Patron mu şair mi?

Tabii ki şair. Her hâlükârda şair. Patronu küçümsediğim için böyle söylemiyorum. Patronun bugün var, yarın yok olduğunu bildiğimden hemen cevabı yapıştırdım. Kim ki patrondan yana olacak, o kişi kaybetmeye mahkûm. Bugün kazanacak. Yarın da kazanacak. Neyi kazanacak, ona bakmak gerekiyor. Paradan başka bir şey değil. Öyle itibar falan da olmayacak orada. Ama şair, hep kaybedecek. Bugün kaybedecek. Yarın da kaybedecek. Ona kalan özgürlüktür. Anlamdır da diyebiliriz. Şaire kalan anlamdır. Şairden kalan anlamdır. İnsan, hayat, varlık, dünya, öbür dünya, tarih, toplum, ekonomi, ahlak ve daha sayabileceğim binlerce noktada anlam, şairin başucunda, yanında, kalbinde, kafasında ve aklındadır. Çünkü şair, anlamın ta kendisidir. Şair yoksa anlam da yoktur mu demek istiyorum? Evet, şair hayatı anlamlandıran kişidir. Şair anlamı doğurur. Anlam verir. Dünya, bizatihi anlamlı bir şey değildir. Ya da onda milyonlarca anlam vardır da şair onları arar ve bulur değildir. Onu diğer sanatçılar yapacak. Müzisyen hayattan tınılar yakalayacak. Ressam renkler keşfedecek. Romancı toparlayacak, kurgulayacak, çıkarımlarda bulunacak. Ama şair, tüm bu sanatçıların faydalanacağı, kullanacağı anlamı, etinden et, kanından kan verircesine doğuracak, ortaya çıkaracak, -yanlış anlaşılmak istemem ama- yaratacak. Şairin farkı bu. Bu yüzden şairle patronu karşılaştırmak, şaire züldür. Ama ne yaparsınız, zamanımız paraya tapılan bir zaman olduğu için, şaire bu kötülüğü de maalesef yapıyoruz.

Mesela; patron olmasa doğru, onun şiirini yayımlayacak dergi bulamayız. O dergi çıkmaz. Gerçekten çıkmaz mı? Çıkmasa ne olur? Şairi dergiyle mi satın alacaksınız? Şair ne yapar ne eder o dergiyi çıkarır. O şiiri yazar. O anlamı doğurur. Ve ehline verir. Kimse tenezzül etmesin, kimse umursamasın o anlamı, şiiri veya eylemi. Önemli değil. Herkes kullanır o anlamı. Herkes onsuz yapamayacağını bilir. Onunla oturur, kalkar, konuşur; para, itibar, makam mevki edinmeye çalışır. Şairin bunlar umurunda bile olmaz. Patronun şairler umurunda olmadığı gibi. Fakat ne zaman şair susar, ortaya çıkmaz, anlamı ihsan etmez. O zaman patronlar, işte Firavun olur, Nemrut olur. Devlet o zaman Amerikalılaşır. Afrika yağmalanır. Hindistan sömürülür. Türkiye karışır. Filistin kan ağlar. Şairin verdiği anlama bu yüzden herkesten önce patronlar muhtaçtır. Hiçbir zaman, tekrar söylüyorum, hiçbir zaman hiçbir şairin bir patrona muhtaçlığı yoktur.

Doğru, o dergi çıkmaz patron olmadığında. Ama şair olmadığında da çıkmaz. Çünkü başkasının çıkardığı dergi, şairin çıkardığı dergiye benzeyemez. Belki biraz taklidine yaklaşır. Ama hiçbir zaman onun gibi olamaz. Onunla müsavi olmasını geçtik, ‘gibi’sine bile yaklaşamaz. Sonrasında patronun “Ben olmasam bu dergiler de olmaz” diye övüneceği kalitede dergi de olmaz. Neyle övünecek patron, şair iyi bir dergi oluşturmazsa? Çamurla mı? Okunmayacak, çalıntı, “copy paste” dergiyle mi? Bugün değilse de yarın o patrona “Övündüğün dergi bu muydu?” demeyecek mi kimse? Kendisi peki bunu fark etmeyecek mi? Edecek. Umursayacak mı? Umursamayacak. Çünkü kısa süreliğine o dergiye ihtiyacı var. İhtiyacını giderince, aman o derginin kalitesi, içeriği, fikri, vizyonu, misyonu da neymiş, aklına bile gelmeyecek. Peki, patronu kim aklına getirecek? Tarih mi? Edebiyat mı? Felsefe mi? Siyaset mi?

Geldik sona. O patronu herkes unutacak. O başkanı, bakanı, başbakanı, cumhurbaşkanını hatta. Yirmi yıl sonra duyan, hatırlamayacak. Ama şairin bir mısrası dillerden dillere, zihinlerden zihinlere, kendini zenginleştirip renklendirerek, her söylenişinde yeni anlamların ortaya çıkmayışına vesile olarak dolaşacak ve büyüleyecek insanları. O şairin ismi unutulsa da sesi, soluğu ve anlamı kaybolmayacak. Dergi mi? Parası yoksa da şair istediği zaman o dergiyi çıkarır. Bunun binlerce örneğiyle dolu edebiyat tarihimiz. Şair, hep kaybedecek. Bugün kaybedecek. Yarın da kaybedecek. Ona kalan özgürlüktür. Şaire kalan anlamdır. Şairden kalan anlamdır. Şair, anlamın ta kendisidir.