Kızıl'ı görmek için makbul gerekçeler
Güney Sibirya’da özerk bir devlet olan Tuva Cumhuriyeti, kadim Türk halklarından Tuvaların bu dünyadaki yegâne merkezidir. Cumhuriyetin başkenti unvanını taşıyan Kızıl şehri ise Asya kıtasının tam orta noktasını temsil ediyor. Resmi olarak Asya’nın merkezi yani burası. Yenisey Irmağı'nın kıyısına kurulmuş Kızıl şehri, Tuva’nın idari, sosyal ve kültürel başkentidir. Parlamento Binası, Ulusal Tiyatro ve Uluslararası Höömey Bilim Merkezi bu şehirde yer alır. Cumhuriyetin kalbi burada atıyor. Aslında şehrin komünizmin kızılından önceki Türk adı "İki akarsuyun bütünleştiği yer" anlamına gelen Hem-Beldir imiş, sonrası malum. Yine de coğrafi koşular sebebiyle Rusya’dan fiziki olarak da izole, Moğol-Çin kültürüyle etkileşime açık, Türklerin ağırlıkta olduğu, milli kimliğin önemsendiği ve bağımsızlık ateşinin hiç sönmediği bir yer burası.
Kızıl, eski ismine atıfla iki ırmağın, yani Beg Hem (Büyük Yenisey) ile Kaa Hem'in (Küçük Yenisey) birleştiği yere kurulmuş bir şehir. Bu yer aynı zamanda Asya’nın tam orta noktası olarak kabul ediliyor. Ziyaretçilerin Kızıl’a gelme sebebi sayılan meşhur Asya'nın Merkezi Anıtı da burada. Anıt etrafındaki fotoğraf faslı sonrasında, şehri gezmeye anıttan kısa bir yürüyüşle ulaşabileceğimiz Zafer Meydanı’ndan başlayabiliriz. Tuva Parlamentosu, Lenin heykeli, Hükümet Binası, Ulusal Tiyatro gezilecek yerler arasında. Başkent canlı-hareketli bir atmosfere sahip. Kulaklarınızda güler yüzlü bir Türkçe misafir her daim. Meydanın tam ortasında, beklenildiği üzere dev bir şaman davulu değil, yaygın dini inanışın simgesi olarak Budist dua silindiri mevcut.
Şifa arayanların şehri
Kızıl şehir merkezinde, Titov ve Lenin caddelerinin kesiştiği noktada beyaz renkli bir bina hemen dikkatleri çekiyor. Burası Aldan-Maadır adını taşıyan Ulusal Müze. Bu müzede sergilenen, yüzyılın en büyük arkeolojik keşfi olarak adlandırılan Arjan-II hazinesi, Sakalara ait kurganların bulunduğu Kağanlar Vadisi’ndeki keşfedilen bir mezarın (80 metre çapında, 2 metre yüksekliğinde bir höyük) incelenmesi sonrasında ortaya çıkarılmış. Mezarda bulunan kadın ve erkekten her birinin beş bin altın parçadan oluşan göz kamaştırıcı eşyalarıyla tarihe geçen bu hazinenin, İskit-Saka tarihini değiştirecek nitelikte olduğunu söyleniyor.
Kızıl, Şamanizm’in dünyadaki dikkate değer ana merkezlerinden biri. Hatta başkenti. Şehirde Budizm hâkim ama şamanlara duyulan o büyük saygı hemen hissediliyor. Zaten Kamların dağıttığı şifadan faydalanmak için çok uzak coğrafyalardan gelenlerin buluşma noktası burası. Kendini arayanlar, gizeme merak salanlar ve doğrudan maceracılar da buna dâhil. Küçük ahşap odalarda derman dağıtan şifacıları bulmanız için bir şaman kliniğine gitmek istediğinizi söylemeniz yeterli olacaktır. Kızıl size şifanızı verecektir mutlaka.
- Kızıl beşlisi!
- 1. Hömey’in karargâhında gerçek bir gırtlak konseri dinle!
- 2. Ateşin etrafında gerçekleştirilecek bir Şaman töreni izle!
- 3. Sütlü Tuva çayından yudumla!
- 4. Bir Tuva evini ziyaret et!
- 5. Yenisey Irmağı kıyısında yürüyüşe çık!
- Ve Sibirya mantısı olarak bilinen Pelmeni’yi tat!