Melik Ayaz'ın kabri

Ebu'n-Necm Ahmed Ayaz, Gürcistan topraklarında doğmuş ve Hindistan ile ticarî ilişkileri bulunan bir Osmanlı tüccarının mülkiyetinde iken Afganistan'a götürülmüş bir köleydi. Gazneli hükümdarı I. Mahmud'a (1459-1511) sunulan Ayaz, zekası ve feraseti sayesinde hızlı bir şekilde yükselerek kısa zamanda Sultan Mahmud'un takdirini kazanmıştı. Zamanla ordunun ve devletin üst katmanlarında mühim görevler üstlenip “melik" ünvanı alarak vali olarak tayin edilmiştir. Aynı zamanda Sultan'ın sırdaşı olan Ayaz'ın hayat hikâyesi ve menkıbeleri, çok sayıda esere konu olmuştur.