Maya kültürünün en büyük hazinesi: Chichen Itza

Meksika ve Guatemala yollarında

Meksika Guatemala yolculuğumun son ayağı Yucatan yarımadasıydı. Oraya gelinceye kadar neredeyse 15 gün boyunca Maya ve Aztek harabelerinin büyük bir kısmını gezdim, en etkileyici ve büyük olanı sona bırakarak. Chichen Itza arkeolojik bölgesi Meksika’da en çok ziyaret edilen yerlerden biri olup, her yıl 1 milyondan fazla insanı ağırlamaktaymış. Bu rakama dâhil olmanın mutluluğunu yaşayarak Chichen Itza’dan içeri adımımı atıyorum.

Maya medeniyetinin ipucuları

Arkeologlar bu bölgede Maya ve Tolteklerin yaşadığını düşünmekteler.M.S. 600 ve 1400 yılları arasında bölgede hüküm sürülmüş.

Maya ve Toltek 1400'lerde daha kuzeye doğru çekilmişler. Chichen Itza’nın Maya medeniyetinanlaşılmasında önemi büyük. Günümüze kadar kalmış en kapsamlı ve sağlam yapılar burada bulunuyor. Yapılan restorasyon ve incelemelerle Maya Medeniyetinin günlük yaşantıları, adetleri, dinleri, sanatları ve tarım çalışmaları hakkında açıklayıcı bilgiler bulunmuş.

Maya halkının astronomide ne kadar ileri olduğu yine bölgedeki araştırmalarda tekrar desteklenmiş ki biz buna bizzat Kukulkan Pramidi’ni gezerken şahit olduk.

El Castillo (Kale) yada Kukuul Kaan (Kukulkan) Piramidi

Girişten piramide doğru kısa ama rengârenk bir yolculuk söz konusu. Çünkü bölgeye girişle birlikte sağlı sollu satıcılar dikkatinizi çekecek onlarca şey satıyorlar. Hediyelik eşyalardaki desenler maya kültüründen günümüze kalan sanatı gözler önüne seriyor. Bir şeyler almadan Kukulkan’a doğru ilerlemek mümkün değil.

Kukulkan’ın heybeti karşısında irkiliyorsunuz.

Toltec- Maya mimarisinin başyapıtı karşınızda. Piramit hakkında bilgi edindikçe hayretiniz ve hayranlığınız daha da artıyor. Bu bina aslında bir güneş takvimi olarak inşa edilmiş. 4 cephesinin her birinde 91 basamak bulunuyor. Çarptığınızda 364 ve tepedeki düzlük alan da +1 olarak eklendiğinde 365 günü buluyoruz.Piramidin tepesi 360 hektarlık bir görüş alanına sahip ve oradan baktığınızda bölge içindeki tüm yapıları görebiliyorsunuz.

Peki, bakmak mümkün mü?

Artık değil, daha önceleri merdivenleri tırmanmaya izin verilirken artık verilmiyor... Ayrıca bu tepede Tanrıları sakinleştirmek için kurbanlar veriliyormuş, hatta bazı yıllar binlerce insan kurban edildiği söyleniyor.

Gelelim piramidin diğer özelliğine...

İlkbahar ve sonbahar ekinokslarının gerçekleştiği anda,yaz ve kış gün dönümlerinde, ayrıca Maya Yılınınbaşlangıç tarihlerinde piramide gelen güneş ışıkları, merdiven basamaklarının dibinde bulunan iki başlı yılanın piramidin basamaklarına gölge oyunu yapmasını sağlıyor ve bu sayede, bu yılanlar canlıymış hissi veriyormuş. Tabii biz zamanlamayı tutturamadığımız için göremedik.

5 Kilometrelik şehir merkezi

Bu harikulade mimari ve alan düzenlemesi içerisinde Kukulkan piramidi dışında Bin Kolonlar Geçidi, Top Oyun Sahası, Karakol Gözlemevi, Savaşçılar Tapınağı, Baş Rahibin Tapınağı, Jaguar Tapınağı, Rahibeler Manastırı da bulunuyor.

• Karakol Türkçe adıyla Salyangoz, şehirde yer alan en ilginç yapılardan biri olup, gözlemevi.

Gözlemevinin pencere ve kapılarının yerleştirilmelerinden Venüs’ün yörüngesini takip ettiği tahmin edilmekteymiş.

Yine bu binalardan olan Kutsal Top Oyunu alanı içinde, kaybedenin kurban edildiği, kalça omuz ve baş aracılığıyla bir topun çemberden geçirildiği Pelotto adı verilen oyun oynanıyormuş. Top sahası içerisindeki duvar rölyeflerinde bu sahneleri biz gördük, siz de görebilirsiniz. Tüm Maya harabeleri içerisinde bu oyun alanı kadar korunmuş olanının bulunmadığını söylediler ayrıca. Şehirde toplam 13 kutsal top alanı olduğu düşünülüyor.

Kukulkan Piramidinin hemen arkasında 168 sütunun hala ayakta kaldığı 1000 sütunlu Savaşçılar Tapınağı’na kemerin altından geçerek gidebiliyorsunuz. Bölgede beni en çok etkileyen (ya da ürperten mi demeliyim) yerlerden biriyse binaların kuzeyinde bulunan iki obruktan oluşan, şehrin suyunu depolayan Ceneto Sagrado oldu. Türkçe ifadesiyle Kurban Kuyusu’na kurbanlar ayaklarına ağırlık bağlanarak atılıyormuş. Ölmemeleri de kötü gidişata alamet sayılıyormuş.

Chichen Itza'yla vedelaşırken

Bir tam gün boyunca gezebileceğiniz bu kalıntıların bulunduğu şehir, 2010 yılında Yucatan eyaleti tarafından satın alınana kadar şahsa ait özel bir araziymiş. Bölgeyi gezerken insan şu soruyu sormadan duramıyor...

Nereye gitti bunca insan, nerede şimdi Mayalar?

Sorumuza yanıt rehberimizden pek hızlıca geliyor. "Nereye gittiler, neden burayı terk ettiler bilemesek de, hala 7 milyon Mayalının Yucatan Yarımadası içerisinde yaşadığına inanıyoruz."