Ülkelerin Ramazan gelenekleri

Endonezya

Endonezya’da Müslümanlar, Ramazan ayını birbirinden farklı geleneklerle karşılıyor. İlk olarak Ramazan’dan önce kendilerini temizleme ritüelleri var. Padusan adı verilen bu geleneğe göre Cava Adası çevresindeki Müslümanlar; göllerde, denizlerde, nehirlerde vücutlarını tepeden tırnağa kadar yıkıyor. Ramazan ayını tamamen arınma olayı olarak gören Endonezya Müslümanları, yüzyıllardır süren bu gelenek ile hem ruhlarını hem de bedenleri arındırıyor. Nyekar adı verilen başka bir gelenek ile Ramazan’ın yeni bir başlama döngüsü olduğunu inanılıyor ve artık dünyada olmayan kişiler için namazlar kılınıp dualar ediliyor. Ramazan akşamlarını eğlenceli kılan bir gelenekleri daha var. Wayang Golek denilen etkinlikte, geleneksel giysilerin giydirildiği üç boyutlu kuklalarla gösteriler yapılıyor.

Pakistan

Pakistan’da da Ramazan için oldukça renkli gelenekler bulunuyor. Bunlardan ilki Chaand Raat. Bu etkinliğin amacı Ramazan ayının kutlu bitişini ve bayramın gelişini kutlamak. Bu kutlama için kadınlar bir araya geliyor ve ellerine kınalar yakıyor. Ayrıca mutluklarını anlatmak için rengarenk bilezikler takıyor. Bu gelenekle birlikte kent sokakları da cıvıl cıvıl oluyor. Kına tezgahlarının yer aldığı sokaklardaki esnaflar, dükkanlarını bu özel güne uygun şekilde süslüyor. Pakistan’daki bir diğer gelenek ise İftar yemekleriyle ilgili. İftar yemeklerinde genellikle gül aromalı bitkisel bir içecek ile samosa ve pakora adı verilen kızarmış yiyecekler yer alıyor. Ramazan ayına özgü bu tatların hem şifalı olacağı hem de Ramazan ruhunu daha da hissettireceği düşünülüyor.

Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri’nde bizdeki bayramda şeker toplama geleneğine benzer bir gelenek var. Ancak bizimkinden biraz daha farklı. BAE’de bu gelenek Ramazan ayından bir önceki ay olan Şaban ayının 15’inde gerçekleştiriliyor. Haq Al Laila isimli geleneğe göre parlak ve renkli özel kıyafetler giyen çocuklar, sırtlarındaki çantalarla kapı kapı dolaşarak, şarkılar eşliğinde şeker ve ikram topluyor. Paylaşmanın önemini ve Ramazan ayının geldiğini hatırlatmak amacıyla yapılan bu gelenek Arap yarımadasında oldukça yaygın. BAE’de sürdürülen tek Ramazan geleneği bu da değil. Ülkedeki Müslümanlar iftar ve sahurda özel bir yiyecek yiyor. Haşlanmış buğday ve etle yapılan Harees isimli bu baharatlı yemeğin hem mideyi hem de ruhu beslediğine inanılıyor.

Lübnan

Lübnan’da bize çok tanıdık gelen bir gelenek bulunuyor. O da top ateşi… Dünyanın en eski geleneklerinden biri olan ve Midfa al iftar olarak adlandırılan gelenekte, oruç tutan kişilere tüm gün devam ettirdikleri ibadetlerinin sonlandığını ve iftar vaktinin geldiğini anlatmak için bir top atışı yapılıyor. Bu geleneğin aslında Mısır’da ortaya çıktığına inanılıyor. 200 yıl önce Osmanlı’nın Mısır yöneticisi Khosh Cadam, gün batımında topu test ederken yanlışlıkla ateşlemiş. Ancak halk bunun iftar vaktinin geldiğini belirtmek adına yapıldığını düşünmüş ve bu yeniliği çok sevmiş. O günden sonra devam ettirilen gelenek ülkemizde de olmak üzere birçok Orta Doğu ülkesine yayılmış.

Mısır

Mısır, Ramazan ayının en renkli geçtiği ülkelerden biri. Zira, Afrika’nın bu köklü ülkesi son derece keyifli ve eski bir Ramazan geleneğine sahip. Bu geleneğe göre, Ramazan ayı gelemeden Fanus adı verilen fenerler, renkli kağıtlardan yapılma süslemeler ve balonlar hazırlanıyor. Ramazan ayının başlamasıyla birlikte bu süslemeler evlere, dükkanlara, sokaklara, caddelere, meydanlara kısaca her yere asılıyor. Ramazan feneri ya da Ramazan lambası denilen bu göz alıcı, rengarenk süsler her yeri cıvıl cıvıl bir hale getiriyor. Mısır’daki Fatimi Devleti’ne dayanan bu gelenek ile Ramazan ayının coşkuyla geçirilmesi amaçlanıyor.

Fas

Ramazan ayında Fas’taysanız bu gelenek sizi şaşırtmayabilir. Çünkü bizdeki Ramazan davulcusunun bir değişiği. Nafar adı verilen bu geleneğin amacı halkı özellikle sahur vaktinde uyandırmak. Bu geleneği yaşatanlar, aynı Türkiye’de olduğu gibi geleneksel kıyafetler giyiyor. Gandora şapkası gibi giydikleri bu geleneksel kıyafetlerle sokak sokak dolaşan bu kişiler, bizdeki gibi davul çalmıyor, çeşitli üflemeli enstrüman kullanıyor. Ayrıca, mani yerine dua şarkıları söylüyor. Ülkedeki bir başka gelenek ise orucun tatlı ile açılması. İftar vaktinde oruç açmak için su ya da hurma değil; meyve suyu, kendi kültürlerine özel hafif tatlılar ya da hurma tercih ediliyor. Ardından ise çorba, haşlanmış yumurta, tuzlu hamur işi gibi yiyecekler yeniyor.

Irak

Irak da değişik Ramazan geleneklerinin yaşatıldığı yerlerden biri. O geleneklerden biri kökenleri çok eskiye dayanan Muheibe isimli bir oyun. Tam olarak ne zaman ortaya çıktığı bilinmeyen bu oyunun amacı Ramazan ayının ruhunu yaşatmak ve bu ayı hep birlikte geçirmek. İftardan sonra kalabalık halinde oynanan oyun, kayıp bir yüzüğün kimde olduğunu bulmak üzerine kurulu. Oyunu oynayanların konuşması yasak ve yalnızca beden dili ile iletişime geçilmesine izin veriliyor. Bu aldatmaca üzerine kurulu oyun ile iftar sonraları keyifli vakit geçiriliyor.

Kamerun

Listemizin son sırasında daha önce pek duymadığınız bir gelenek var. Kamerun’daki geleneği ilginç yapan şey ise ülkede iftar ve sahur saatlerinde kapıların kapatılmaması. Kamerun’un hemen her bölgesinde devam ettirilen bu gelenekte iftar ve sahur zamanlarında evlerin kapıları geriye kadar açık bırakılıyor. Bu açık kapıların amacı ise oruçlarını açmak üzere bir yer arayan ya da sahur yapmak isteyen ancak gidecek bir yeri olmayanların, davet beklemeden içeri girebileceklerini belirtmek. Ramazan ayında gerçekleştirilen bu gelenek ile paylaşmanın ve güvenin artırılması hedefleniyor.