Piri Reis ve Kitâb-ı Bahriyye
'İşit şimdi fırtınanın aslını Oluşunu gelişini faslını Yeldir o, eser gerçi ey yâr Türlü şekli, çeşit çeşit ismi var Muhalif rüzgâr vardır çok sert eser Yağmur rüzgârı derler kamçılar geçer Dalga kabartır yay gibi, aşar taşar Fikirler ve akıllar onu görünce şaşar'
Seyahatname:
Seyyahların, gezi deneyimlerini, gözlemlerini, tarihi olayları ve keşiflerini edebi bir dille yazdığı eserlerdir. Tarihsel ve etnografik açıdan da büyük bir öneme sahip seyahatnamelerde seyyahların farklı coğrafyalarda karşılaştıkları olaylar, yerel kültürler, insanlar, doğal güzellikler ve tarihi mekanlar anlatılır.
Piri Reis:
Eşsiz bir kartograf, deniz bilimci ve denizcilik tarihinde izler bırakmış bir kaptan. 16. yüzyılda Akdeniz’in bir Türk gölüne gelmesinin kilit ismi. Cesareti ve zekâsıyla Osmanlı donanmasının en önemli kaptanı. Piri Reis'in harita çizimleri ve denizcilik bilgisi, sadece Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde değil, aynı zamanda dönemin dünya coğrafyasını anlama ve temsil etme biçimi açısından da önemlidir. Eserleri, o dönemin denizcilik ve coğrafya bilgisini günümüze taşıyan önemli belgelerdir. "Birinci Dünya Haritası" olarak bildiğimiz haritayı çizmiş ve Yavuz Sultan Selim’e sunarak takdir görmüştür.
Hikâyesi:
Kaptanıderya Piri Reis, arkadaşlarıyla çıktığı seferlerde şahit olduğu olayları not alır. Hem politik hem de askerî açıdan topladığı malzemeleri Kanuni Sultan Süleyman’a armağan etmek üzere bir açıdan hatıra defteri niteliğinde olan Kitâb-ı Bahriyye’yi yazar. Büyük denizci, büyük haritacı Piri Reis gerek savaş dolayısıyla gerekse araştırma gayesiyle gezip gördüğü yerler hakkında bilgileri kaydeder ve onların haritalarını çizer. 1511-1513 yılları arasında birinci dünya haritasını çizerken seyir notlarını da Kitâb-ı Bahriyye’de bir araya getirir.
Kitab-ı Bahriyye:
Piri Reis'in en önemli eseridir. Denizcilikle ilgili bilgiler, limanlar, rüzgârlar ve seyrüsefer teknikleri hakkında bir rehber niteliğindedir. Kitap, o dönemin denizcilik literatürünün ötesinde, sanat eseri niteliğindedir ve Osmanlı denizcilik tarihinde önemli bir yere sahiptir. Kitap Osmanlı coğrafya ve haritacılık tarihinin en önemli örneğini oluşturduğu gibi farklı ilimlerin de başlıca kaynak eseri özelliği taşır. Kitaptaki haritalar hem gemicilere bir pusula görevi görmüştür hem de daha sonraki haritalara da ilham kaynağı olmuştur.