Trump için 'zor süreç' resmen başladı: Azil süreci ne anlama geliyor?

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Başkan Donald Trump'ın görevinden azledilmesi için resmi girişimde bulunduklarını açıkladı.

'Azil süreci' resmiyet kazandı

Geçtiğimiz yıldan bu yana sık sık gündeme gelen Trump'ın 'azil süreci', Demokratlar tarafından bu sefer resmiyete geçirildi. Ulusal güvenliğin baltalandığına işaret edilerek hakkında azil süreç başlatılan Başkan Trump'ın, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy ile geçtiğimiz temmuz ayında bir görüşme yaptığı ve görüşme neticesinde Demokrat Parti'den 2020 seçimlerinde başkan adayı olacağına kesin gözüyle bakılan Joe Biden'ın soruşturulmasını talep ettiği iddia edildi.

• 2018 yılının sonlarında Demokratların Temsilciler Meclisi'ndeki çoğunluğu ele geçirmesiyle gündeme gelen 'azil süreç' o dönem hayata geçirilememişti.

Trump ne ile suçlanıyor?

Donald Trump'ın çevresinin dolandırıcılar ile dolu olduğu ve 2016 seçimlerini kazanmak için komplonun büyük bir parçası olduğu iddia edilmişti. Trump'ın seçim öncesi iki kadına 280 bin dolar sus parası verdiği öne sürülerek azil süreci için girişim yapacaklarını açıklamalarına rağmen resmi bir adım gelmemişti.

Demokratlar tarafından yasal sürecin başlatılma nedeni; 2020 başkanlık seçimlerinde Demokrat ve eski ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın Trump'ın karşısına çıkma ihtimaline karşı Trump'ın elini kuvvetlendirecek destek istemesi gösteriliyor.

• Ukrayna ile Biden hakkında görüştüğünü kabul eden Trump ise ne konuştuğunu açıklamadı.

Biden, Trump ve Ukrayna üçgeni

ABD istihbaratından adı açıklanmayan bir yetkili, Başkan Donald Trump'ın büyük bir skandala yol açtığını iddia ederek açıklama yaptı.

'Büyük skandal' olarak kamuoyu ile paylaşılan açıklamayı yapan kişinin ABD Kongresi'ni bilgilendirmeyi reddetmesi kişinin güvenilirliği konusunda yeterince ikna edici bulunmuyor. Buna rağmen Trump'ın konuşmayı reddetmemesi Demokratların elini güçlendiriyor.

Neden Ukrayna?

Barack Obama yönetiminde Başkan Yardımcısı olarak görev alan Joe Biden hali hazırda görevdeyken oğlu Hunter Biden Ukraynalı bir iş insanının enerji şirketinde yönetim kurulu üyesiydi. 2020 yılındaki başkanlık seçimlerinde Demokratların adayı olarak Trump'ın karşısına çıkmasına neredeyse kesin gözüyle bakılan Biden'ın elini zayıflatacak bir verinin Ukrayna'dan istenmiş olması bu çerçevede yapılmış bir hareket olarak algılanıyor.

• Satır arası bilgi:
• Bugüne kadar bu şekilde azledilerek görevden alınan ABD başkanı bulunmuyor.

Ne olacak?

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ile görüşmeyi kabul eden Donald Trump çarşamba günü telefon görüşmesinin metnini yayımlayacağını açıkladı. Demokratların kayıtsız destek verdiği azil sürecine ilişkin kararsızların da azil sürecine artık destek verdiği iddia ediliyor.

Azil süreç nasıl işliyor?

ABD Anayasası'na göre başkanı görevden alma yetkisi Kongre'de bulunuyor. Kongre'nin bu yetkiyi kullanması için ise başkanın üç kategoriden en az birinde suç işlemiş olmasına kesin kanaat getirmiş olması gerekiyor.

