Orta Asya'da kültürlerin, dinlerin ve ticaretin kesişme noktası Özbekistan'ın kadim şehri Buhara, İslâm mimarisinin 700'e yakın tarihi mimari yapısıyla göz kamaştırıyor. Dünyada "Kubbetü'l-İslâm" (İslâm'ın Kubbeleri) ünvanına sahip 3 şehirden biri olan Buhara'da çok sayıda âlim, şair, bilim ve devlet insanı yetişti...

30 milyonluk nüfusu Özbekistan’ı Orta Asya cumhuriyetleri arasında birinci sıraya yükseltmektedir. Ülkeye başkentlik yapan Taşkent, eskiyle yeninin ustaca harmanlandığı, yemyeşil ve ferah bir şehir. Ancak Özbekistan’ın asıl tarihî ve kültürel zenginliği başlıca üç şehirde toplanır: Hive, Buhara ve Semerkand. Şimdi, sırasıyla bu İslam şehirlerinin bağırlarında sakladıklarına yakından bakalım.

36 milyon nüfusuyla Orta Asya’nın en kalabalık ülkesi olan Özbekistan'ın, doğal kaynakları, köklü İslâmî gelenekleri ve stratejik ehemmiyetli coğrafyası ile, iyi bir yönetim stratejisi izlendiği takdirde önümüzdeki yıllarda İslâm coğrafyasının yıldızlarından birisi olması muhtemeldir.

Çar Minar, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne dahil edilen ve koruma altına alınan “Eski Buhara”nın sınırları içinde ve ziyarete açık durumda. Yerel halk arasında “Buhara’nın Tac Mahal’i” olarak da anılan bu sıra dışı eser, tüm göz alıcılığıyla ziyaretçilerini bekliyor.

Orta Asya’nın en kalabalık ülkesi olan Özbekistan'ın, doğal kaynakları, köklü İslâmî gelenekleri ve stratejik ehemmiyetli coğrafyası ile, iyi bir yönetim stratejisi izlendiği takdirde önümüzdeki yıllarda İslâm coğrafyasının yıldızlarından birisi olması muhtemeldir.

İslam tarihinin en önemli medeniyetlerinden birine ev sahipliği yapmış, binlerce âlimin ayak bastığı ve bereketlendirdiği bu topraklarda dolaşırken genelikle içimi kaplayan duygu şaşkınlık ve kızgınlıktı. Şehirdeki birçok tarihî cami ve medrese gibi Moğol istilasından kurtulmuş ve günümüze kadar ayakta kalmış şehrin en eski yapılarından biri olan Magak Attari Camii’nin müze yapıldığını görünce şaşkınlığım bir kat daha arttı. Özbekistan’da mescitler de camilerle ben…

"Türkiye bizim için sevilen bir coğrafya. Özbek halkının algı ve hassasiyeti sıcaktır. Türkiye’ye dini, tarihi ve dili aynı olan kardeş ülke diye bakılır."

Semerkand ve Buhara İslam medeniyetinin iki kadim ve köklü şehridir. Daha da ötesi bu iki cennet şehir medeniyetimizin özü ve özetidir adeta. Özellikle ilmi ve irfani köklerimizin mayası buralarda karılmış. Kendisinden önceki tüm birikimi tevarüs etmiş ve kendisinden sonraki tüm tarihimizi derinden etkilemiş bu şehirler, birçok açıdan bize yol göstermeye devam ediyorlar. Genelde Maverünnehir yani Türkistan-Horasan coğrafyası ve özelde de bu iki güzelim şehir, ilmi…

Renkli fotoğrafçılığın önemli isimlerinden kabul edilen Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii, üç farklı lensi üst üste koyarak renkli ve canlı kareler elde etmeyi başarmıştı. Gorskii, bu yöntemle 1911’de Buhara Emiri Âlim Han’ın fotoğrafını çekmişti.

Bir şehri -hele de Buhara’yı- sadece iki günde kavramak, kıymetlendirmek herhâlde mümkün değildir. Yine de bir intibadan ya da intibalardan söz edilebilir. Tıpkı bir insanla ilk karşılaştığımızda edindiğimiz intiba gibi bir şeyden söz ediyorum. Bu ilk intiba, sonraki bütün izlenimleri, değerlendirmeleri içeren bir niteliğe sahiptir. Sonrakiler sürekli onu onaylar bir şekilde.

Buhara’ya gitmek için sabah erkenden Semerkant’ın dış mahallelerinden birinde yer alan bir tür otogara gittik. Ben, seyahatimizin otobüsle gerçekleşeceğini sanıyordum. Nedense mihmandarlarıma da hiçbir şey sormamıştım. Ancak seyahat için taksi-dolmuşlar kullanmamız ve ücret için de sıkı bir pazarlık yapmamız gerekiyordu. Pazarlığı yapan yol arkadaşlarım, şoför makûl bir fiyata gelince parayı ödediler ve arabaya binebileceğimizi söylediler.

Buhara Halk Cumhuriyeti’nin ilk ve son Cumhurbaşkanı Osman Kocaoğlu (Osman Hoca Polathocayev), Kurtuluş Savaşı’nın çoktan unutulmuş finansörü. Modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda büyük emeği olan ve Anadolu topraklarınacan suyu veren bu yiğit bilgenin hayatı, 1968 yılındaçok sevdiği Payitaht-ı İstanbul’da sona erdiğinde,geride kendi ülkesinin tarihinden “hain, casus” gibi karalamalarla silinmeye çalışılan haysiyetli bir savaşçının portresi kal…

Orta Asya’nın iklimlerinin insana sızdığı yer burası, sanki asırlardır aynı yerde aynı zamanda duruyormuş gibi...

İlk yazma işi birçok yazar gibi bende de kurgusal metinlerle başladı. Fakat sonra anladım ki ben o alanın adamı değilim. Bitip tükenmez öyküler yazdım. Uyanıp, işi ehline bırakmam uzun sürmedi. Son Yaratılış Mitolojileri’ni çalışırken evet dedim ben bu hikayelerin öznesiyim yüklemi değil.

Mısır'ın başkenti Kahire ile Özbekistan'ın Buhara kenti, İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu'nda 2020 İslam Dünyası Kültür Başkenti ilan edildi. Söz konusu programla İslam ülkeleri arasında kültürel kalkınmanın destekleneceğinin hedeflendiği söylendi.

Asırlar boyu koruduğu tarihi ve kültürel dokusuyla Özbekistan'ın en eski şehirlerinden Buhara, ziyaretçilerini manevi atmosferiyle de kuşatıyor. Dünyada "Kubbet-ül İslam (İslam'ın kubbeleri)" unvanına sahip 3 şehirden biri olan Buhara, Türk-İslam medeniyetinin kadim şehirlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bir dönemin İslam mimarisinin eşsiz eserlerine ev sahipliği yapan görkemli şehir Buhara ile tanışın.