ABD Başkanı Donald Trump'a yönelik başlatılan azil soruşturma, 2020 seçimleri öncesinde Trump'ı yıpratma potansiyeli taşıdığı kadar tekrar seçilme şansını da artırıyor.

Donald Trump neyle suçlanıyor?

Amerikan kamuoyu, son 10 gündür, Trump'ın Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy ile temmuz ayında yaptığı bir telefon görüşmesinin "ülkenin ulusal güvenliğini" tehlikeye atıp atmadığını tartışıyor.

Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin 24 Eylül'de yaptığı "Trump'a karşı resmi azil soruşturmasını başlatıyoruz" açıklaması, zaten bölünmüş durumdaki Demokrat ve Cumhuriyetçileri bir kez daha keskin bir şekilde ayırdı.

Cumhuriyetçiler bu konuda ne düşüyor?

Demokratların neredeyse tamamı Trump'ın görevini kötüye kullandığını ve azledilmesi gerektiğini savunurken, Cumhuriyetçilerin neredeyse tamamı azil soruşturmasının bir "sahtekarlık" olduğunu düşünüyor.

İlk ihtimal: Trump etkilenmez

Trump'ın Ukrayna lideri ile yaptığı görüşmenin ardından başlatılan azil süreç, Senato'da çoğunluğu elinde bulunduran Başkan Trump'ın görevde kalması demek.

Senato'dan tam yetki ile desteklenen Trump'ın bu ihtimalin gerçekleşmesi halinde 2020 başkanlık seçimlerinde de elinin kuvvetlenmesi bekleniyor.

İkinci ihtimal: İstifaya zorlanabilir

ABD tarihinde Trump'tan önce 3 başkan azil süreç ile karşılaştı. Cumhuriyetçi Başkan Richard Nixon 1972 yılında süreç içinde istifa eden ilk başkan olarak kayıtlara geçmişti.

Cumhuriyetçilerin Trump'a olan desteklerini çekmesi durumunda bu ihtimal de yaşanabilir. Trump, bu ihtimalin gerçekleşmesi halinde azil süreç içinde istifa eden ikinci başkan olur.

Üçüncü ihtimal: Mitch McConnell süreci hızlandırabilir

Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato'nun Çoğunluk lideri Mitch McConnell ise “Trump’ın Temsilciler Meclisi’nde aziledilmesi halinde Senato’nun ne yapacağının konuşulması için henüz erken” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Buna rağmen McConnel'ın Meclisin görevden almasına ilişkin maddesine 'oy verme yetkisi' bulunuyor. McConnell'ın Trump aleyhine oy kullanması halinde yargılamada süreç hızlanıyor.

Dördüncü ihtimal: Geçerli bir savunma ile Trump 'devam' diyebilir

Cumhuriyetçiler Trump'ın Senato'da yargılanmasını isteyebilir. Yargılamanın önünün açılması durumunda ise 'yargılandı ve aklandı' dedirtebilmek adına böyle bir girişim öngörülebilir.

Yasal olarak bütün iddiaların aklanacağı bu ihtimal ise farklı savunmaları da beraberinde getireceğinden çok kabul edilebilir görünmüyor.

Beşinci ihtimal: Çoğunluğa rağmen Trump beraat eder

Bu ihtimalde Cumhuriyetçilerle Demokratların güç birliğine gitme ihtimali üzerinde duruluyor. İki kanadın fikir birliğine vardığı konulara Cumhuriyetçilerin içindeki Trump karşıtı isimler de eklenince ihtimal kuvvetleniyor.

Fakat bu ihtimalde; Cumhuriyetçilerin kendi başına hareket etmeleri tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Başkanlarını savunmasız bırakması durumunda uzaklaştırılma ihtimalini de düşünmek zorunda olan Cumhuriyetçiler Trump'ı savunmak zorunda gibi duruyor.

Altıncı ihtimal: Cumhuriyetçiler Trump'ı ayırabilir

2016 seçimlerinde birçok Trump karşıtı söyleme rağmen Cumhuriyetçilerin adayı olmayı başaran Donald Trump, bu süreç içinde kendine yer bulamayabilir.

Trump'ın yapmış olduğu bazı eylemleri beğenmediği bilinen Cumhuriyetçilerin böyle bir girişimde bulunma ihtimali bulunsa da 2020 seçimlerine bir yıl kalmışken Ukrayna görüşmesi yüzünden Cumhuriyetçilerin Trump'ı "feda etmeleri" için ortada çok ciddi bir neden bulunmuyor.

Trump ne diyor?

Başkan Trump ise Demokratların, "Trump Ukrayna liderine Biden konusunda baskı kurdu" iddialarının tamamını reddediyor ve Demokratların söz konusu telefon görüşmesiyle ilgili iddialarının uydurma olduğunu savunuyor.

