Müslümanlar, insanlığın vârisi oldukları şuuruyla önceki milletlerin hikmet veya felsefe adına ortaya koyduğu ve ulaşılabilir bütün verilere de vâris olmuştur. Kadîm milletlerin eşyanın hakikatine ilişkin araştırmalarını, kendi hakikat araştırmalarının bir parçası haline getirmek için mantık, fizik, matematik, metafizik, ahlak ve siyaset alanlarında üretilmiş verileri, Arapçaya tercüme ederek İ…

Bir zamanlar sadece Anadolu’da değil Balkanlardan Hind Alt kıtasına kadar İslam coğrafyasında Fahreddin er-Râzî, Seyyid Şerif el-Cürcânî, Sadeddin et-Teftazânî, Molla Fenârî gibi düşünürlerin adını duymadan ve görüşlerini bilmeden medreseden mezun olmak imkânsızdı. Son yüzyılda bu isimler önce sıradanlaştı, sonra sırlandı, ardından da sırlandıkları camlar, arkasını hiç göstermeyen ve …

Herhangi bir meleke, kişiyi sadece insan olması bakımından üstün kılması halinde fazilet sayılabilir. Aksi halde meleke, fazilet değil, rezilettir. Rezilet ise üstünlük anlamına gelen faziletin tam tersine “alçaklık” ve “düşüklük” demektir. Bu durumda bir meleke, bulunduğu kişiyi ya yüceltir ya da alçaltır. Eğer melekenin yüceltmesi, insanın sadece insanlığına katkı sağlaması halinde söz konusu oluyorsa insanı insan olması bakımından yücelten şeyin ne olduğunu so…

Ahlâk, insanın ilişkili olduğu nesne, olgu veya durumlardan türer.Neyin ahlâkını kazanmışsak onun meftunuyuz demektir. Bütün insanlar umutları, korkuları, hevesleri, arzuları ve hırslarıyla var olurlar. Bu duygular, ilişkili olduğu şeylere göre melekelere dönüşür. Kuşkusuz her insan bazı eylemlere diğerlerinden yatkın olabilir. Fakat ahlâk, yatkınlığın değil, alaka ve yakınlığın sonucudur.

Abbâsî, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı tecrübelerinde çok uluslu ve çok kültürlü imparatorluklar seviyesinde ehl-i sünnetin kuşatıcı yaklaşımı tekrar tekrar sınanma ve uygulanma imkânı bularak güçlendi. Bu bağlamda ehl-i sünnet her ne kadar hususî anlamıyla Mâturîdîlik, Eşarîlik ve Selef-i Sâlihîn tarafından benimsenen itikadî manzumeleri ifade etse de İslam’ın bütün dönemlerde hâkim tavrını yansıtan genel anlamıyla bir mezhebi değil Müslümanların tarih boy…

Dondurulmuş anlamların ahlâkî sürekliliğinin olamayacağını belirten Türker, sadece insanın ferdiyeti ve iradesi üzerinde değil aynı zamanda ahlâkî özne ve anlamların hareketliliğine vurgu yaparak anlamların, nesneleştirilmesi ve dondurulmasının birinci derecede bertaraf edilmesi gerektiğini belirtir.

Kaygının Allah olması ve insanın bütün benliği ve fiilleriyle kendisini Allah’a teslim ederek değerini Allah’tan türetmesi İslam dininin ta kendisidir. Allah’a yakınlığın anlamı da budur. Nitekim Gazzâlî’nin kalpte Allah lafzının silinip Allah anlamı kalmasıyla kastettiği şey, Allah’a ilişkin fiziksel varlığın ötesine geçen ve onu önceleyen metafizik bir idraktir.

İslam dini putları reddederken yaratılmış bile olsa Allah’ın fiiline aracılık eden, dolayısıyla da müstakil bir varlığa sahip olup O’na yaklaştırıcı etkisi olan her türlü nesne, olgu ve duyguyu da reddetmiş oldu. Bu bağlamda melekler, ilahi kudretin var olan her şeyde gerçekleşen ilahi etkisini ifade eder.

İslam dünyasında düşüncenin Gazzalî’den sonra durduğu “yalanı” söylendi hep. Kimse de zahmet edip dirsek çürütmedi bu sahada. Birkaç isim müstesna. İşte o isimlerden biri olan Prof. Dr. Ömer Türker ile Ketebe Yayınevi’nden çıkan “Anlamı Tamamlamak” kitabı üzerine konuştuk.

Aylık “Anlam Arayışı” Cins, 2020 Haziran sayısı ile raflardaki yerini aldı!