Suçlar ise şöyle sıralanıyor; ABD'nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek olarak tanımlanan 'ihanet', siyasi fayda karşılığında para ya da hediye kabul etmeyi de kapsayan 'rüşvet' ve yasalarda keskin bir çizgisi olmayan 'ağır ve vahim suç' işlemek.

En belirsiz ve ucu açık olan son kategorinin hangi tarz eylemleri kapsadığı net olarak bilinmiyor. Uzmanlar bu suçları, eylemin tüm kamuoyunu doğrudan etkileyen ağır bir suç olması ya da başkana olan güvenin ciddi şekilde kırılması olarak yorumluyor.

ABD tarihinde Kongre'de 3 defa görevden azil süreci başlatıldı. Fakat 3 başkan da bu süreçten 'sağlam' çıktı.

Süreç nasıl işliyor?

Süreç ABD Kongresi'nin iki kanadından biri olan Temsilciler Meclisi'nde başlıyor. Azil süreç için bireysel başvurular dahi alınırken sürecin başlatılabilmesi için Adalet Komitesi'nin onayı gerekiyor. Burada azil sürecin devam edip etmeyeceği oy çokluğuyla alınıyor.

Adalet Komitesi'nin onayının ardından Temsilciler Meclisi'nde de oylama gerçekleştiriliyor. Buradan da onay çıkarsa bir sonraki süreç Senato'da devam ediyor. Buradaki süreç ise bir dava gibi işliyor. Suçlama hakkında kanıtlar ortaya konuluyor, başkan kendini burada savunuyor. Buradaki kararı senatörler veriyor. Azledilme süreci için Senato'nun en az üçte iki çoğunluğun sağlanması gerekiyor.

Trump görevden alınır mı?

Başkanın azil sürecinin tüm aşamaları Kongre'de geçiyor. Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elinde bulunduran Demokratlar iken Kongre'de çoğunluk Trump'ın partisi Cumhuriyetçilerin elinde.

Demokratlar'ın çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi'nde başlatılan azil sürecinin Cumhuriyetçiler'in çoğunlukta olduğu Senato'dan destek bulması ise düşük ihtimal olarak değerlendiriliyor.

ABD'de geçtiğimiz yılın kasım ayında yapılan ara seçimlerde Kongre'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nde çoğunluk 235 üye ile Demokratlara geçmiş, Cumhuriyetçilerin sayısı 198'de kalmıştı. Temsilciler Meclisi'nde toplam 435 üye bulunuyor. Bu rakamlara göre hala 2 sandalye boşta duruyor.

Senato'da ise 100 sandalye bulunuyor. Bunların 53'ü Cumhuriyetçilerin elindeyken 45'i Demokrat 2 sandalye ise bağımsız üyelerde.

Trump 4. isim oldu

ABD'de ilk olarak Andrew Johnson hakkında 1968 yılında görevden alma için azil süreç başlatılmıştı. Gerekçe olarak ise, Kongre tarafından çıkarılan bir yasayla teminat altında olan dönemin Savaş Bakanı Edwin McMaster Stanton'ı yasaya aykırı şekilde görevden alması gösterilmişti. Senato'da üçte iki çoğunluk sağlanamamış ve görevde kalmıştı.

İkinci azil süreç ise 1972 yılında Cumhuriyetçi Başkan Richard Nixon hakkında başlatıldı. Demokrat Parti'nin ofisine dinleme cihazı yerleştirildiği iddia edilen Rixon süreç tamamlanmadan görevden istifa etmişti. O dönem görevinden ayrılmasa 'zaten azledilecekti' yönünde fikirler ağırlıktaydı.

Üçüncü girişim ise Nixon'dan 27 yıl sonra Demokrat Başkan Bill Clinton için başlatıldı. Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişki hakkında verdiği yeminli ifadede yalan söylediği anlaşılan Clinton'ın azil süreci Senato'da onaylanmadı ve Clinton görevde kaldı.