Yeraltına açılan kapı: Şerefiye Sarnıcı Giriş Binası

İstanbul'un Tarihi Yarımadası'nın Sultanahmet semtindeki Theodosius (Şerefiye) Sarnıcı, II. Theodosius Dönemin’den günümüze ulaşıyor. Geçmişi 5. yüzyılın sonlarına uzanan sarnıç, 1. Derece Tarihi Anıt kabul ediliyor.

Binbirdirek Mahallesi’nde bulunan bir yapı adası boşluğunun altında yer alan Şerefiye Sarnıcı, günümüze oldukça iyi korunarak ulaşıyor. Sarnıcın tuğla kubbeli çatısı, korint başlıklı 32 mermer sütunla destekleniyor.

Yapıya ana ulaşım Tarihi Yarımada’daki en önemli kentsel akslardan biri olan Divan Yolu’ndan sağlanıyor.

Daha önce üzerinde bulunan bazı binaların IV. No’lu Koruma Kurulu Kararı ile kaldırılmasının ardından, yoğun yapı dokusu arasında, üç tarafı sokaklar ile çevrili küçük bir kent boşluğu, park olarak kullanılmaya başlanıyor.

Giriş yapısının kuzey kenarında tarihi bir yapı yer alıyor. Güney ve batı kısımlarında, eski Piyer Loti Caddesi aksı üzerinde bulunan ağaçlar güzel bir yeşil doku sağlıyor.

Cafer Bozkurt Mimarlık tarafından gerçekleştirilen Giriş Yapısı ve Çevre Düzenlemesi projesi, küçük çaplı bir kentsel tasarım projesi olarak ele alınıyor.

Tasarlanan yeni yapı, sarnıca girişin hazırlanması ve ziyaretçi ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra bütün meydana hizmet veren bir odak noktası olarak ele alınıyor.

Giriş yapısı; kuzeydeki Sarnıç Meydanı ile güneydeki Piyer Loti Meydanı’nın ortasında, sarnıcın bugünkü girişinin üzerine konumlandırılıyor.

Sarnıç Meydanı düzenlemesi, projenin en önemli yaklaşımı olan; Sarnıç Yapısı’nın ortaya çıkarılması ve görünür hale getirilmesi ilkeleri esas alınarak gerçekleştiriliyor.

Projede, Şerefiye Sarnıcı’na girişi sağlayan bir ön yapı oluşturmak kadar, mevcut kent boşluğunun yakın çevresine hizmet veren çağdaş bir kent meydanına ve etrafındaki tarihi mirasın izlerini yansıtan bir kamusal alana dönüştürülmesi de temel alınıyor.

Piyer Loti Meydanı’nda sarnıca ait geometrik düzen devam ettirilerek, Giriş Yapısı’nın önünde bir giriş mekânı oluşturuluyor. Ayrıca mevcut ağaçların oluşturduğu mekânsallık kullanılarak eski Piyer Loti Caddesi aksı ortaya çıkarılıyor.

Yeni Giriş Yapısı, Şerefiye Sarnıcı’nı ortaya çıkaracak hafif, çelik konstrüksiyondan, şeffaf ve çağdaş bir yapı olarak tasarlanıyor. İçeriden ve dışarıdan bakıldığında tarihi yapıya en az müdahale eden, hafif ve modern bir yapı sistemi oluşturmak için çelik strüktür, ahşap döşeme, metal çatı ve cam dış kabuk elemanları tercih ediliyor.

Güneş kontrol elemanlarından oluşan ikinci cephe sistemi, sürülerek açılan cephe elemanları ve çatıda bulunan havalandırma panjurları bina içindeki doğal hava sirkülasyonunu ve ısısal konforu sağlıyor.

Tüm tesisat mekânları ve makineleri peyzaj düzenlemesinde hissedilmeyecek şekilde planlanıyor. Islak hacimler, servis alanları ve mutfak, cam kutu içinde tasarlanan ikinci bir servis kutusu ile çözülüyor.

Biri orijinal sarnıç yapısının eski taş köşe sütununun hemen üzerinde yer alan dört ana çelik sütun yeni yapıyı destekliyor.

İstanbul’un en önemli tarihi merkezinde yer alan bu eserin kente ve yakın çevresine kazandırılması için tasarlanan Şerefiye Sarnıcı Giriş Yapısı ve Çevre Düzenleme Projesi, insanların bu alanda rahatça vakit geçirmesini ve keyifle tarihsel çevreyi tecrübe etmelerini hedefliyor.

Proje 2016’da Türkiye Mimarlar Odası15. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri’nde Koruma Yaşatma Dalı Ödülü’ne layık görülüyor.

Alt katta; mekâna girişin hazırlanması, ziyaretçi hareketlerinin yönlendirilmesi, bilet satış, danışma, hediyelik eşya-broşür-kitap satışı ve kafeterya işlevleri bulunuyor. Üst katta ise tuvaletler ve bir depo alanının yanı sıra sergi, film gösterimi, toplantı amaçlı kültür faaliyetleri için kullanılabilecek çok amaçlı bir mekân yer alıyor.

Bu proje, aşağıda yatan miras katmanlarının farkındalığını ve görünürlüğünü artırarak kültürel ve zamansal sınırları genişletiyor.