0

ARKİTEKT HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Son 10 FIFA Dünya Kupası Finali’nin oynandığı stadyumlar

Ömer Talha Uğur
ÖMER TALHA UĞUR
06 OCAK 2023 , CUMA 08:00
Abone ol
FIFA Dünya Kupası Finali’nin oynandığı son 10 stadyum.
FIFA Dünya Kupası Finali’nin oynandığı son 10 stadyum.

1930 yılında başlayan FIFA Dünya Kupası, Katar 2022 FIFA Dünya Kupası ile birlikte 21 kez gerçekleştirildi. Tarih boyunca birçok önemli ve ikonik stadyum, turnuvanın final müsabakalarına ev sahipliği yaptı. Sizler için son 10 FIFA Dünya Kupası Finali’nin oynandığı stadyumları derledik.

1986 FIFA Dünya Kupası Finali - Estadio Azteca

Estadio Azteca (Aztek Stadyumu), Meksika’nın 1968 Yaz Olimpiyatları’nı düzenlemeye hak kazanmasıyla 1966 yılında inşa ediliyor. Mexico City'nin Aztek mirasından ismini alan stadyum, Pedro Ramírez Vázquez ve Rafael Mijares Alcérreca tarafından tasarlanıyor. 1970 ve 1986 FIFA Dünya Kupası Final maçlarına ev sahipliği yaparak iki finalin oynandığı ilk stadyum olma ünvanını kazanıyor.

İlk tasarımın ardından dört farklı renovasyon geçiren stadyumun kapasitesi artırılarak çatı ekleniyor.
İlk tasarımın ardından dört farklı renovasyon geçiren stadyumun kapasitesi artırılarak çatı ekleniyor.

Estadio Azteca; Club América ve Cruz Azul futbol kulüplerinin yanı sıra Meksika milli futbol takımının resmi stadyumu olarak kullanılıyor. Finalde Arjantin’in Batı Almanya'yı 3-2 mağlup ettiği 1986 Dünya Kupası, stadyumun tarihine altın harflerle kazınıyor. Diego Maradona'nın hem "Tanrı’nın Eli Golü" hem de "Yüzyılın Golü"nü attığı Arjantin ve İngiltere arasındaki 1986 çeyrek final maçı Estadio Azteca’da oynanıyor. Ayrıca stadyumun ABD, Kanada ve Meksika’nın ortak şekilde düzenleyeceği 2026 FIFA Dünya Kupası’nda kullanılması planlanıyor.

1986 FIFA Dünya Kupası Finali sonrası Maradona, Dünya Kupası’yla omuzlarda.
1986 FIFA Dünya Kupası Finali sonrası Maradona, Dünya Kupası’yla omuzlarda.

1990 FIFA Dünya Kupası Finali - Stadio Olimpico

Tarih boyunca birçok yenileme geçiren Stadio Olimpico (Olimpiyat Stadyumu), ilk kez Turinli mühendis Angelo Frisa ve mimar Enrico Del Debbio tarafından 1927’de tasarlanıyor. Roma’da yer alan stadyum 1932’de açılıyor. 1953 yılında mimar Annibale Vitellozzi önderliğinde geniş çaplı bir şekilde yenileniyor. İlk olarak Stadio dei Cipressi olarak adlandırılan stadyumun ismi, 1960 Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmasıyla birlikte Stadio Olimpico olarak değiştiriliyor.

2009 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali için UEFA standartlarına uyacak şekilde, stadyumun iç tasarımında güncellemeler yapılıyor.
2009 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali için UEFA standartlarına uyacak şekilde, stadyumun iç tasarımında güncellemeler yapılıyor.

Stadio Olimpico, ana stadyumu olduğu 1990 FIFA Dünya Kupası için tekrardan yenileniyor ve günümüzdeki görünümüne kavuşuyor. Mimar Annibale Vitellozzi'nin dahil olduğu bir ekip üç yıl boyunca çalışıyor. Sahaya mümkün olan en yakın konuma kadar tribün inşa edilerek kapasite artırılıyor, çelik çatı inşa ediliyor ve mavi koltuklar ekleniyor.

