Şeyh Hamdullah Efendi

Şeyh Hamdullah Efendi.
Şeyh Hamdullah Efendi.

Osmanlı hat sanatının temel taşlarından biri olarak kabul edilen Hattat Şeyh Hamdullah, 1436 yılında Amasya’da doğdu. Babası Şeyh Mustafa Dede, bir mutasavvıf ve önemli bir âlimdi. Aile ortamı, Şeyh Hamdullah’ın manevi ve sanatsal gelişiminde etkili oldu. Çocukluğundan itibaren iyi bir eğitim almış ve özellikle hat sanatına olan ilgisi genç yaşlarda belirginleşti. Amasya, dönemin kültürel merkezlerinden biri olduğundan, Şeyh Hamdullah burada hat sanatında ustalık kazanmıştı.

1466 yılında Osmanlı tahtına geçen Sultan II. Bayezid’in Amasya sancakbeyliği döneminde tanıştığı Şeyh Hamdullah, padişahın himayesine girdi. II. Bayezid’in İstanbul’a daveti üzerine buraya taşınan Şeyh Hamdullah, hayatının geri kalan kısmını burada geçirdi. 1520 yılında İstanbul’da vefat eden Şeyh Hamdullah, Eyüp Sultan Mezarlığı’na defnedildi.

***

Şeyh Hamdullah, özellikle “Aklâm-ı sitte” (Altı temel yazı türü: sülüs, nesih, muhakkak, reyhanî, tevki ve rika) alanındaki ustalığı ile tanındı. Hat sanatını geliştiren ve yenilikçi bir yaklaşım sergileyen Şeyh Hamdullah, Osmanlı hat sanatında klasik üslubun temellerini attı. Sülüs ve nesih yazı stillerindeki başarısı, onu “Kıbletü’l-Küttâb” (Hattatların Kıblesi) unvanına layık kıldı.

Şeyh Hamdullah’ın eserleri arasında Mushaf-ı Şerifler, kıt’alar, murakka’lar, levhalar ve dua kitapları önemli bir yer tutar. Kendisine ait yaklaşık 47 Kur’an-ı Kerim nüshası olduğu bilinmekte. Bu Mushaflar, özellikle nesih hattında zarif ve dengeli bir üslup sergilemekte. Ayrıca çeşitli ayet-i kerimeler ve hadis-i şeriflerin yazıldığı levhaları da günümüze ulaşmış durumda.

***

Şeyh Hamdullah, Osmanlı hat sanatının temelini atan ve bu sanat dalında bir dönüm noktası oluşturan önemli bir şahsiyet. O, İslam dünyasında bir mihenk taşı olan Yâkut el-Müsta‘sımî’nin hat ekolünü alıp, Osmanlı üslubuna uygun bir şekilde yeniden yorumladı. Sultan II. Bayezid’in desteğiyle bu yeni üslubu yaygınlaştırdı ve hat sanatında Osmanlı geleneğini başlattı.

Hattat Şeyh Hamdullah’ın mirası, yalnızca Osmanlı dönemiyle sınırlı kalmamış, günümüz hat sanatçılarına da ilham kaynağı oldu. Klasik Türk-İslam sanatlarının korunması ve geliştirilmesinde oynadığı rol, onu unutulmaz bir sanatçı yaptı.

KAYNAK / ŞEYH HAMDULLAH’IN HADİSLER İÇEREN SÜLÜS-NESİH KITASI (TSMK, EMANET HAZİNESİ, NR. 2092)

Yorumunuzu yazın, tartışmaya katılın!

YORUMLAR
Sırala :

Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım