Ohri Gölü’nde şiir ve hayat: Struga
Struga, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin, Arnavutluk ile sınır komşusudur ve merkez nüfusu 16.559 kişidir (2002 yılı). Etnik dağılıma göre Makedonlar 8.901, Arnavutlar 5.293, Türkler 907, Ulahlar 550 ve Romlar 97 kişidir. Bunların dini dağılımı ise şöyledir: yüzde 55,5 Ortodoks Hristiyan, yüzde 42,7'si Müslüman ve yüzde 1.7'si ise diğer olarak kayıtlıdır. Ancak, Struga Belediyesi’ne bağlı 52 köyü ile beraber değerlendirildiğinde nüfus 63.376 kişiye yükselir ve 2004 sonrası bazı köy belediyeleriyle Struga merkezin idari olarak birleşmesiyle, dinî dağılım oranı da değişmiştir. Buna göre 2004 sonrası Müslüman 42,867 kişi (yüzde 67.6), Ortodoks Hristiyan 19,764 (yüzde 31.1), 745 kişi de (yüzde 1,1) diğerleri grubundadır.
Yugoslavya SFCdöneminde sanayi açısından, şehirde tekstil, metal ve gıda sanayisi mevcut iken Makedonya Cumhuriyeti'nin bağımsızlığına kazanmasından sonra, çoğunun verimli olmaması, ekonomik kriz vs. sebeplerden kapanmıştır. Struga Belediyesi; Türkiye'nin Eminönü, Romanya'nın Mangalya, Kıbrıs'ın Gazimagusa ve ABD'nin Connecticut Eyaleti Waterbury şehirleri ile kardeş şehir olmuştur. Ayrıca Büyükçekmece Belediyesi ile de işbirliği protokolü imzalanmıştır.
Struga antik dönemden kalma balıkçı bir yerleşim yeridir. Eski adı yılan balığı anlamına gelen Enhalon’dur. Bugünkü adı ise, geçiş anlamına gelen straga kelimesinden gelmektedir. Struga adı ilk kez XI. yy. Bizans kaynaklarında geçmektedir. Makedon Slavlarının bu bölgeye yerleşerek Struga olarak adlandırdığı, kelimenin anlamı ‘suyun akışı, pınar, ırmak demektir. Daha sonra bu ad, "balık av yeri, dalyan" olarak daha özel bir anlam kazanmıştır.
Osmanlı arşiv belgelerinde Ustruga olarak geçen şehir, 1387 civarında ele geçirilmiştir. 1670 yılında Struga’yı ziyaret eden Evliya Çelebi şehrin balık kültüründen şöyle bahseder: “Gölde özellikle yılan balığının misk ü amber gibi bir güzel bir kokusu vardır. Gayet yağlı ve taze olanları defne yaprağıyla kebap yapılıp yenirse, yiyenin bedenine o kadar kuvvet verir ki, ehliyle güreş yapsa, beş altı kere yenip altına alır ve üstünlük kurar. Başı ağrıyan kimse, balık başını tuzlayarak kendi başında taşırsa, o ağrıdan kurtulur”.
Osmanlı zamanında önceleri bir köy olan Ustruga, 23 Ocak 1885’de nahiye müdürlüğü hâline getirilmişti. İttihat Terakki Cemiyeti'nin 1 numaralı kurucusu Doktor İbrahim Temo da, Ustruga doğumlu bir Arnavut idi. Osmanlı döneminde kasabada cami, han, hamam, medrese, tekke vb. birçok bina inşa edilmiştir. Mustafa Çelebi Camii (1570) ve yanında Halvetî Hasan Baba Türbesi, Mustafa Çelebi Hamamı, Halvetî Hayatî Hasan Baba Tekkesi ve halkın Süleyman Arap diye adlandırdığı Ümmü Gülsüm Hatun Camii ile Sveti Georgi Kilisesi restorasyonlarla günümüze kadar ulaşmıştır. 1912-13 Balkan Harbi’nden sonra şehir Sırbistan hâkimiyetine girmiştir. Daha sonra devletin adı Yugoslavya olarak değiştirilmiştir. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin bir parçası olmuş ve nihayet 1991’de bağımsızlığını ilan eden Makedonya Cumhuriyeti’nin en önemli turizm merkezlerinden biri olmuştur.
Struga Şiir Akşamları, 1961 yılından beri Struga şehrinde her yılın Ağustos ayında kesintisiz olarak gerçekleştirilmektedir. Bugüne kadar dünyanın 100 ülkesinden 5.000’i aşkın şair, yazar, eleştirmen ve çevirmeni bir araya getirmiştir. Etkinlik Ulusal bölüm (Makedonya kökenli şairler), Uluslararası bölüm (En iyi şair Altın Çelenk ödülü), Köprüler bölümü (genç dünya şairleri), Çeviri bölümü (Dünya şiirlerinden örnekler) olmak üzere dört ana bölümdür.
Türkiye'den Melih Cevdet, Behçet Necatigil, Yavuz Bülent Bakiler, Özdemir İnce, Hilmi Yavuz, Edip Cansever, Talat S. Halman, Ataol Behramoğlu ve Yahya Akengin, İsmail Kılıçarslan vb. şairlerimiz bu festivalde ülkemizi ve şiirimizi temsil etmiştir.
Makedonya'nın diğer bölgeleriyle kıyaslandığında şehirde Makedon, Arnavut ve Türklerin barış ve hoşgörü içinde nispeten daha rahat yaşadıkları söylenebilir. M-4 karayolu, şehri Kırçova ve Gostivar üzerinden başkent Üsküp ile M-5 karayolu ise Ohri ve Manastır şehirleriyle bağlamaktadır. Struga’nın 7 km yakınında Ohri Havalimanı bulunmaktadır. Birçok modern otel ve lokantaya sahip önemli bu önemli turistik merkezi 2014 yılında ziyaret eden turist sayısı 59.171 kişidir ki 31,070’i yabancı turist, 28.101’i ise yerli turisttir. Ohri Gölü’nün kuzey kıyısında, Karadrim ırmağının gölden boşaldığı yerde kurulan şehrin rakımı 696 metredir.
Göl ve ırmağın içme suyu kalitesindeki serin suları sizleri bekliyor. Şehrin en önemli problemi olan işsizliğin giderilmesi, yakın vadede ancak turizm potansiyelinin arttırılmasıyla gerçekleşebilir. Bu da sizlerin karayolu veya havayolunu kullanarak bölgeye yapacakları ziyaretlerle mümkün olacaktır. Bekle bizi Ohri Gölü’nün incisi güzel Struga… Kültürümüz, kimliğimiz ve değerlerimize saygı duyan tüm Rumeli sevdalılarına ve misafirperver Struga halkına selam olsun.