İlk cemaatin hatırası

Kâbe duvarlarının zeminle birleştiği noktadaki mermer kısma “şazirvan” adı verilir. 635 yılında Kureyş kabilesinin gerçekleştirdiği kapsamlı tamiratla birlikte binaya eklenen bu kısım, zaman içinde mermerle kaplanmaya başladı. Osmanlı padişahlarından Sultan Dördüncü Murad zamanındaki son kapsamlı tadilatta da şazirvana bugünkü şekli verildi.

Kâbe’ye yakından ve dikkatli bakanların, şazirvan üzerinde mutlaka fark edecekleri bir ayrıntı vardır: Kâbe kapısıyla Hicr adı verilen yarım daire kısım arasında, sekiz parça kahverengi mermer. Kalabalıktan dolayı çoğu defa fark edilmese de, bu sekiz mermer parçası, Kâbe tarihinin en önemli hatıralarından birini dile getiren bir şahittir aslında.

Elimizdeki kaynakların bildirdiğine göre, İslâm’ın ilk yılında, Hz. Peygamber (s.a.v) ve vahiy meleği Cebrail (as) tam bu noktada namaz kılmışlardır. İlgili hadisteki ifadeden, Hz. Peygamber’e imamlık yapan Cebrail’in (as), Kâbe’nin dibinde ve binaya en yakın şekilde durduğu anlaşılmaktadır.

Abbasi halifelerinden Ebû Cafer Mansûr, bu namazın kılındığı noktanın belirtilmesi için, buraya yekpare kahverengi bir mermer koydurdu. Mermer kısmın önüne de, yaklaşık 50 santimetre derinliğinde bir musalla (namazgâh) inşa edildi. Tek parça mermer, zamanla kırılarak dağıldı, fakat yine de eldeki mevcut parçalar muhafaza edildi. Musalla da 1950’li yıllara kadar kullanılıyordu.

• Sonradan, hacı ve umrecilerin yoğunlaşmasıyla buraya düşenler ve kaza geçirenler olmaya başlayınca, merdivenli girinti kapatıldı ve üstü mermerle kaplandı.

İşte Kâbe’nin eteğinde bugün de görülebilen bu sekiz mermer parça, İslâm tarihindeki ilk ve en güzel cemaatin aziz hatırasını hâlâ anlatmaktadır. Görüp duyabilenlere.