Ücretli poşet tartışması sonuçlandı: '15 günde yarı yarıya azaldı'

Süpermarketlerde ücretli olarak satılmaya başlanan plastik poşetler Türkiye’de yeni bir dönem başlattı denilebilir. Birçok vatandaş, uygulamaya yönelik farklı fikir ve görüşlere sahip durumda ve uygulama gündem olma özelliğini sürdürüyor. Tam da bu noktada araştırma şirketi Areda ve Piri Medya, ‘ücretli plastik poşet uygulaması’ için dev bir araştırma gerçekleştirdi.

Areda ve Piri Medya, 2553 katılımcılı ve 20 sorulu bir araştırma yaparak ‘vatandaşın konuya ilişkin tavrına’ net bir bakış sağlamayı başardı. CAWİ tekniği ile konunun tüm yönlerini ortaya koyan, özenle seçilmiş sorular ve bu sorulara verilen cevaplar, ‘ücretli poşet tartışmasına’ noktayı koyuyor: ‘Uygulama, plastik kullanımını büyük ölçüde azalttı.’

‘Uygulamadan haberdarız!’

Araştırmada katılımcılara ilk olarak, 1 Ocak 2019 tarihinde başlayan ‘ücretli poşet uygulamasından’ haberdar olunup olunmadığını sorusu yöneltildi. Ezici bir üstünlükle, katılımcıların %99.4’ü uygulamadan haberi olduğunu ifade ederken uygulamanın duyuru sürecinde başarılı olduğu sonucu da ortaya çıkmış oldu.

‘Çevre için zararlı!’

‘Plastik poşetlerin çevreye zarar verdiğini düşünüyor musunuz?’ sorusuna verilen %83,5 seviyesindeki ‘evet’ cevabı uygulamanın amacının kavranması noktasında başarılı olduğunu gösteriyor.

‘Katılımcılar ikiye ayrıldı’

Araştırmanın üçüncü bölümünde yöneltilen ‘Plastik poşetin doğaya son derece zararlı olması ve bu zararın azaltılması istendiği için ücretli poşet uygulamasına gidilmesini destekliyor musunuz?’ sorusuna verilen cevaplarda bir ihtilaf olduğundan bahsedilebilir. Katılımcıların %41.3’ü ‘Evet, doğayı korumayı ve uygulamayı destekliyorum.’ derken %58,7’lik kısım ‘uygulamayı desteklemediğini’ ifade ediyor.

‘Hayır kullanmayacağım!’

Katılımcılara yöneltilen ‘uygulama sonrasındaki tavrınız ne olacak’ sorusuna %26,8’lik kısım ‘ücreti ödeyip plastik poşet kullanmaya devam edeceğim’ cevabını verirken %73,2’lik ezici çoğunluk ‘plastik poşetleri’ hayatından çıkardığını ifade etti.

‘Caydırıcı olmayacak’

‘Sizce doğayı ve gelecek nesilleri korumak adına başlatılan ücretli poşet uygulaması caydırıcı olacak mı?’ şeklinde hazırlanan soruya %37’lik kısım evet derken; caydırıcı olmayacağını düşünen katılımcıların oranı %63 seviyesinde.

‘Yeni yöntemler bulduk!’

Plastik poşetlerin ücretli hale gelmesinden sonra katılımcıların nasıl bir yol haritası çizeceğine yönelik bir soru da araştırmada yer aldı. Sonuçlara göre %76,2’lik kısım önlemini almış durumda…

‘Ortalama 3 poşet’

‘Uygulama öncesinde alışveriş başına kaç poşet kullanıyordunuz’ şeklinde hazırlanan soruya katılımcıların %63,5’lik bir kısmı ‘1-3’; %24,9’luk kısmı ‘3-5’ ve %11,6’lık bölüm de ‘5 ve üzeri’ olarak cevap verdi. Poşet kullanımının uygulama öncesinde ulaştığı seviye bu soru özelinde net olarak anlaşılabiliyor.

‘Kullanmıyorum!’