Trump, Zelenskiy ile görüşmesinden daha önce bu ülkeye ABD'nin yardımlarını askıya aldığını ve yardımlarla Biden'ların soruşturulması konusu arasında hiçbir bağlantı olmadığını söylüyor.

Zelenskiy ile yaptığı görüşmede Biden konusunu dile getirmesinin normal olduğunu savunan Trump, daha önce de bu konunun araştırılması gerektiğini kamuoyuna birçok kez açıkladığını ifade ediyor.

Azil süreci nasıl işliyor?

Rusya soruşturması gibi Ukrayna bağlamındaki azil soruşturması da ağacın dalları gibi çok parçalı bir görünüm arz ediyor. Bu bakımdan bundan sonra ne olabileceğine bakmak ve azil soruşturmasının muhtemel gidişatını ele almak gerekiyor.

ABD Anayasası, başkanın yargılanması ve suçlu bulunursa görevden alınmasına izin veriyor, ancak bugüne kadar ülke tarihinde hiçbir başkan bu şekilde görevinden alınmadı.

Anayasaya göre, "vatana ihanet, rüşvet ve diğer büyük suç ile kusurlu davranışları sergileyen" başkanlar yargılanabiliyor. Bu süreç için ilk adımda bir Temsilciler Meclisi üyesinin Adalet Komitesine başvuru yapması gerekiyor. Başvuru komitede kabul edilirse komisyonda hazırlanan taslak Temsilciler Meclisi'nde oylamaya sunuluyor.

Dava taslağının, Temsilciler Meclisi üyelerinin çoğunluğunun oyunu alması gerekiyor. Mevcut tabloda 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinde 235 vekili bulunan Demokratlar azil sürecine devam edip oylama yapmaları durumunda dava taslağını kabul edebilirler. Ancak Temsilciler Meclisinde kabul edilen dava sürecinde asıl karar merci Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato.

Bu süreçte Senato üyeleri jüri görevini, Yüksek Mahkeme Başkanı yargı sürecinin başkanlığını, Temsilciler Meclisindeki bir grup milletvekili de savcılık görevini yerine getiriyor. Yargılanan başkanın ise savunma avukatı bulunuyor.

Kararı kim veriyor?

Yargılama sürecinin sonucunda Senato'da oylama yapılıyor. Bu oylamada 100 sandalyeli Senato'nun üçte ikisinin (en az 67 üyenin) yargılanan ABD başkanını suçlu bulması durumunda başkan görevinden azlediliyor. Azille birlikte başkanın yerine başkan yardımcısı görevi devralıyor.

47 Demokrat ve 53 Cumhuriyetçi senatörün bulunduğu mevcut tabloda, Senato'daki 67 senatörün Trump'ı suçlu bulması neredeyse imkansız gözüküyor. Bu durum ancak, 47 Demokrat senatörün yanı sıra en az 20 Cumhuriyetçi senatörün de Trump'ı suçlu bulmasıyla mümkün olabilecek çok zor bir ihtimal.

Anketlere bakıldığında Trump'ın Cumhuriyetçi seçmen nezdindeki itibar ve güvenilirliği 2016 seçimlerine yakın seviyede seyrediyor. Dolayısıyla 2020 seçimlerine giderken Joe Biden-Bernie Sander-Elizabeth Warren arasında kısmen bölünmüş Demokratlara karşı tek bir adayla çıkacak olan Cumhuriyetçilerin Trump'ı kendi elleriyle görevden alması, sadece Demokratların rüyalarını süsleyen bir dilek olabilir.

Azil soruşturması Trump'a yarar mı?

Rusya soruşturması sürecinde Trump'ı alt edemeyen Demokratlar, bir CIA muhbirinin şikayetiyle ellerine geçirdikleri Ukrayna kozunu kullanmayı seçtiler.

Amerikalı Profesör Allan Litchman, son 9 başkanlık seçiminde kimin kazanacağını doğru tahmin eden ilginç bir siyasi tarihçi olarak tanınıyor.

• Litchman, bir keresinde "Demokratlar, azil süreci olmadan Trump'ı yenemezler" değerlendirmesini yapmıştı.

Demokratlar, zaten yüzde 50'den fazla şanslarının olmadığını düşündükleri bir başkanlık seçimi öncesinde Trump'ı yıpratabilmek için ellerine geçen bir kozu azil soruşturmasına dönüştürdüler.

Kuşkusuz Trump, tam da kendisine 2016 yılında oy veren Cumhuriyetçi-muhafazakar seçmen kitlesini bu azil soruşturması etrafında yeniden mobilize edecek ve buradan üreteceği "mağduriyeti" sonuna kadar kullanacaktır.

Demokratlar aksini savunsalar da Cumhuriyetçilere göre azil soruşturması dönüp bir bumerang gibi Demokrat başkan adayını vuracak ve Trump'ın 2020 seçimlerini kazanmasına yardım edecek.