Kilonun ilk adımı anne elinde başlıyor

Son dönemde sosyal medya üzerinde yeni evli çiftlerin yaptıkları paylaşımlar çok popüler. Kahvaltı sunumları, beş çayı hazırlıkları, akşam yemeği sofralarının fotoğrafları çekilip çeşitli sosyal medya sayfalarına ekleniyor, yüzlerce beğeni ve yorum oluyor. Buna benzer ama daha da tehlikeli bir grup var ki onlar da: Annişler ve bebişler! “Emziren annelerin manifestosu”, “Anneler ve yemekler”, “Bebek yemeği tarifleri” konulu sosyal medya sitelerindeki sayfalarda bilimsel olarak da sağlık olarak da çarpık bilgiler olduğuna değinen Anne-Bebek Beslenme Uzmanı Dr. Yalım Üner, “Bu tür sosyal medya sitelerindeki paylaşımlar nedeniyle bebekler anne sütü alamıyor. Üç aylık bebeğine pekmez, ciğer, et, gibi pek çok gıdayı yediren anneler var ve bu yüzden de bebekler anne sütünü tam anlamıyla almadan hayata başlıyor.” dedi.

Anne sütü alarm veriyor

Dr. Yalım Üner, her bir damla anne sütünün içinde binlerce farklı molekül olduğunun altını çizerek, “Bu moleküller, bir orkestranın müzisyenleri gibi uyum içinde birlikte hareket ederek bebeğin gelişimi için en uygun beslenmeyi sağlar. Anne sütündeki temel bileşenler de bebeklerin bağışıklık sistemi gelişimi için önemli. Ama annelerin yaptığı temel bir yanlış var. Genelde bebeğin doyması ön planda oluyor. Bu nedenle de az anne sütü veriliyor. Anne kendi bulduğu çözümleri uygulamaya başlıyor ve bebeğe kalori veriyor. Hâlbuki her alınan kalori aynı değil.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2008 yılında 4-5 aylık bebeklere anne sütü kullanım oranı % 24’tü. Bu rakam 2013’te % 10’a düştü. Yani ilk altı ayda anne sütü verim oranı azalmış oldu. İlk altı ayda bebeklere % 100 anne sütü verilmeli. 6-8 aylar arasında bunun oranı % 70’e, 9-11 ayda % 50’ye, 12 ile 24 ay arasında da % 40’a oranlanmalı. Katı gıdaların protein oranı çok yüksek... Bir bebeğin günlük alması gereken protein miktarı % 1. Bizim yaptığımız hata bebeklere günde 3-3,5 gram protein vermek. Bir bebeğe en uygun protein miktarı sadece anne sütünde olur.” diye konuştu.

İki yaşa kadar anne sütü

Türkiye’de ilk altı ayda doğru beslenen bebeklerin sayısının giderek azaldığına da dikkati çeken Üner, şöyle devam etti; “İlk altı ayda çoğu annemiz ne yazık ki, sadece anne sütü vermek yerine, bebeklerin midelerinin % 23’ünü katı gıda ile doldurmayı tercih ediyor. Altıncı aydan sonra da öğünlerinin çoğunluğunun katı gıda değil, anne sütü olması gerekirken, maalesef durumun tam tersi olduğunu görüyoruz. Oysa anne sütü, eşsiz bir besin ve tüm bebeklerin 2 yaşına kadar yeterli miktarda anne sütü ile beslenmesi önerilmektedir. Türkiye’de anne sütü ile beslenmenin düşüşe geçme nedeni ise, anne sütünün değerinin yeterince anlatılmıyor olmasıdır.”

Obeziteye engel

Prescilla Jeurink, anne sütünün obeziteyi önlediğine değinerek, “Anne sütü, ciddi enfeksiyonlardan koruyor, alerjik hastalıklarını önlüyor, anne sütü alan bebeklerin zekâ oranı daha yüksek oluyor, anne sütü ile beslenen bebeklerin büyüme faktörleri olumlu etkileniyor. Ayrıca bebekler anne sütüyle böbreklerini koruyor, hazımsızlığa bağlı sorunları engelliyor. Anne sütü her anlamda çok faydalı… Araştırmalara göre emzirmek annelerde meme kanserini önlerken; anne sütü alan kız çocuklarının ileride meme kanserine yakalanma oranı düşüyor. Doğum sonrası anneler ‘Sütüm az olacak’ stresine girdiği için süt gerçekten azalabiliyor. Oysa strese girmemeliyiz. En çok prematüre doğan bebeklerde anne sütü gecikebiliyor. Bu da stres oluşturmasın. Bebek ne kadar küçük olursa olsun annesinin sütü geldiği zaman tolere edildiği gösterilmiş. Çünkü prematüre bebeği olan annenin sütü bebeğinin haftasına uygun olarak üretiliyor.” diyor.

Bin günün önemi

Nutricia Araştırma ve Geliştirme Merkezi İletişim ve Stratejiş Direktörü Dr. Alma Nauta, hayatınızın ilk bin gününde ne yiyorsanız bunun hayatınızın geri kalanını etkilediğini söyleyerek, “Beslenme süreci hamilelikten öncesinde başlıyor. Hamilelik sürecinde devam ediyor. Yani annenin durumu her anlamda bebeği etkiliyor. Bebeğinize anne sütü verirseniz alerji, kalp hastalıkları, diyabet ve obeziteyi önlemiş oluyorsunuz.” şeklinde görüş verdi.