Uygulama öncesindeki alışkanlıklara yönelik sorunun ardından ‘uygulama sonrası ne oldu?’ sorusu da akıllara gelebilir. Uygulama sonrasını da merak eden araştırma, katılımcıların %40,6’sının 1-3 poşet kullanma seviyesine gerilediğini gösterirken hiç kullanmayanların oranı da %48,3 olarak belirlendi. Bu istatistikler, uygulamanın öncelikli amaçlarından birine ulaştığını gözler önüne seriyor.

‘Kararsızlık!’

Araştırmanın en yakın oranlı sorularından biri de ‘Ücretli poşet uygulamasına geçilmesi öncesinde vatandaşa yapılan duyuruların yeterli olduğunu düşünüyor musunuz’ şeklinde karşımıza çıkıyor. Bu soruda katılımcılar neredeyse ikiye ayrılmış durumda. %48,5’lik kısım evet derken; %51,5’lik kısım uygulamanın yeterince iyi duyurulmadığına inanıyor.

‘Reklam yapıyorlar!’

‘Marketlerin kendi logosunu taşıdığı plastik poşetlere ücret ödeyerek onların reklamını yaptığınızı düşünüyor musunuz?’ şeklinde hazırlanan soruya katılımcıların ezici çoğunluğu, %86,4 oranında evet destekliyorum yanıtını verdi.

‘Logoyla ilgilenmiyorum!’

‘Plastik poşetlerin logolu ya da logosuz satılması satın alma tercihinizi etkiler mi?’ sorusunda %58,6’lık kısım satın alma kararında bu konunun çok da önemli olmadığını savunuyor.

‘Plastik poşetler tamamen yok edilmeli!’

Araştırmanın önemli noktalarından biri de ‘Sizce plastik poşetin ücretli olmasına mı yoksa hala var olup kullanılıyor olmasına mı tepki göstermeliyiz?’ sorusu olarak gösterilebilir. Bu soruda %62,3’lük oran plastik poşetlerin tamamen ortadan kaldırılması gerekliliğini savundu.

'Somut sonuçlar!'

Araştırma, uygulama sonrası yalnızca 6 yıllık periyotta ortalama 200-300 milyon TL’lik bir kâr sağlanacağı bilgisinin katılımcılarda bulunup bulunmadığını da merak etti. Bu meraka dair %54,4’lük kısım, ‘haberim yoktu’ seçeneğini tercih etti.

‘1.250.000 konut için elektrik!’

Araştırmada yer alan ‘Uygulama ile yıllık 1.250.000 adet konutun elektrik enerjisini karşılayacak enerjinin tasarruf edilebileceğini biliyor muydunuz?’ sorusuna katılımcılar, %63,2 oranında ‘bilmiyordum’ yanıtını verdi.

‘Dünya genelinde de yaygın!’

Ülkemizde bu yıl faaliyete geçen uygulamanın dünya genelinde yaklaşık 60 ülkede kullanıldığı bilgisiyle ulaşılan katılımcıların %58,7’lik oranı bu istatistikten haberdar olduğunu ifade etti. Dünya genelinde çevre eksenli hareketlenmelere dair farkındalığı da ölçen soru, araştırmanın kritik parçalarından birini oluşturuyor.

‘400 yıl!’

Araştırmada ‘Bir plastik poşetin doğaya karışmasının 400 yıl sürdüğünü ve plastik poşetin geri dönüşümünün yeni bir tane üretmekten daha pahalıya geldiğini biliyor muydunuz?’ şeklinde hazırlanan soruya katılımcıların %80,1’lik oranı ‘biliyordum’ yanıtını verdi.

‘Bez torba dönemi!’

Uygulama sonrası plastik poşet yerine file veya bez torbanın kullanılıp kullanılamayacağı sorusuna katılımcılar %86,7 oranında ‘kullanacağım’ yanıtını verdi.

‘Süreç için önemli!’

‘Sizce bir süre ücretsiz olarak bez ve file torbaların dağıtılması geçiş sürecini yumuşatır mı?’ şeklinde hazırlanan soruya katılımcılar, %85,6 oranında ‘evet, yumuşatır’ yanıtını verdi.