1990 FIFA Dünya Kupası sırasında Stadio Olimpico.
1990 FIFA Dünya Kupası sırasında Stadio Olimpico.

1994 FIFA Dünya Kupası Finali - Rose Bowl

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Pasadena şehrinde bulunan Rose Bowl, genellikle Amerikan futbolu maçları için kullanılıyor. 1922'de kullanılmaya başlanan stadyum, “Ulusal Tarihi Öneme Sahip Eser” ünvanı taşıyor. Myron Hunt’ın tasarımı aynı zamanda Kaliforniya için tarihi bir inşaat mühendisliği simgesi olarak kabul ediliyor.

Saha farklı spor organizasyonlarına göre değiştiriliyor.
Saha farklı spor organizasyonlarına göre değiştiriliyor.

Spor tarihinin en ünlü mekanlarından biri olan Rose Bowl, başta 1994 FIFA Dünya Kupası Finali olmak üzere birçok önemli karşılaşmaya ev sahipliği yapıyor. Stadyum öncelikle 1984 Yaz Olimpiyatları için ardından 1990’lardan itibaren 2010’ların başına kadar büyük oranda yenileniyor.

1994 FIFA Dünya Kupası Finali’nde Roberto Baggio’nun kullandığı penaltıyı dışarı atmasıyla Brezilya’ya gidiyor.
1994 FIFA Dünya Kupası Finali’nde Roberto Baggio’nun kullandığı penaltıyı dışarı atmasıyla Brezilya’ya gidiyor.

1998 FIFA Dünya Kupası Finali - Stade de France

Paris'in kuzeyindeki Saint-Denis komününde bulunan Stade de France, Fransa'nın ulusal stadyumu olarak kullanılıyor. Stade de France, ülkenin 1992'de 1998 FIFA Dünya Kupası'na ev sahibi olarak seçilmesiyle tasarlanıyor. Tasarım, SCAU Architecture bünyesindeki Michel Macary, Aymeric Zublena, Michel Regembal ve Claude Constantini tarafından gerçekleştiriliyor. İnşa edildiği dönemde stadyumun bölgeyi geliştirmesi amaçlanıyor.

12 Temmuz 1998'de Fransa, stadyumda oynanan 1998 FIFA Dünya Kupası Finalinde Brezilya'yı 3-0 mağlup ediyor.
12 Temmuz 1998'de Fransa, stadyumda oynanan 1998 FIFA Dünya Kupası Finalinde Brezilya'yı 3-0 mağlup ediyor.

Stade de France, 1998 FIFA Dünya Kupası'na; UEFA Euro 2016 Finali; 2000, 2006 ve 2022'deki UEFA Şampiyonlar Ligi finallerine; 1999 ve 2007 Rugby Dünya Kupası'na ev sahipliği yapıyor. Tribünlerin bir kısmı hareketli olarak tasarlanıyor ve atletizm pisti bu tribünün altına gizleniyor.

Stade de France’de 1998 FIFA Dünya Kupası seremonisi.
Stade de France’de 1998 FIFA Dünya Kupası seremonisi.
Nissan Stadyumu.
Nissan Stadyumu.

2002 FIFA Dünya Kupası Finali - Nissan Stadyumu

Yokohama Uluslararası Stadyumu olarak da adlandırılan Nissan Stadyumu, farklı spor dallarına ev sahipliği yapıyor. 1998'de açılan stadyum, 72,327 kişi kapasitesiyle 2019’a kadar Japonya'nın en büyük stadyumu olarak hizmet ediyor. Stadyum, Japonya'nın Tokyo’dan sonraki ikinci büyük şehri olan Yokohama’da konumlanıyor.

2002 FIFA Dünya Kupası’nın ilk üç maçı, Almanya ile Brezilya arasındaki final müsabakası Nissan Stadyumu’nda oynanıyor. 2020 Yaz Olimpiyatları, 2019 Rugby Dünya Kupası, 2001 FIFA Konfederasyonlar Kupası ve 2006, 2007, 2008, 2011, 2012, 2015 ve 2016 FIFA Kulüpler Dünya Kupası gibi önemli turnuvalara ev sahipliği yapıyor.

2002 Dünya Kupası Finali öncesi seramonisi sırasında stadyum.
2002 Dünya Kupası Finali öncesi seramonisi sırasında stadyum.

