Adım adım mobil teknoloji

Bu yazı 20 Nisan 2020 tarihinde, Gerçek Hayat dergisinin 1017. sayısında yayınlanmıştır.

■ Tarihteki ilk telefon görüşmesi, 10 Mart 1876'da Alexander Graham Bell ile yardımcısı Thomas Watson arasında ABD’nin Boston kentinde yapıldı.

■ İlk internet bağlantısının altında ise tanıdık bir kuruluşun imzası vardı. Bu yılın başında ‘Türkiye’de yeni bir darbe olabilir’ şeklinde rapor hazırlayan RAND Corporation, soğuk savaşın zirve yaptığı 1960’ların başında bir nükleer savaş sırasında askerî haberleşmenin kopmaması için ‘bilgisayar ağı’ projesi başlatmıştı. Çalışmalar neticesinde Pentagon, 1969 yılında ARPANET (Advanced Research Project Agency Network) adıyla bilgisayarlar arası ilk ağ iletişimini başlattı.

■ 1973 yılında İngiltere ve Norveç’in bu ağa katılmasıyla uluslararası anlamda ilk internet ağı doğmuş oldu.

■ Aynı yıl, 3 Nisan 1973’te, Motorola yöneticisi Martin Cooper, 1 kilo 133 gramlık dünyanın ilk ‘cep telefonunu tanıttı ve Bell firmasındaki rakibini arayarak ilk mobil görüşmeye imza attı.

■ 1979'da 1G teknolojisi Tokyo'da Nippon Telegraph ve Telephone (NTT) tarafından başlatıldı. 1984'e kadar NTT, Japonya'nın tamamını kapsayacak şekilde 1G'yi piyasaya sürdü.

■ Mobil iletişimin bugünkü anlamda GSM dediğimiz sisteme (Global System for Mobile Communications) dönüşmesi ise 1982 yılında Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya’nın işbirliği anlaşması ile oldu. GSM ile, mobil iletişimin standartları belirlendi ve AB ülkeleri liderleri tarafından 900 Mhz frekansının kullanılması kararı alındı.

■ 1988 yılında AB’de 10 GSM operatörü ile anlaşma imzalandı. 1990 yılında İngiltere'nin önerisi ile 1800 Mhz frekansının da GSM şebekelerine adapte edilmesine karar verildi.

■ İlk GSM görüşmesi 1 Temmuz 1991 yılında Finlandiya’da, bir zamanların efsane telefonu Nokia ile yapıldı. 1991, aynı zamanda 2G teknolojisinin de başlangıcı oldu. Analog 1G’den dijital 2G’ye geçiş inanılmaz bir hız da getirdi. 2G, saniyede 9,6 kilobit veri aktarım hızına sahipti.

■ GSM sistemine uyumlu ilk cep telefonu ise, 1992 yılında yine Nokia tarafından yapıldı. 19 yıl önceki 1 kilo 133 gramlık atasından daha hafif olan Nokia 1011 piyasaya sürüldü. SMS Aynı yıl ilk SMS (Short Message Service) de gönderildi.

■ Türkiye’de ilk cep telefonu görüşmesi, 26 yıl önce, 1994 yılının 23 Şubatında gerçekleşti. İlk görüşmeyi dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile Başbakan Tansu Çiller arasında gerçekleşti. Dünyada 1800 Mhz kullanılırken, Türkiye’deki görüşme 900 Mhz frekansında gerçekleşti. Türkiye’de ilk SMS ise 1995 yılında gönderilebildi.

■ 1996 yılı ise, hem internet hem de mobil telefonlar için yeni bir milat oldu. ‘Nokia 9000 Communicator’ model cep telefonu, bugünkü anlamda olmasa da internete bağlanma yeteneğine sahipti ve bugün 5G ile zirve yapan ‘nesnelerin interneti’ tartışmalarında ilk ‘nesne’ oldu.

■ 2000 yılında Sharp'ın ürettiği J-SH04 modeli, dünyanın ilk kameralı telefonu olarak piyasaya girdi. Ancak sadece Japonya’da kullanılabilen telefon, rağbet görmeyince tarihi bir istatistik olarak kaldı.

■ 2001 yılı, dünyanın 3G teknolojisiyle tanıştığı yıl oldu. 1G’de olduğu gibi 3G’de de Japon NTT imzası vardı. 3G’nin Türkiye’de kullanılması için 2009’yılını beklemek gerekecekti.

■ 2007 yılında ilk akıllı cep telefonunu tanıtan Apple, iPhone ile mobil iletişim ve internet tarihinde yeni bir kırılmaya neden oldu.

■ Türkiye’ye 3G’nin geldiği yıl, dünya 4G ile tanıştı. 4G ilk olarak 2009 yılında İsveç ve Norveç'te LTE (Long Term Evolution - Uzun Süreli Evrim) olarak sunuldu.

■ 1 Aralık 2018'de Güney Kore, 5G'yi sunan ilk ülke oldu. Ve olaylar gelişti.