Gül alıp satmanın zamanı mı, değil
Evet, konumuz İngilizler ve onların Hindistan'da yaptıkları. Yani, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi ve diğerleri. Diğerleri... Başka İngilizlikler, başka Doğu'lar ve başka Hindistanlar...
Gelin, şurada antlaşalım: "Gül alıp satmanın zamanı değil." Ve anlaşmalarla devam edelim yolumuza. Gizlenmek, antlaşmaktır desin içimizden biri. Ve hepimizi teskin etsin. Çünkü gizlenmekten başkası gelmiyor elimizden.
Gelin ve yemin edelim hep beraber: "Celladın arkasında kimler var / maaşını kaç kapıdan alır ve hangi para birimi" diye sormasın hiçbirimiz. Ve biri çıkıp "Bazen geçmiş gelecekten daha devrimci olabilir" sözünü yürürlükten kaldırsın. Kimse çok eski bir konuşmayı tamamlamaya kalkmasın. Çünkü bu antlaşmaya dahil.
***
Şunu açıkça ifade edelim: Artık dünya antlaşmalar dünyası. Çoğu zaman tarafların bile antlaştıklarından haberi olmuyor. Kader gibi bir şey artık o. Ve evet haşa.
Bir devlet, bir devletle sınırlarını kaldırıyor ve bundan kimsenin haberi yok. Bir çocuk artık kıyafetlerinde şu markayı tercih ediyor ve bundan çocuğun haberi yok. Bir adam, bir kadına âşık oluyor ve neden âşık olduğunu bilmiyor. Biri çıkıp bir keşifte bulunuyor ve kuvvetli bir "evreka" patlatıyor. Ama bunun da antlaşmanın maddelerinden biri olduğunu ona kimse söylemiyor.
Bunların hepsi antlaşmaya dahil. Ve evet, Osman Konuk'un dediği gibi; "anlaşırsak ben yokum."
***
Buraya kadar iyi geldik ama dürüst olalım: Biz de anlatmayı başaramadık. Anlatmayı başaramamak da antlaşmaya dahil mi yoksa? Yine de geçmişin gölgesine sığınarak, yanımıza hikâyeler ve antlaşmaları bozmayı bilen adamları ve kadınları alarak geldik bu sayı. Bazı konuşmaların antlaşmaya dahil olduğunu, bazı konuşmaların tamamlanmayı beklediklerini, bazı konuşmaların ise antlaşmanın nasıl bozulacağını bize göstereceğini bilerek "100 Yılı Anlamak" listelerine devam ediyoruz. Bu sayı, 100 yılı anlamak için "100 Konuşma" dedik. Ve antlaşmaların asıl sahibi olan Uluslararası Şirketleri'n bizi nasıl bu yörüngeye soktuklarını örnekle anlatalım istedik size. Evet, konumuz İngilizler ve onların Hindistan'da yaptıkları. Yani, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi ve diğerleri. Diğerleri... Başka İngilizlikler, başka Doğu'lar ve başka Hindistanlar...