Yaylalar diyarı: Rize

Şehrin ismi nereden gelmektedir?

"Rhisos" Yunancada pirinç anlamına gelirken Osmanlıcada "rize" ufak kırıntı, Rumcada "rıza", dağ eteği anlamına gelir. Yörede bol pirinç yetiştirildiği için ve kent yakınlarından geçen çaya Rhisos adı verildiği için şehrin bu isimle anıldığı düşünülmektedir.

Tarihçesi

Rize yöresinde yaşayan ilk kavim bitişken dilli, Asyanik kavimleridir. Bölgenin adının ilk defa yazılı bir kaynakta geçmesi M.Ö. 8 yüzyıldadır. Çoruh boyları ve Rize bölgesi tarihte ilk olarak, Urartulu II. Sardur´un, M.Ö.765 yılında Kars’ın kuzeyindeki Çıldır Gölü’nün güneyinde yer alan Taşköprü Köyü üstündeki kayalıkta kazdırdığı çivi yazılı kitabede, "Kulki/Kulkha" olarak geçmiş, sonraki Yunan kaynaklarında da "Kolk-Koldit"lerden bahsedilmiştir. Bu çivi yazılı kitabe, bölge adının yazılı olarak ilk defa bir yerde geçtiği kaynaktır. Büyük İskender´in, Pers kralı III. Darius´u yenilgiye uğratarak elde ettiği Anadolu hakimiyeti M.Ö. 323 senesine kadar sürmüştür.

İskender’in ölümünden sonra egemenlik savaşlarında bağımsızlığını ilan eden Mitridates Kitistes, Karadeniz kıyısında Sinop dolaylarına doğru genişleyen Pontos Krallığı’nı kurdu. Pontos Kralı Farnakes M.Ö. 180´de Rize´yi işgal ederek krallığı topraklarına kattı. Rize yöresi daha sonra M.S. 10 yılında Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Rize ve çevresi Bizans topraklarının içerisinde kalmıştır. Bu dönemlerde bir ticaret merkezi olarak tanınan Rize aynı zamanda Trabzon’daki Rum Krallığına bağlı bir kaza merkeziydi. Fatih Sultan Mehmet, Komninoslu bir anadan doğan ve Komninoslardan evli olup, Turabozan Tekfurluğunun müttefiki olan Akkoyunlu Padişahı Uzun Hasan´a rağmen, 1461 yazında ordusuyla gelince, son tekfur savaşsız teslim oldu. Yavuz Sultan Selim, Çaldıran sonrası, Doğu ve Güneydoğu Anadolu´yu fethetmiş, Maraş Bölgesinde Dulkadiroğulları Beyliğini de ortadan kaldırmıştı. Bu beyliğe mensup birçok aileyi sürgünle Trabzon Sancağına gönderirken, bunlar Trabzon´un doğusunda yer alan nahiyelere yerleştirilmiş, önemli bir bölümü de Rize bölgesinde iskan ettirilmiştir.

İstiklal Savaşı kazanılıp Türkiye Cumhuriyeti kurulunca, Rize bir ara Artvin ile birleştirilerek Çoruh vilayeti adını aldı. Daha sonra 20 Nisan 1924’te tek başına Rize Vilayeti oldu. İstiklal Savaşı kazanılıp Türkiye Cumhuriyeti kurulunca, Rize bir ara Artvin ile birleştirilerek Çoruh vilayeti adını aldı. Daha sonra 20 Nisan 1924’te tek başına il oldu.

Rize nerededir?

Rize, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alır. Batısında Trabzon, doğusunda Artvin, güneyinde Erzurum ve güneybatısında Bayburt ile komşudur.

Şehre ne zaman gidilmeli?

Yıl boyunca yağış alan Rize'yi gezmek için en uygun zaman yaz mevsimidir.

Şehri gezerken çalma listesi

• -Ali Haliloğlu & Ziynet Sönmez - Hayde Hayde
• -Ayşenur Kolivar - E Asiye
• -Birol Topaloğlu - Tara Saçını Tara
• -Kazım Koyuncu - Denizde Karartı Var

Rize 5'lisi

Zil Kalesi: Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinin 15 km güneyinde yer alan kale dış surlar, orta surlar ve iç kale denen üç kısımdan oluşur. Zil Kalesi Fırtına Deresi’nin batı yamaçları üzerine kuruludur.

Anzer Yaylası: Rize'nin İkizdere ilçesine 35 km uzaklıkta yer alır. Funa ve flora bakımından zengin bir bölgedir, pek çok çiçek türünü barındırır. Yaylada yamaç paraşütü ve trekking gibi sporlar da yapılmaktadır.

Rize Kalesi:Tarihte harap olmuş, sonrasında Bizans İmparatoru Jüstinyen döneminde restorasyon geçirmiştir. Rize Kalesi iç kale ve aşağı kale olmak üzere iki kısma ayrılır ancak günümüzde aşağı kale kısmı neredeyse yok olmuştur. İç kale kısmı bir dönem Cenevizliler tarafından kullanılmıştır.

Şenyuva Köprüsü: Çamlıhemşin'de bulunan ve hâlâ kullanılmakta olan köprü, bölgenin en eski köprüsüdür. Eski adı "Çinçiva" olan köprü tek kemerli bir yapıya sahiptir ve Fırtına Deresi üzerinde yer almaktadır. Selde kaybolduğu söylenen kitabede yazan yapım tarihinin yöre halkı tarafından 1699 olduğu söylenmekte.

Palovit Yaylası: Muhteşem bir doğaya ev sahipliği yapan Palovit Yaylası'nın mimari yapısında geleneksel taş işçiliğine dair örnekler görülmektedir. Yaylanın hemen karşısında Meleskur Yaylası bulunmaktadır. Hem Palovit hem de Meleskur günümüzde hayvancılık faaliyetlerinin yürütülmesi nedeniyle "yayla" sıfatını korumaya devam eden bölgelerdir.

Ayder Yaylası:Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinin 19 km güneydoğusunda yer alan yayla ladin ve kayın ormanlarıyla kaplı bir yayladır. Tarihte Ayder hiçbir zaman yayla olarak kullanılmamıştır, Ayder'i Halalılar dinlenme amaçlı kullanmışlardır. Osmanlı döneminden beri şifalı suyu ile ilgi odağı olan Ayder 1987 yılında turizm merkezi ilan edilmiştir.

Rize'de ne yenir?

• 
• -Muhlama
• -Etli Kuru Fasulye
• -Saç Kavurma
• - Hamsiköy Sütlacı
• -Rize Pidesi
• -Laz Böreği
• -Pekmezli Kabak Tatlısı
• -Pepeçura
• -Hamsili Pilav