Temsilciler Meclisi F-35'lerin Türkiye'ye teslimatını engellemek için harekete geçti

ABD'de Temsilciler Meclisi'nin Tahsisat Komitesi, 690 milyar dolarlık savunma harcamaları yasa tasarısının ilk versiyonunu yayımladı.

Yayımlanan tasarı Türkiye'yi de ilgilendiriyor. Zira söz konusu tasarı Türkiye'nin ABD'den teslimatını beklediği F-35 savaş uçaklarıyla ilgili bir madde de içeriyor.

Tasarı yasalaşırsa ne olacak?

Bu madde, ABD'deki F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye teslimatında federal bütçeden faydalanılmasını yasaklıyor.

Nitekim tasarının yasalaşması hâlinde, F-35'lerin Türkiye'ye teslimatında yakıt ya da pilotlar için harcama yapılmasına izin verilmeyecek.

Süreç nasıl işleyecek?

Tahsisat Komitesi'nin F-35'lerle ilgili önleminin de yer aldığı tasarının yasalaşması için önce Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi, ardından da Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato'dan geçmesi ve ABD Başkanı Donald Trump tarafından onaylanması gerekiyor; ancak Trump, savunma harcamaları için 750 milyar dolar tahsis edilmesini talep ediyor.

ABD Temsilciler Meclisi Tahsisat Komitesi, Savunma Bakanlığı harcamalarını belirleyen tasarının daha geniş kapsamlı versiyonunu bugün ele alacak.

F-35'in özellikleri neler?

F-35'lerin geliştirilmesine 1992 yılında başlandı.

Uçağın X-35 prototip modeli ilk kez 24 Ekim 2000 yılında havalandı.

F-35, dünyanın en pahalı ve en uzun süren askeri silah-teçhizat üretim projesi. Bu sebeple ABD Kongre'sinde büyük ihtilaflara sebep oldu.

2014 yılında projeye harcanan para 163 miyar Dolar olarak açıklandı.

Türkiye, Lockheed Martin tarafından geliştirilen Müşterek Taarruz Programı kapsamındaki beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II JSF(Joint Strike Fighter) projesine 12 Temmuz 2002 yılında dahil oldu.

F-35'lerin geliştirilmesi için ABD dışında 3 seviye proje ortağı bulunuyor.

Türkiye 3. seviye ortaklar arasında ve projenin geliştirilmesi için bugüne kadar 175 milyon Dolar ödeme yaptı.

Projenin tedarikçileri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi şirketler yer alıyor.

Projenin diğer ortakları başta ABD olmak üzere Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, İtalya, Finlandiya, Japonya, Hollanda, Norveç, İngiltere, ve Güney Kore olarak sıralanıyor.

Sesten hızlı uçabilen F-35'ler (süpersonik) tek motora sahip ve azami kalkış ağırlığı 31 bin 751 kilogram. F-35'ler 1.6 Mach hızında. (1 Mach ses hızına eş değer) Vietnam savaşı döneminde kullanılan tek motorlu en büyük avcı uçağı F-105 gibi tek kişilik ve bu modele oldukça benziyor.

F-35'ler 2040 yılında dünyanın en iyi hava avcı uçağı olması planlanarak geliştirildi. Havadan havaya manevra kabiliyeti F-22 modelinden üstün olan tek uçak.

ABD, Türkiye'nin Rusya'ya ait hava savunma sistemini satın almasına karşı çıkıyor

ABD uzun süredir,Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alması hâlinde Türkiye'nin F-35 programından çıkarılabileceği, dolayısıyla bu savaş uçaklarını teslim alamayacağı konusunda uyarıda bulunuyordu. Türkiye, Washington'ın uyarılarına karşın S-400'ler konusunda geri adım atmıyor, S-400 teslimatının temmuz ayında gerçekleştirileceği belirtiliyor.

• Öte yandan ABD Nisan başında, F-35 uçaklarıyla ilgili tüm eğitim teçhizatının ve diğer malzemelerin Türkiye'ye gönderimini durdurma kararı almıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye ile ABD arasında gerginlik noktalarından F-35 savaş uçaklarının teslimatına ilişkin açıklama yapmıştı.

"Bugünlerde F-35'ler konusunda haksızlığa daha doğrusu dayatmaya maruz kalıyoruz" ifadesini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye'nin proje ortağı olduğu bir konuda dışlanmaya çalışılmasının sonuçlarının doğru bir şekilde öngörülemediğini belirtmişti.

Erdoğan, "Açık konuşuyorum Türkiye'nin dışlandığı bir F-35 projesi tamamen çökmeye mahkumdur" şeklinde konuşmuştu.

ABD'nin Türkiye’den S-400 füzelerini teslim alacağı tarihi ertelemesini istediği iddia edilmişti

• İngiliz Haber Ajansı Reuters’ın haberine göre ABD, Türkiye'den Rus S-400 füze savunma sisteminin temmuz ayında yapılacak teslimatını ertelemesini istedi; ancak üst düzey bir Türk yetkili, Türkiye'nin 2 Nato müttefiki arasındaki diplomatik çatlağı genişleten anlaşmadan çekilmeyeceğini yineledi. Yetkili, "S-400'leri temmuzda alacağız. Konumumuz değişmedi" dedi.

Bild gazetesinin haberinde Türkiye'nin ABD'nin yaptırım tehditlerinden duyulan endişe nedeniyle S-400'ler konusunda geri adım attığı iddia edilmişti.Bild haberi, ismi verilmeyen üst düzey bir Türk diplomata dayandırılmıştı.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise haberi yalanladı. Altun, Twitter hesabından haberi paylaşan Bild gazetesinin sorumlu editörlerinden Julian Röpcke'ye yanıt yazarak, "Sevgili Julian, Kaynaklarınız yanılıyor. Benden duymuş olun: S-400 alımı bitmiş anlaşmadır" ifadelerini kullanmıştı.

ABD'nin Türkiye'nin S-400 almasına karşı çıkmasının nedeni ne?

ABD savunma sanayiinin en önemli müşterilerinden olan Türkiye'nin başka üreticilere kaptırılması riski nedeniyle de S-400 alımına karşı çıkıyor.

Ayrıca ABD, Türkiye'nin de üretim programında yer aldığı ve konuşlandıracağı 5. kuşak savaş uçağı F-35'lerin hassas ve üstün özelliklerinin ayrıca her türlü faaliyetlerinin S-400 radar sistemi tarafından ele geçirilebileceği kaygısını yaşıyor.

NATO açısından ise S-400'lere ilişkin Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemlerinin hiçbir şekilde NATO'nun mevcut savunma ve radar sistemlerine entegre edilmeyeceği kaygısı yaşanıyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, konunun Türkiye-NATO arası bir soruna dönüşmemesi için dikkatli bir dil kullanırken, tüm müttefik ülkelerden NATO sistemlerine uygun askeri donanım edinmeleri tavsiyesinde bulunuyor.