Irak'ta neler oluyor? Bağdat karıştı, 13 kişi hayatını kaybetti
Türkiye'nin yanı başındaki Irak büyük bir siyasi istikrarsızlığın arifesinde. Şii lider Mukteda Es-Sadr politikayı bıraktığını açıkladıktan sonra başkent Bağdat karıştı. Sadr yanlıları, liderlerinin kararı sonrası hükümet ve cumhurbaşkanlığı sarayını bastı. Sadr destekçileri ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmalarda 13 kişi öldü, 350 kişi yaralandı. Ülke genelinde sokağa çıkma yasağı ilan edilirken, Sadr açlık grevine başladığını duyurdu. Dışişleri'nden olaylara ilişkin, "Irak'ın istikrar ve güvenliği, Türkiye için hayati önemdedir. Şiddet olaylarından endişe duyuyoruz" açıklaması yapıldı.
1-24
Irak'ın başkenti Bağdat'ta, Sadr destekçileri ile güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda ölü sayısı 13'e, yaralı sayısı 350'ye yükseldi.
Irak'ta geçen yıl yapılan genel seçimlerin galibi Sadr Hareketi lideri Şii din adamı Mukteda es-Sadr, 29 Ağustos'ta sosyal medya hesabından yaptığı açıklamayla "siyasetten tamamen çekildiğini" duyurdu.
2-24
Sadr yanlıları, liderlerinin siyasetten çekilme kararı sonrası Yeşil Bölge'deki hükümet ve cumhurbaşkanlığı sarayını bastı.
Sadr destekçilerinin eylemi nedeniyle sokağa çıkma yasağı ülke genelinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
3-24
Bağdat El-Yevm haber sitesinin güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Bağdat'ta yaşanan olaylarda artan ölü ve yaralı sayısına ilişkin bilgi verildi.
Çatışmalarda ölenlerin sayısının 13'e, yaralı sayısının 350'ye yükseldiği kaydedilen haberde, olaylarda Federal Polis Gücü Komutanı ve beraberindeki bir kişinin de yaralandığı aktarıldı.
4-24
Haberde, Yeşil Bölge'de çatışmaların devam ettiği, bu nedenle ölü ve yaralı sayısında artış yaşanabileceği dile getirildi.
5-24
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, silahlı çatışmalar durana kadar açlık grevine başlama kararı aldı.
Sadr'ın sağ kolu sayılan müstafi milletvekili Hasan Azari, sosyal medya hesabından yayınladığı açıklamada, "Liderimiz, şiddet ve silahlı çatışma bitene kadar açlık grevine başladı" dedi.
Azari, tarafları silahlı çatışmayı sonlandırmaya çağırdı.
6-24
DIŞİŞLERİ: ENDİŞE DUYUYORUZ
Dışişleri Bakanlığı, Bağdat'taki eylemlere ilişkin şiddet olaylarından endişe duyulduğunu bildirdi.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, "Bağdat’ta bir süredir yaşanan gelişmeler, ülkenin istikrarı, birliği ve güvenliği bakımından tehlike arz eden bir hal almıştır. Dost ve kardeş Irak'ın istikrar ve güvenliği, Türkiye için hayati önemdedir. Bu itibarla, ülke geneline yayılan şiddet olaylarından endişe duyuyoruz." değerlendirmesi yapıldı.
Açıklamada, tüm taraflar sağduyu ve itidale davet edilerek, "Mevcut siyasi ihtilafların suhuletle ve kapsayıcı diyalogla çözüme kavuşturularak, Irak halkının huzur ve esenliğinin sağlanmasını temenni ediyoruz." ifadelerine yer verildi.
7-24
SADR YANLILARI DAHA ÖNCE DE MECLİS'İ BASMIŞTI
Mukteda es-Sadr, İran'a yakın Şii gruplarla arasındaki anlaşmazlık nedeniyle hükümetin kurulamaması üzerine Sadr Hareketi'ne mensup milletvekillerini istifa ettirmişti.
Ardından İran'a yakın Şii siyasi çatı kuruluş Koordinasyon Çerçevesi'nin, başbakan adayı olarak Muhammed Şiya Sudani'yi belirlemesi üzerine Sadr yanlıları, 30 Temmuz'da Yeşil Bölge'ye girerek Meclis binasını basmış ve burada oturma eylemi başlatmıştı.
Şii lider Sadr, 2 Ağustos'ta destekçilerine Meclis'ten ayrılarak oturma eylemine binanın çevresinde devam etmeleri çağrısı yapmıştı.
8-24
OLAYLARIN İÇ YÜZÜ
Es-Sadr politikayı kendi mensubu olduğu mezhep olan Şii parti liderlerinin 'bozuk düzeni onaracak bir sistem geliştirememelerinden' dolayı bıraktığını söylüyor. Es-Sadr istifa kararının ardından halkın büyük tepkisi üzerine tarafların silahlarını bırakana kadar açlık grevine gideceğini söyledi.
