Rusya Suriye’den askerlerini mi çekiyor?

Tahran, 8 Mayıs’ta sürpriz bir ismi ağırlamış, Beşşâr Esed bir kez daha İran’a gelmişti. Esed’in bu ziyareti, 2011 yılında Suriye’de olayların başlamasından bu yana ikincisi olmuştu. İran lideri Hamaney ile, sonrasında da Cumhurbaşkanı İbrâhîm Reîsî ile görüşen Esed, hızlı bir şekilde de Suriye’ye geri dönmüştü.

• Görüşmenin içeriğiyle alakalı her ne kadar detay verilmese de onun ne hakkında olduğu tahmin edilebiliyordu. Bölgede yaşanan gelişmelerden ekonomik anlaşmalara varıncaya kadar bir dizi mesele ele alınmıştı. İran uzmanı Ramazan Bursa’ya göre çok yönlü, birden fazla başlığa sahip olan bu görüşmede ele alınan meselelerden biri de Rusya idi.

Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş bölgede kimi kimi dengeleri değiştirmiş, 2015 yılında Suriye’ye giren Rusya’nın, iddia edildiği kadarıyla Suriye’de bulunan kimi birliklerini buradan kaydırarak Ukrayna’ya çekmesine sebep olmuştu. Açılan boşluk da Devrim MuhafızlarıOrdusu tarafından dolduruluyordu.

“Nisan ayı ortalarında Rusya’nın 48 saat gibi çok kısa bir zaman içerisinde hem askerini hem de Wagner kuvvetlerini Humus’un doğusundan çektiğini biliyoruz.” Boşaltılan Humus’un doğusundaki bölgeye ise İran’ın desteklemekte olduğu Fâtımiyyûn ve Zeynebiyyûn gibi tugaylar yerleşmişti.

Ağır basan kanaate göre bu durum Rusya’nın rızasıyla da gerçekleşmiyordu: “Rusya’nın Suriye’de İran’ın daha fazla güçlenmesine sıcak bakmayacağını biliyoruz. Lakin Ukrayna savaşı fevkalade mühim olduğu için bir tercih yapmak zorunda kaldı.”Bursa’ya göre net ve önemli bir gerçek vardır ki o da“Rusya, Suriye’ye girdiği 2015 yılından itibaren İran’ın Suriye ordusu üzerindeki etkisini kırmaya çalışmıştır.”

Yine de öyle anlaşılıyor ki İran, Ukrayna savaşından çıkar elde eden taraf olmuştu. Zira her ne kadar stratejik müttefik olarak dünya kamuoyuna boy gösterseler de iki ülke arasında köklü sıkıntılar yaşanabiliyordu: “Suriye ordusunu iki ülke; Rusya ve İran eğitmektedir. Bu iki ülkenin eğittikleri Suriye birliklerini kendi taraflarına çekme eğilimine sahip oldukları görülüyor. Zira kimi zaman Suriye ordusu içerisinde kimi tugayların çarpıştığını görüyoruz. Bunu dikkatlice incelediğimizde çatışan tugaylardan birinin Rusya diğerinin de İran tarafından eğitildiğini anlıyoruz.”

Rusya’nın 63 bin kadar bir asker sevk ettiği söylenen Suriye’de yeni yapılacak olan çekilmenin rakamı ise bilinmiyor. Ramazan Bursa’ya göre rakam hiç de azımsanacak gibi durmuyor: “Rusya nisan ayında, desteklediği 5. kolordunun maaşlarını 200 dolardan 100 dolara düşürdü. Yerel kaynaklar maaşları yetersiz gören gönüllülerin ordudan ayrıldığını aktarıyor. 2016’da kurulan ve 20 bin kişiden oluşan grubun önemli ölçüde gücünü kaybedeceğine inanılıyor.”

• Diğer taraftan Rusya tarafından ise bu durum yalanlanıyor. Rus uzman Leonid Savin’e göre Rusya’nın Suriye’den çekildiğine dair haberler Avrupa tarafından Rusya aleyhine yapılan psikolojik savaşın bir parçasını oluşturuyor.

“Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı askerî harekât sebebiyle çok fazla yalan haber üretildi. Bu da onlardan bir tanesi”. Ramazan Bursa’ya göre ise Rusya, güvenlik açısından İsrail’i tedirgin etmek istemediği ve Suriye sahasını boşaltıyor olmasından dolayı zayıfladığı görüntüsünü vermemek için bu haberleri teyit etmiyor. Diğer taraftan Beşşâr Esed’in Tahran’a yaptığı sürpriz ziyaret bölgede bir şeylerin değişmekte olduğu ve bunun İran lehine olduğu izlenimini veriyor.