Sanatla beslenen vampirlerin öyküsü: Sadece Âşıklar Hayatta Kalır

Kim yönetti?

Hiçbir şeyin orijinal olmadığını savunan, ilham alınan her yerden çalmayı meşru gören, eski veya yeni filmlerden, müzikten, kitaplardan, resimlerden, fotoğraflardan, şiirlerden, rüyalardan, rastgele sohbetlerden, mimariden, köprülerden, tabelalardan, ağaçlardan, bulutlardan, sulak havzalardan, ışık ve gölgelerden beslenen müzisyen-senarist- yönetmen Jim Jarmusch… Sadece ruha seslenen şeyleri malzeme alarak işinin veya hırsızlığının özgün olacağını ve özgünlüğün paha biçilmez, orijinalliğin ise safsata olduğuna inanan Amerikalı yönetmen ilk olarak, Hollywood anlatısını yıkan, bağımsız sinemanın dönüm noktalarından olan Cennetten de Garip (1984) filmiyle tanındı. Jarmusch, filmlerinde kullandığı uzun araba yolculukları, sigara, kahve, güneş gözlüğü, günlük hayatın çekiciliği, karakterlerinin yürüyüşleri, üç kişi arasında gerçekleşen bağlantılar gibi özgün öğeleriyle sinemadaki safsataları bertaraf etti. Kurduğu karakterler üzerine ördüğü senaryolarıyla ve müzik, kitap, mimari gibi besin kaynaklarıyla sinematografisini oluşturan Jarmusch, Amerikan Bağımsız Sineması’nın önemli temsilcilerinden biri oldu.

Ne yönetti?

Yüzlerce yıldır sürdürdükleri hayatlarını değerli kılmaya çalışan ve bu süre zarfında birbirine aşık kalmayı başaran iki vampirin anlatıldığı filmin; Albert Einstein'ın “kuantum dolanıklık teorisi” üzerine kurulduğunu söyleyebiliriz. “Uzay ve zamandan bağımsız değerlendirildiğinde, dolaşık iki nesneden birine yapılan etkinin, aralarındaki mesafe ne olursa olsun, diğeri tarafından eş zamanlı olarak hissedilebilmesi” diyebileceğimiz bu teori, Adam ve Eve karakterlerinin hikâyesini açıklıyor. Aralarındaki mesafe ne olursa olsun, doğaları gereği zamandan bağımsız gibi görünen bu iki vampirden herhangi birine yapılan etki, diğer aşık tarafından eş zamanlı olarak hissedebiliyor.

Nasıl yönetti?

Permanent Vacation (1980) veya Dead Man (1995) filmlerindeki gibi karakter odaklı çalışan Jarmusch’un bu filmi için; kalıpları en iyi kıran film olmaktan çok, kalıpların kırıldığı filmlerin en iyisi diyebiliriz. Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye’ye aday olan ve “en iyi müzik” ödülünü kazanan, Sitges Film Festivali’nden de “Özel Jüri Ödülü” ile dönen 123 dakikalık yapımın kadrosunda Tom Hiddleston, Tilda Swinton, Mia Wasikowska, John Hurt, Anton Yelchin gibi isimler yer alıyor.

Yönetmenin yaptığı açıklamaya göre, gösterime girdiği güne kadar finansal sıkıntılar yaşayan yapımın, Alman “NRW Filmstiftung” şirketinin 7 milyon dolarlık bütçe bağışlaması sonucu seyirciyle buluşması ise filmin oluşum sürecinde bir başka ilginç nokta olarak görülüyor.

Neden yönetti?

Abel Ferrara’nın 1995 yapımı The Addiction filmini anımsatan Sadece Aşıklar Hayatta Kalır’da esas olarak, kendilerini bilerek aşklarını yok etmeyen iki vampir anlatılıyor. “Deneyimlerimden ötürü bir tarafım iyimser değil, çünkü dünyada insanların birbirine nasıl davrandığını ve değerli olan şeylerin ne kadar ender saygı gördüğünü görüyorum. Oldukça hayal kırıklığına uğruyorum.” diyen yönetmen, iyimser olmayan havasıyla kurduğu bu filmin atmosferinde, ender saygı duyulan şeyleri ve hayal kırıklıklarını Eve ve Adam karakterleriyle sorguluyor. Vampirlerini, boyun ısırtıp insan öldürerek beslemek yerine laboratuvardan kan satın aldıran Jarmusch, kimseyi öldürmeden alt kültürde kalmayı tercih edip bilinenden farklı yöntemlerle bir nevi kan satın alıyor.

Ne zaman yönetti?

2012 yılının ocak ayında Adam rolü için başta Alman-İrlandalı oyuncu Michael Fassbender ile anlaşmaya varılan ancak daha sonra bu rolün Tom Hiddleston’a verildiği filmin çekimleri 2012 yılının haziran ayında başlamış ve yedi hafta sürmüş. Adam (Adem) ve Apple (elma) marka telefon kullanan Eve’nin (Havva’nın) aşkını anlatan Sadece Aşıklar Hayatta Kalır, 25 Mayıs 2013 tarihinde Cannes’da görücüye çıkmış, 25 Aralık 2013’te Almanya’da, 21 Şubat 2014’te Birleşik Krallık’ta, 2013 Eylül’de ise Filmekimi ile ülkemizde seyirciyle buluşmuştu.

Nerede yönetti?

Küçükken yazar olmak isteyen Jim Jarmusch, Columbia Üniversitesinde Amerikan literatürü eğitimi görürken mezun olmasına yarım yıl kala Fransız edebiyatı okumak için Paris’e gider. Fransa’da, dünyanın farklı yerlerinden gelen filmleri izlediği Cinémathèque adlı o meşhur sinemadan çıkamaz. Ardından New York’a dönen ve Del-Byzanteens isimli müzik grubuna katılan Jarmusch en sonunda New York Üniversitesi sinema bölümü öğrenimine başlar.

Dünya Edebiyatı, farklı ülkelere ait sanat eserleri, müzik gibi hayatında önemli yer tutan öğeleri filmine taşıyan yönetmen, filmini de tıpkı yaşamı gibi dünyanın farklı yerlerinde çekmiş. Avrupa’da Almanya’nın Hamburg ve Köln kentlerinde yapılan çekimler ayrıca ABD'nin Detroit eyaleti Michigan bölgesinde ve Fas’ın Tanca şehrinde gerçekleştirilmiş.