Yalılar 14: Kıbrıslı Yalısı

Yalılar 14: Kıbrıslı Yalısı

Kıbrıslı Yalısı, Kıbrıslı Mehmet Paşa Yalısı veya Kara Vezir Yalısı olarak da biliniyor. Sahil uzunluğu 64 metre olan yalı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, Kandilli Göksu Caddesi'nde konumlanıyor.

18. yüzyılın son çeyreğinde inşa edilen Kıbrıslı Yalısı'nın ilk sahibi I. Abdülhamit'in sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa olarak biliniyor. İzzet Paşa'nın ölümünden sonra yalı, oğlu Sait Mehmet Bey'e geçiyor. 1794 yılında İzzet Paşa ailesi, yalıyı III. Selim'in sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa'ya kiralıyor. 1811'de Sait Bey'in ölümünden sonra, oğlu Mehmet Ataullah Bey, büyükbabasının Kandilli'deki bu yalısında ikamet etmeye başlıyor.

Yalı, 1840 yılında, üç sultana sadrazamlık ve Rusya elçiliği yapmış olan saygın devlet adamı Kıbrıslı Mehmet Paşa'nın mülkiyetine geçiyor. Paşa, 1871 yılında ölene kadar bu yalıda yaşıyor.

Kıbrıslı Yalısı, üçlü sofa düzeninden oluşan (harem, selamlık, orta mabeyn) sahilsaray tipolojisinin en eski örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Selamlık, yalının en iyi korunmuş bölümü olup, buraya bahçe tarafından dört sütunlu bir portikten giriliyor. Selamlık sofasının dört köşesinde, tavanları bitkisel motiflerle örülü olan odalar var. Yalı'nın sofalarından ayrı olarak, alt katta on beş, üst katla altı olmak üzere toplam 21 odası bulunuyor. Yalının bahçesindeki 18. yüzyılın sonlarında yapılmış bir bina ve yalının 3 büyük hamamı günümüze ulaşamıyor.

Kıbrıslı Yalısı, güney kısmının geçirdiği yangından sonra 1975 yılında kapsamlı bir restorasyona giriyor.