Şii lider Es-Sadr ülkedeki İran destekli diğer Şii gruplar ile siyaset sahnesinde çatışıyor. Saddam sonrası Irak’ta farklı gruplar sürekli bir mücadele halindeydi ancak son aylarda etnik siyasi tartışmaların da büyüdüğü görüldü. Bu Orta Doğu coğrafyasında büyük bir risk anlamına geliyor.
9-24
Es-Sadr geçen ekim ayındaki genel seçimleri kazanmış ancak İran destekli Şiileri uzak tutmak istediği hükümet kurma çalışmaları başarısızlıkla sonuçlanmış, bunun üzerine parlamentodan çekilmiş ve yandaşları geçen aylarda parlamento binasını basmıştı.
Güvenlik kaynaklarının verdiği bilgilere göre dün Sadr’a ait ‘Barış Kuvvetleri’ ve Yeşil Bölge’yi koruyan Irak güvenlik güçleri çatıştı, İran destekli milislerin olaylara silahla dahil olup olmadığı bilinmiyor. Taraflar dün silahlı çatışmaya girmeden önce, Es-Sadr yanlıları ve İran destekli Şiiler sokaklarda birbirlerine taş atıyorlardı.
10-24
Polis ve güvenlik görevlilerinin aktarımına göre çatışmalarda en az 17 kişi hayatını kaybetti. Irak ordusu ülkede süresiz sokağa çıkma yasağı ilan etti. Es-Sadr siyasetten çekildiğini açıklamadan önce parlamentonun lağvedilmesini istiyor ve erken seçim talebinde bulunuyordu.
Pek çok Iraklı ülkedeki Şiiler arasındaki çatışmanın yeni bir iç savaşın kapılarını aralamasından korkuyor. Sokakta çatışmalara katılan Sadr ve destekçileri ve diğer Şiiler kavgayı sahada kendilerinin başlatmadığı konusunda ısrarlı.
11-24
Es-Sadr bugün siyaseti bırakmış olsa da hükümet ve bürokrasinin içinde hala çok etkili bir isim. Covid-19 salgınının en yoğun yaşandığı günlerde yüz binlerce Iraklı aşı olmaya mesafeli yaklaşırken, Es-Sadr’ın aşı olma görüntülerinin Twitter’da yayılmasından sonra aşı servisleri dolup taşmaya başlamıştı. Lider daha önce de birkaç kez politikayı bıraktığını duyurmuş ancak geri dönmüştü.
12-24
Mukteda Es-Sadr’ın müttefiki Mustafa El-Hadimi geçici olarak Başbakanlık görevini yürütüyordu ancak Sadr yanlılarının hükümet binalarını basmasının ardından görevden el çektirildi. OPEC’teki ikinci büyük üretici olan Irak, DAEŞ’in yenilgiye uğratıldığı 2017 yılından bu yana petrol kaynaklarını nasıl paylaşacağına karar veremediği için üretimde sıkıntı yaşıyor.
Mukteda Es-Sadr’a biraz daha yakından bakarsak bugün Irak’ta yaşananları daha iyi anlayabiliriz. 2003’teki Amerikan işgalinden sonra yerel direnişe katkısı sebebiyle ABD tarafından ‘ölü ya da diri’ aranıyordu. Es-Sadr’ın babası Irak’ın önceki lideri Saddam Hüseyin’i kamuoyu önünde açıkça eleştirdiği için 1999 yılında suikaste kurban giden Büyük Ayetullah Muhammed Sadık Es-Sadr’dı. Babasının kuzeni Muhammed Beşir de 1980 yılında Saddam tarafından öldürülmüştü.
13-24
ABD merkezli Orta Doğu Enstitüsü’nden Randa Slim, “Aile mirası olmadan bugün burada olabileceğini düşünmüyorum” diyor. Irak’ın diğer politik elitlerinin aksine Es-Sadr, Amerikan işgalinden sonra İran veya Batı’ya kaçma yolunu seçmedi.
Saddam 2006’da ağırlığı Şii olmak üzere 148 insanın ölümünden dolayı idam edilirken kalabalığın Es-Sadr’ın ismini bağırdığı biliniyor. Es-Sadr’ın güçleri ABD işgali sırasında bu ülkenin askerleri ile savaşan ilk Şii güçlerdi. ABD’ye karşı iki isyan organize eden Es-Sadr’ın Mehdi Ordusu Pentagon tarafından ‘Irak güvenliğine karşı en büyük tehdit’ olarak kabul ediliyordu.
14-24
15-24
16-24
17-24
18-24
19-24
20-24
21-24
22-24
23-24
24-24
