Bir Ramazan ayı geleneği: "İftar topu"
“İftar topu" Ramazan ayında Müslümanlara iftar vaktinin geldiğini bildirmek için ateşlenir. “İftar topu" geleneğinin nasıl ve ne zaman başladığına dair birçok çelişkili anlatım var ancak çoğu tarihçi eski bir gelenek olan bu uygulamanın köklerini 19. yüzyıl Mısır'ına dayandırır. Mısır'da başlayan uygulama daha sonra çevresindeki birçok Müslüman ülkeye yayıldı.
1-12
"İftar topu” günümüzde Arap dünyasının çoğu yerinde kullanılsa da, saatin, televizyonun, cep telefonunun ve benzeri teknolojik araçların icadından önce topun patlaması ilk olarak tüm şehre iftar vaktini bildirmek için kullanılıyordu. Toplar önce mübarek Ramazan ayının başlangıcını, daha sonra da, her gün akşam namazında orucun açıldığını duyurmak için ateşlenirdi.
2-12
“İftar topu”, sonraları, yeni bir oruç gününün başlangıç sinyalini de verdi.
3-12
"İftar topu" geleneğinin nasıl ortaya çıktığına dair birkaç farklı hikâye var. Birincisi, Kahire'deki Memlük sultanı yeni toplarından birini denemek istedi ve bu deney akşam namazına denk geldi. Kahire sakinleri, padişahın ibadet edenlere oruçlarını açma zamanının geldiğini bildirmek için topu ateşlediğini düşündüler. Padişah, halkının bu "yenilikten" memnun olduğunu görünce bunu her gün yapmaya karar verdi.
4-12
İkinci bir rivâyete göre ise mağrip zamanında Alman yapımı bir topu ateşleyenin 19. yüzyılın başlarında Mısır hükümdarı Muhammed Ali olduğu ve insanların bu hareketin oruçlarını açmak için bir işaret olduğunu düşündükleri söylenir.
5-12
Üçüncü hikâyeye göre bu uygulamanın kökeni 19. yüzyılın sonlarında Mısır'da Hidiv İsmail dönemine uzanır. Hikâye benzer şekilde, askerlerin mağrip zamanında patlayan bir topu denediği şeklindedir. Hidiv'in kızı Fatıma bunu duyunca, topun mağripte ve bayram günlerinde resmî etkinliklerde kullanılması gerektiğine dair bir ferman çıkardı. Bu nedenle ramazan ayında atılan toplara “Fatıma'nın topu” diyenler de vardır.
6-12
Tüm hikâyelerde, topun ateşlenmesinin bir kaza olarak başladığı, ancak daha sonra bir Ramazan geleneği haline geldiği görülüyor.
7-12
Körfez ülkelerinde ramazan topları büyük değer taşır ve önemli bir ramazan geleneğidir. Körfez ülkelerindeki tüm müzelerde topların replikaları rahatça bulunabilinmekte.
8-12
Kuveyt, Ramazan topunu kullanan ilk körfez ülkesidir.
9-12
Ramazan topları, Ramazan ayı boyunca Müslümanların özellikle de çocukların duymaktan hoşlandığı bir uygulamadır.
10-12
Geçtiğimiz yüzyılda Arap dünyasına yayılan uygulama Suriye, BAE, Bangladeş, Kuveyt, Türkiye ve benzeri birçok Müslüman ülkede halen sürdürülen bir gelenektir.
11-12
“İftar topları” artık asıl amacına hizmet etmiyor, daha çok sembolik bir gelenek olarak kullanılmakta.
12-12
