Yürümek için ilk adım: Ayakkabının tarihi
Dekorasyon ve moda unsuru olarak kullandığımız ayakkabılar aslında insanların ayaklarını rahatlatmak ve korumak için tasarlanmış bir ihtiyaç. Zaman içinde ve kültürden kültüre büyük ölçüde farklılık gösteren ayakkabıların tasarımları, işleve bağlı olarak geliştirilmiş. Bu işlevsel unsurlar, çeşitli arazi ve iklim koşullarına göre değişiklik göstermiş.
- “Bir işimiz vardı çok garip.
- Ayakkabıları dizerdik kardeşimle
- Hırsızlar gibi taşlığa inip.
- Babamınkiler bir yanda benimkiler bir yanda”
- Fazıl Hüsnü DAĞLARCA / Çocuk, Gece, Ayakkabılar
Bilinen en eski ayakkabılar, 1938 yılında ABD’nin Oregon eyaletinde Fort Kaya Mağarası’nın içinde bulunmuş. Adaçayı kabuğundan yapılan sandaletlerin takriben milattan önce 8000 yıllarında imal edildiği düşünülüyor. Tam bir ayakkabıdan bahsedecek olursak, onun da tarihi milattan önce 3500’lü yıllara dayanıyor. Bu ayakkabılar, sığır derisinden, bağcıklı ve tek bir parça hâlinde yapılmış. Önde ve arkada dikişler boyunca uzanan deri kordonu bulunan ayakkabılar 2008 yılında Ermenistan’daki Areni-1 mağara kompleksinde bulunmuş.
Yapılan başka araştırmalara bakıldığında ise dünyanın birçok farklı yerinde basit yapıda imal edilen ayakkabıların kullanıldığı görülüyor. Kuzey Amerika’daki birçok erken dönem yerli halk topluluklarının, mokasen olarak bilinen ayakkabıya benzer bir tür ayakkabıyı giydiği tespit edilmiş. Bu ayakkabılar, tipik olarak deri veya bizon derisinden üretilmiş; dar veya yumuşak tabanlı ayakkabılar. Ayrıca birçok mokasenin de çeşitli boncuklar ve farklı süslemelerle işlenmiş olduğu görülmüş.
Medeniyetler geliştikçe modern parmak arası terliklerin öncülerinden sayılan sandaletlerin kullanımının arttığı gözlemlenmiş. Özellikle M.Ö. 4000’den kalma eski Mısır duvar işlemelerinde yer alan resimler, bu veriye delil olarak sunulmuş ve Eski Mısır sandaletlerinin papirüs ve palmiye yapraklarından imal edildiğine dair bulgulara ulaşılmış. Avrupa kıtasında ise, papirüs yapraklarından yapılmış ve yaklaşık 1500 yaşında olduğu öngörülen basit ayakkabılara rastlanmış. Orta Çağ'ın ilk yüzyılında Kudüs’te de sandalet tipi ayakkabıların giyildiği ortaya çıkmış. Çin ve Japonya’da pirinç samanı, Güney Amerika’da sisal bitkisinin yaprakları, Meksika civarında yucca bitkisinin kullanıldığı tespit edilmiş. Özetle, bölgelere göre ayakkabılarda farklı malzemeler kullanıldığı görülmüş.
Milattan önce dördüncü yıldan başlayarak Yunanlılar sembolik ayakkabılar giymeye başlamışlar. Bu ayakkabılar artık bir aksesuar olarak kullanılmış. İmal edilen ürünler, ayakkabı sahibinin sosyal durumunu ve statüsünü belirtmek için tasarlanmış. Örnek olarak, deriyi hafifletmenin maliyeti nedeniyle, daha açık renkli ayakkabılar üst sınıfta zenginliğin simgesi olmuş. Ayakkabıcılık, bu süre zarfında, Yunan kunduracıların Roma imparatorluğunda ün kazanmasıyla dikkate değer bir meslek hâline gelmiş.