2006 FIFA Dünya Kupası Finali - Olympiastadion Berlin

Berlin Olimpiyat Stadyumu’nun tarihi, 1910’lara dayanıyor. Berlin’in 1916 Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak olması sebebiyle mimar Otto March önderliğinde bir stadyum girişimi başlıyor. Ancak olimpiyatların savaş sebebiyle iptal olmasıyla Deutsches Stadion bir okul tarafından kullanılmaya başlanıyor. Ardından Berlin’in 1936 Yaz Olimpiyatları’na ev sahibi olarak belirlenmesi stadyumu tekrar gündeme geliyor.

Stadyum, Olympiapark Berlin adlı çok daha büyük bir alanın ana parçasını oluşturuyor.
Stadyum, Olympiapark Berlin adlı çok daha büyük bir alanın ana parçasını oluşturuyor.

İktidara yeni gelen Naziler, olimpiyatlarda kullanılacak stadyumu bir propaganda aracı olarak kullanmayı hedefliyor. Otto March’ın oğulları mimar Werner ve Walter March, yeni Olympiastadion'u orijinal Deutsches Stadion'un temelleri üzerinde tasarlıyor. 110,000 kapasiteli stadyumun saha kısmı, zemin kotunun 12 metre altına yerleştiriliyor.

Stadyum yanında büyük bir çan kulesi yer alıyor.
Stadyum yanında büyük bir çan kulesi yer alıyor.

Olympiastadion, Batı Almanya'nın ev sahipliği yaptığı 1974 FIFA Dünya Kupası için yenileniyor. Bu yenileme, stadyumun mevcut kuzey ve güney tribünlerinin üzerine 26.000 koltuk kapsayan kısmi bir çatının eklenmesini içeriyor. Çatı, Dübbers ve Krahe tarafından tasarlanıyor. Modern çatı, stadyumun geleneksel ve ağır yapısına zıt olan hafif bir görünüm sağlıyor. Çatı tasarımı, 2006 FIFA Dünya Kupası için 2000’lerin başında tekrar yenileniyor.

İtalya'nın Fransa’ya karşı kazandığı 2006 FIFA Dünya Kupası Finali’nin ödül töreninde Olympiastadion'un çatısından konfeti atılıyor.
İtalya'nın Fransa’ya karşı kazandığı 2006 FIFA Dünya Kupası Finali’nin ödül töreninde Olympiastadion'un çatısından konfeti atılıyor.

2010 FIFA Dünya Kupası Finali - Soccer City

İlk kez 1987'de inşa edilen Soccer City, 2010 FIFA Dünya Kupası için yeni bir tasarımla büyük çapta yenileniyor. Afrika’da çömlek yapımında kullanılan su kabağından ilhamla yapılan yeni tasarım Populous ve Boogertman + Partners tarafından gerçekleştiriliyor. Bu yenileme ile kapasitesi 94.736 kişiye çıkan Güney Afrika’daki stadyum, Afrika kıtasının en büyük stadyumu oluyor.

Yenileme öncesi stadyumun kapasitesi 40.000 olarak biliniyor.
Yenileme öncesi stadyumun kapasitesi 40.000 olarak biliniyor.

Stadyum, 2010 FIFA Dünya Kupası’nın ana stadyumu olması sebebiyle turnuva öncesi yenilemede büyük oranda değişiyor. Kapasiteyi artırmak için stadyumun etrafında genişletilmiş bir tribün, yapıyı saran dev bir çatı ve yeni destek birimleri tasarlanıyor. Kabuk tasarımı, yapının altında dolaşan ve tencerenin altındaki ateşi simüle eden bir ışık halkası ile ateş ve toprak renklerinden oluşan bir mozaiği yansıtıyor.

İspanya’nın 116. dakikada attığı golle Hollanda’yı 1-0 yendiği 2010 FIFA Dünya Kupası Finali Soccer City’de oynanıyor.
İspanya’nın 116. dakikada attığı golle Hollanda’yı 1-0 yendiği 2010 FIFA Dünya Kupası Finali Soccer City’de oynanıyor.

2014 FIFA Dünya Kupası Finali - Maracanã

Resmi adı Estádio Jornalista Mário Filho olan Maracanã Stadyumu, Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde konumlanıyor. Stadyum 1950'de, 173.850 seyircinin rekor katılımıyla Brezilya'nın Uruguay'a 2-1 yenildiği FIFA Dünya Kupası Finali’ne ev sahipliği yapmak üzere tasarlanıyor. Zamanla koltuksuz tribünlere koltuk eklenmesi ve 2014 FIFA Dünya Kupası için yapılan yenileme kapasiteyi 78.838'e düşürüyor.

