Salahaddîn Eyyûbî, Mısır’da Eyyûbîler Devleti’ni kurduktan sonra bölgedeki İslâm topraklarını birleştirmeyi amaçlamıştı. Suriye, bu hedefin önemli bir parçasıydı. Ancak, Suriye o dönemde Zengîler Devleti’nin kontrolü altındaydı ve Salahaddîn’in Suriye’ye yönelik planlarını gerçekleştirmesi için Zengîler ile bir denge kurması gerekiyordu.

Zengîler Devleti’nin başında Nûreddîn Mahmud Zengî bulunuyordu ve Haçlılara karşı mücadelede önemli bir lider olarak öne çıkmıştı. Salahaddîn, Nûreddîn’in ölümünden sonra ortaya çıkan siyasî karışıklıklardan faydalanarak Suriye’ye yönelmişti. Zengîler Devleti’nin mirası üzerine hak iddia eden birçok lider bulunuyordu, ancak Salahaddîn, diplomatik girişimlerle bölgedeki müttefiklerini artırmayı başarmıştı.

Salahaddîn Eyyûbî’nin Suriye’deki ilk büyük hedefi Şam oldu.

Şam, sadece stratejik bir merkez değil, aynı zamanda İslâm dünyasında önemli bir kültürel ve dinî merkezdi. Nûreddîn Mahmud Zengî’nin ölümünden sonra Şam’da siyasî istikrarsızlık baş göstermişti. Bu durum, Salahaddîn’in işini kolaylaştırdı.

Salahaddîn, Şam’ı fethetmek için bölgedeki halkın ve yöneticilerin desteğini kazanmayı öncelik haline getirmişti. Bölge halkı, Salahaddîn’in adaletli yönetim anlayışına güven duyduğu için ona karşı direnç göstermedi. Bu diplomatik başarı, Salahaddîn’in Şam’ı kan dökmeden ele geçirmesini sağladı. Şam, 1174 yılında Salahaddîn’in kontrolüne geçti ve Eyyûbîler Devleti’nin önemli bir merkezi haline geldi.

Şam’ın fethinden sonra Salahaddîn’in hedefi, Suriye’nin kuzeyine doğru ilerlemekti. Halep ve Hama, bölgedeki diğer stratejik şehirlerdi.

Halep, Nûreddîn’in oğlu Melik Salih tarafından yönetiliyordu ve Salahaddîn’in burayı ele geçirmesi daha karmaşık bir süreç gerektiriyordu. Bu sebeple Salahaddîn, Halep’i fethetmeden önce Hama’yı ele geçirdi. Hama’nın halkı ve liderleri, Salahaddîn’in adaletine ve liderliğine güven duymuş, bu nedenle ciddi bir direniş göstermemişti. Hama’nın ardından Salahaddîn, Halep’i hedef aldı. Halep, daha güçlü bir direnişle karşılaşmasına rağmen, Salahaddîn’in diplomatik ve askerî yetenekleri sayesinde 1183 yılında Eyyûbîler Devleti’nin bir parçası haline geldi.

Kudüs yolunda Suriye’nin önemi

• Salahaddîn Eyyûbî’nin Suriye’yi fethetmesindeki ana hedeflerden biri, Kudüs’ü fethetmek için stratejik bir üs elde etmekti. Suriye, Kudüs’ün kuzeyinde yer alan ve Haçlıların kontrolündeki topraklara yakın bir bölgeydi. Salahaddîn, Suriye’yi birleştirerek Haçlılara karşı büyük bir sefer başlatmanın zeminini hazırlamıştı.

Suriye’nin fethi, Salahaddîn’in ordusunu güçlendirmesine ve bölgedeki İslâm liderleriyle ittifaklar kurmasına olanak sağladı. Özellikle Şam ve Halep gibi önemli şehirlerin kontrol altına alınması, Salahaddîn’in bölgedeki otoritesini pekiştirmişti. Bu başarı, 1187 yılında Kudüs’ün fethiyle sonuçlanan süreçte kilit bir rol oynadı.

Salahaddîn Eyyûbî’nin Suriye’yi fethetmesindeki en önemli unsurlardan biri, diplomatik yetenekleriydi. Sadece askerî güçle değil, aynı zamanda yerel halkın ve liderlerin desteğini kazanarak bölgeyi kontrol altına aldı. Salahaddîn, fethettiği bölgelerde adaletli bir yönetim kurarak halkın desteğini korumayı başardı.

• Onun adalet anlayışı, bölgedeki mezhepsel ve etnik farklılıkları birleştirme çabasında önemli bir rol oynadı. Salahaddîn, Şiî, Sünnî ve Hristiyan topluluklar arasında denge sağlayarak bölgedeki istikrarı korudu. Bu yaklaşım, Suriye’de uzun süreli bir barış ortamının temellerini attı.

Salahaddîn Eyyûbî’nin Suriye’yi fethetmesindeki bir diğer önemli motivasyon, Haçlılarla mücadelede stratejik üstünlük elde etmekti. Haçlılar, özellikle Antakya ve Trablus gibi bölgelerde güçlü bir varlık göstermişti. Salahaddîn, bu tehditlere karşı Suriye’yi bir kale haline getirmiş ve Haçlılara karşı büyük bir savunma hattı oluşturmuştu.

Haçlılara karşı kazandığı zaferler, Salahaddîn’in İslâm dünyasında bir kahraman olarak görülmesini sağlamış ve onun liderliğine olan güveni artırmıştır. Suriye’nin fethi, Haçlılara karşı sürdürülen mücadelede Salahaddîn’in elini güçlendirmiş ve bölgedeki İslâm birliğini sağlamlaştırmıştır.

Salahaddîn’in Suriye’yi fethetmesi, Kudüs’ün fethine giden yolu açmış ve Haçlılara karşı verilen mücadelede önemli bir dönüm noktası olmuştur. Tarih, Salahaddîn Eyyûbî’yi sadece bir asker değil, aynı zamanda bir lider ve stratejist olarak anmaya devam etmektedir. Bu süreç, onun İslâm dünyasında birleştirici bir figür olarak yükselmesini sağlamış ve bölgedeki siyasî dengeyi kökten değiştirmiştir.