Yalılar 09: Büyükdere Azaryan Yalısı

İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, Büyükdere Piyasa Caddesi'nde yer alan Azaryan Yalısı, 20. yüzyılın başlarında Ermeni iş adamı Bedros Azaryan tarafından yaptırılıyor. Yanmış eski bir konağın arsası üzerine yaptırılan yalı mimar Andon Kazazyan tarafından inşa ediliyor.


Söylentiye göre, dışarıdan getirilen malzeme ile inşa edildiği için semt sakinleri arasında "Vidalı Yalı" olarak bilinen 400 metrekarelik bu yalı, setler halinde düzenlenmiş bir bahçe içinde bulunuyor.


Kâgir zemin üzerine ahşap/bağdadi tarzda inşa edilen yalının planı karnıyarık tipinde. Bina, bodrum kat üzerine çıkılmış üç ana kattan ve bir çatı kattan oluşuyor. Yalıda tavan yükseklikleri 4.20 m olan, toplam 33 oda, 4 sofa ve biri ön diğerleri yan cephelerde olmak üzere 3 giriş kapısı bulunuyor. Osmanlı konaklarında 'cihannüma' olarak adlandırılan dışarıya açılan çıkma, bu yalıda bir balkon şeklini alıyor. Ana cadde üzerindeki giriş kapısından geçilerek, parke döşeli büyük bir salona ulaşılır. Bu salonun her iki yanında bulunan ahşap merdivenler aracılığıyla üst katlara çıkılıyor.


Yalının iç süslemeleri, ampir üslubunda tasarlanıyor ve çeşitli kalem işleri, mermer taklidi sıvalar, alçı tavanlarla Orta Avrupa mimarisini yansıtıyor.


1950 yılında Vehbi Koç tarafından satın alınan yalı, 1978 yılına kadar aile tarafından yazlık olarak kullanılıyor. Ardından, 1978-1980 yılları arasında Sedad Hakkı Eldem tarafından hazırlanan bir restorasyon projesiyle müzeye dönüştürülüyor. 1980 yılında ise Sadberk Hanım Müzesi adıyla ziyarete açılıyor ve günümüzde de müze olarak faaliyet göstermeye devam ediyor.


Kaynak: Vehbi Koç Vakfı Ansiklopedisi