Maracanã.
Maracanã.

Anıtsal stadyum, Rio de Janeiro'daki büyük futbol kulüpleri arasındaki futbol maçları için kullanılıyor. Tarih boyunca birçok yenileme ve onarım geçiren stadyum, 2014 FIFA Dünya Kupası için yapılan değişikliklerle günümüzdeki görüntüsüne kavuşuyor. Orijinal iki katlı tribün yıkılarak tek katlı yeni bir tribün inşa ediliyor. Stadyumun beton çatısı kaldırılarak politetrafloroetilen ile kaplanmış cam elyafı gerilmiş bir çatı tasarlanıyor.

Maracanã’nın 2010 öncesi orijinal betonarme çatılı ve iki katlı tribünlü hali.
Maracanã’nın 2010 öncesi orijinal betonarme çatılı ve iki katlı tribünlü hali.

2018 FIFA Dünya Kupası Finali - Lujniki Stadyumu

Moskova'da bulunan Lujniki Stadyumu, Rusya’nın ulusal stadyumu olarak kullanılıyor. 1954'te SSCB hükümet, Moskova’da bir stadyum inşasına karar veriyor. Bir devlet politikası olan atletizm, yeni bir spor kompleksinin inşasını gerektiriyor. Tasarım Rus mimarlar Alexander Vlasov, Igor Rozhin, Nikolai Ullas ve Alexander Khryakov tarafından tamamlanıyor. Stadyumda kullanılan malzemeler Sovyetler Birliği’nin dört bir yanından getiriliyor.

Stadyum, olimpiyat takımı için bir eğitim üssü, büyük yerel ve uluslararası yarışmalar için bir arena görevi görüyor.
Stadyum, olimpiyat takımı için bir eğitim üssü, büyük yerel ve uluslararası yarışmalar için bir arena görevi görüyor.

Özgün stadyum tasarımı, yeni bir stadyumun inşasına yer açmak için 2013 yılında büyük oranda yıkılıyor. SPEECH tarafından gerçekleştirilen tasarım, özgün cepheyi ve çatıyı koruyarak bu sınırlar içerisinde yapılıyor. Yeni yapı ile tarihi cephe arasında bir iç sokak oluşturularak sirkülasyon güçlendiriliyor.

Fransa’nın Hırvatistan’ı yendiği 2018 FIFA Dünya Kupası Final maçı öncesi seremonisi düzenleniyor.
Fransa’nın Hırvatistan’ı yendiği 2018 FIFA Dünya Kupası Final maçı öncesi seremonisi düzenleniyor.

2022 FIFA Dünya Kupası Finali - Luseyl Stadyumu

Katar’da en fazla kapasiteye sahip Luseyl Stadyumu, 2022 FIFA Dünya Kupası için Foster + Partners tarafından tasarlanıyor. Cephe, iç yolcu salonlarına giren ışığı filtreleyen üçgen delikli bir yüzeyden oluşuyor. Bu tasarım, Katar’ın hakim iklimine uyum sağlıyor.

Tasarım, yerel mimari öğelerden referanslar taşıyor.
Tasarım, yerel mimari öğelerden referanslar taşıyor.

Şu anda Asya'daki en büyük dördüncü stadyum olmasına rağmen 88.966 olan mevcut kapasitenin 40.000'e düşürülmesi planlanıyor. Stadyum, konforu en üst düzeye çıkarmak için dış mekan soğutma teknolojileri ile destekleniyor. Luseyl Stadyumu’nda oynanan 2022 Dünya Kupası Finali’nde Arjantin, Fransa’yı yenerek zafere ulaşıyor.

307 metre çapındaki çelik çatı, alanında dünyadaki en büyük çatılar arasında yer alıyor.
307 metre çapındaki çelik çatı, alanında dünyadaki en büyük çatılar arasında yer alıyor.
KAYNAK / HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/ESTADİO_AZTECA HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/STADİO_OLİMPİCO HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/ROSE_BOW_(STADİUM) HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/STADE_DE_FRANCE HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/NİSSAN_STADİUM_(YOKOHAMA) HTTPS://EN.WİKİPEDİA.ORG/WİKİ/OLYMPİASTADİON_(BERLİN)