğini ilettiği, bunun için Türkiye’ye 2 hafta süre tanındığı iddiaları yer aldı.
Türkiye ve ABD arasındaki S-400 hava savunma sistemleri konusundaki kriz devam ediyor. ABD tarafında hem Trump yönetimi hem de Kongre’deki Cumhuriyetçi ve Demokratlardan S-400'lerin teslim alınması halinde Türkiye’yi F-35 programından çıkarmakla tehdit eden açıklamalar yapıyor.
Nitekim geçtiğimiz hafta Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’ndan yeni bir S-400 adımı geldi. Demokrat ve Cumhuriyetçi Partili Kongre üyelerinin destek verdiği karar tasarısında Türkiye’ye S-400’leri almaktan vazgeçmesi çağrısı yapıldı.
Tasarının içeriğinde neler var?
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’na sunulan tasarıda Türkiye ile tarihi müttefiklik ilişkisi vurgulandı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a Rusya ile Türk-Amerikan ortaklığını ve Türkiye’nin NATO’daki rolünü tehlikeye atabilecek askeri bir ilişkiden kaçınması çağrısı yapıldı. Tasarıda Türk hükümetine Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi almak için yapılan anlaşmanın iptal edilmesi çağrısında bulunuldu.
Türkiye tehdit ediliyor
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nun Demokrat Partili Başkanı Eliot Engel “Bu karar ABD Kongresi’nin ülkemizin Türkiye ile tarihi ilişkisine taahhüdünü gösteriyor. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önemli NATO müttefikimizi götürdüğü yönden endişeliyiz. (Rusya Cumhurbaşkanı) Vladimir Putin ile samimi durmak kabul edilemez. ABD Kongresi Erdoğan’ın Rusya’dan S-400 füze savunma sistemini alması halinde boş oturmayacak." ifadelerini kullandı.
Trump'a yakın çevresinden, silah tüccarlarından ve Kongre'den S-400 konusunda baskı var mı?
ABD'de hem yönetim hem de Kongre’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkarmakla tehdit eden açıklamalar yaptığına dikkati çeken Amerikan Alman Marshall Fonu adlı düşünce kuruluşunun Ankara Ofisi Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, şunları kaydetti:
- "Ayrıca Başkan'a, Beyaz Saray'a güvenmeyen Kongre burada Başkan'ın manevra alanını kısıtlayacak şekilde yasalar da çıkartıyor.
- Yani Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasını bir anlamda otomatikleştirmeye, Başkan'ın iradesine bırakmamaya çalışıyorlar"
Trump Fox New'te Amerika'daki silah lobilerinden bahsetmişti
Pazar gecesi, Fox News'te Steve Hilton'a konuşan ABD Başkanı Donald Trump, İran'la yaşanan gerginliğe ilişkin ülkede askeri bir sanayi kompleksi olduğunu ve savaşı sevdiklerini belirtti.
GREAT INTERVIEW ON FOX NEWS with PRESIDENT DONALD TRUMP by Steve Hilton https://t.co/B9QWkyzD4w
— BERNARD BUJOLD (@LeStudio1) 20 Mayıs 2019
Suriye meselesine de değinen Trump “Suriye'deki ABD Birlikleri eve getirmek istediğimi söyledim Washington'da birileri çıldırdı" dedi. Trump'ın bu ifadeleri akıllara ABD'deki silah lobilerinin Patriot satışını sağlamak için S-400 konusunda Trump'a baskı yaptığı ihtimalini getirdi. Zira 2016'ta Trump'a seçim kazandıran savaş karşıtı, silah ticareti kazandıran söylemlerin aksine Trump, başkanlığı döneminde Rusya ile gerginlikler yaşadı, Venezuela'da darbeye destek verdi, Suriye'deki savaşı sürdürdü, NATO’yu daha da güçlendirme yönünde çalışmalar yaptı, ABD’nin Yemen’de Suudi Arabistan'ın önderlik ettiği savaşa desteğini sürdürdü ve ülkeyi İran’la savaşın eşiğine yaklaştırdı.
Trump'ı 2020 seçimleri öncesi uyaran dış politika uzmanı Jake Mercier Trump'ın 2016'da başkanlık seçimini dış çatışmalardan uzak durma mesajıyla kazandığını vurgulayarak şunları söyledi:
"Trump, kendisini etkileyen yakın çevresindeki John Boltan gibi isimleri temizlemezse 2020'de başkanlığa veda edebilir."
CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’yla birlikte Trump'ın yetkileri azaltıldı
Beyaz Saray'a kritik kararlarda güvenmeyen Kongre Başkan'ın yetki alanını kısıtlayacak şekilde yasalar da çıkartıyor. Bu bağlamda Rusya'nın Kırım'ı işgalinden sonra çıkartılan CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası'nın Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasını garanti altına alma yolunda atılmış bir adım olarak görünüyor.
Kongre’nin çıkardığı, kısaca CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’na atıfta bulunan Özgür Ünlühisarcıklı,
"Bu yasa da aslında Kongre Trump'a güvenmediği için çıkmıştı. Rusya'nın Kırım'ı işgalinden sonra Trump'ın buna gereken tepkiyi göstermeyeceğinden endişe eden Amerikan Kongresi bu yaptırım yasasını çıkartmış ve Rus savunma sanayiine kayda değer katkıda bulunan bütün ülkelerin bu yaptırıma tabi tutulacağını yasaya bağlamıştı. S-400 alımının da Rus savunma sanayiine kayda değer bir katkı olduğunu kabul etmemiz gerekiyor" ifadelerini kullanıyor.
CAATSA yaptırımları neticesinde Türkiye nelerle karşılaşabilir
Ünlühisarcıklı söz konusu CAATSA yaptırımlarıyla ilgili şu bilgileri verdi:
- "CAATSA yasası Başkan'a 12 maddelik bir yaptırım paketi sunuyor ve diyor ki ‘bunlardan en azından beşini seçmek zorundasın’. Bunlardan bir bölümü sembolik olabilir.
- İşte belli personelin Amerika'ya seyahatine izin verilmemesi gibi. Bir bölümü çok ciddi olabilir, mali yaptırımlara kadar gider."