HASTALIĞA KARŞI EN IYI ÖNLEM

Anne sütünün özellikleri saymakla bitmiyor. Bunlardan en önemlileri şöyle: Antibiyotik kullanımı gerektiren hastalıkları azaltır. Her zaman sterildir ve ısı derecesi idealdir. Besin öğesi bileşenleri, bebeğiniz için uygundur. Sindirime yardımcı aktif enzimler ve enfeksiyonu önleyen ve bağışıklık sistemini güçlendiren maddeler içerir. Anne sütü alan bebeklerde, solunum yolu ve sindirim enfeksiyonları daha az görülür. Çene ve diş gelişiminde önemli rolü vardır. Bazı kronik rahatsızlıkların oluşma riskini azaltır.

(Tip 1 diyabet, çölyak hastalığı, obezite, koroner kalp rahatsızlığı gibi) Alerjiye karşı koruyucudur ve bebeğinizi pişikten korur. Bebeğinizin ruhsal, bedensel ve zekâ gelişimine yardımcı olur. Dikkat azlığı sendromu, ilgisizlik gibi olgularda, anne sütü önem kazanır. Ayrıca anne ve bebeği arasındaki duygusal bağı güçlendirir ve sevgi dolu bir ilişkiye vücut verir. Annenin sağlığında koruyucu etkisi vardır; göğüs kanseri, over (yumurtalık) kanseri, osteoporozis (kemik erimesi) ve anemi risklerini azaltır.

UN HELVASININ GERÇEK YÜZÜ

“Un helvası yenince süt artar mı?” sorusuna uzmanlar, “Sütün tatlı yemekle alakası yok. Tatlı su ihtiyacını artırır su içirir bundan dolayı süt artar. Anneler için en büyük zorluk bu. İnternette de bu tip çok bilgi var. Mümkün olduğunca bu tür soruları bebeğinizin doktoruna sormalısınız. En doğru bilgiyi hekimler verir internet değil. İnternette yazılan yanlış bilgileri kullanıp bebeğinde uygulayan anneler olabiliyor. Bu çok yanlış. Bu bebeğinizin hayatıyla oynamak gibi bir şey. Bir de internette organik beslenme furyası var. Biz bilim adamlarına göre organik beslenme, market raflarında bulunan ‘organik sebze’, ‘organik yoğurt- süt’ değil.

Organik beslenme her şeyi mevsiminde yemektir. Anneler de bu yanlışa inanıyor. Annelere tavsiyem her sebze ve meyveyi mevsiminde yemeleri. Domates kışın yenmez, kabak kışın olmaz. Karnabahar yazın çıkmaz. Bu sebzeleri zamanında tüketmek doğru beslenmedir. “Organik sebze yersen sütün artar” diyorlar. Bu yanlış bir kanı. Sütün artması annenin beslenmesiyle ilgili. Bir anne her gün meyve yiyebilir ama sürekli elma yiyorsa çeşitlilik arz eden bir diyet olmaz. Sağlıklı gözükse de çoklu bir besin alımı söz konusu değil. Çeşitli besinlerle diyetinizi devam ettirmelisiniz.” şeklinde yanıt veriyor.

• 
• HURAFELER KITAP OLUR
• Her annenin etrafından duyduğu değişik bilgiler vardır. Ancak bunların çoğu hurafe! Doktorunuza danışarak size söylenen cümlelerin doğru olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Ondan önce biz de bazılarını sizin için derledik…
• 1- Bebeğin biberonuna pirinç lapası koymak daha iyi uyumasını sağlar
• Bebeklerin katı gıdalara başlaması için 4-6 aylık olana kadar beklenmelidir. Araştırmalara göre 4.aydan önce katı gıda verilen bebekler hazır mama ve anne sütü verilen bebeklere göre daha kötü bir uyku düzenine sahip oluyor ve ileriki yaşlarda obezite riski artıyor.
• 2- Bebek düzenli (saatli) bir beslenme programına göre beslemelidir
• Bebeğin açlık işaretlerine bakarak acıktığını gördüğünüzde beslemek ve doyduğunu gördüğünüzde bırakmak daha doğrudur. Beslenmeyi kesin bir programa bağlamak bebeğin sağlıklı bir beslenme düzeni geliştirmesini engeller.
• 3- Anne gazlı içecek tüketirse bebeğinde de gaz olur
• Gazlı içecekler içildiğinde açığa çıkan serbest karbondioksit midede gaz baloncukları şeklinde şişkinliğe yol açar. Ancak bu gaz baloncuklarının süt yoluyla bebeğe geçmesi fiziksel olarak imkansız. Bebek için olmasa da siz yine de gazlı içecekleri kendiniz için tüketmeyin çünkü çok fazla şeker içeriyor.
• 4- Bebeği şekerli suyla besleyin
• Yeni doğan sarılığında bebeğin beslenmesinin çok büyük bir rolü olduğu kesin. Ancak günümüzde anne sütüne yakın formül mamalar varken, şekerli suyla bebeğin beslenmesi gereksiz hatta zararlı bir davranış olabilir.
• 5- Gazı varsa bitki çayı içirin
• Bitki çaylarının ya da bilimsel olarak bir faydası olduğu gösterilemedi. Bu içeceklerin temelde zararı, içlerinde bulunan şeker nedeniyle bebeğin anne sütünden soğuması ve biberona alışması.
• 6- Emziren anne üşütünce bebeğin de karnı ağrır
• Anne üşütürse en fazla kendi karnı ağrır, zira soğukta bağırsak kasılma ve hareketleri hızlanır, bu da karın ağrısı olarak hissedilir. Ancak bu fiziksel durumun süt yoluyla bebeğe geçmesi söz konusu değil.