Sanatoryumdan mobilya tasarımına uzanan bir macera: Paimio Chair

Paimio Chair.
Paimio Chair.

Paimio Chair olarak nam salan Armchair 41, Alvar Aalto tarafından Paimio Sanatoryumu’nda kullanılmak üzere 1931-32 yıllarında tasarlandı.

Aalto henüz 31 yaşındayken 1929’da Finlandiya hükümetinin düzenlediği sanatoryum yarışmasını kazanıyor. Ormanlık alanın içinde küçük bir alana inşa edilen tüberküloz hastalarının tedavisi için kullanılacak binada Aalto, her detayı hastaların ihtiyaçlarına göre tasarlıyor. Paimio Chair’ın tasarımındaki incelik ise; uzun saatler boyunca burada oturacak hastaların rahat etmesi. Ayrıca Aalto, sandalyenin sırt açısını da hastaların rahat nefes almasını sağlayacak en iyi açıya getirerek üretiyor.

1930’larda Paimio Sanatoryumu’ndaki Paimio Chair’lar.
1930’larda Paimio Sanatoryumu’ndaki Paimio Chair’lar.

Konforu kadar heykelsi tasarımıyla da öne çıkan Paimio Chair, 1930’ların başında kontrplak üretiminin sınırlarını zorlayacak türde bükümlü bir yapıya sahip. Sandalyenin kollarını, bacaklarını oluşturan çerçeve; iki lamine ahşap halkadan meydana geliyor. Bunların arasında sadece dört noktada çerçeveye sabitlenen, hem altta hem üstte içe kıvrılmış olarak bulunan ince plywood tabakası ise; esnek görünümlü koltuk kısmı oluşturuyor.

Finlandiya’nın yerel huş ağacından organik form.
Finlandiya’nın yerel huş ağacından organik form.

Aalto sandalyenin tasarımında, Marcel Breuer’in 1927 yapımı çelik borulardan oluşan Club Chair tasarımından ilham almış. Ancak kariyerinin başından beri özellikle ahşap malzemelerle çalışan hatta mobilya tasarımları, bina akustikleri için bile ahşabı tercih eden Aalto; Club Chair’ın çelik borularını soğuk buluyordu. Doğal hissi, insanı yapısı ve yalıtım özellikleri için Finlandiya’nın yerel huş ağacını seçti ve organik bir form geliştirdi.

Paimio Chair’a oturan Aino Aalto fotomontajı, 1930’lar.
Paimio Chair’a oturan Aino Aalto fotomontajı, 1930’lar.

Sandalye ilk kez 1932’de Helsinki’deki İskandinav Yapı Forumu’nda düzenlenen standart ürünler sergisi ile halka arzı endam ediliyor ve ardından hammaddesinin, tasarımının ve üretiminin %100 Fin olması, pazarlık politikası olarak kullanılıyor.

Paimio Sanataryumu 1930’lar.
Paimio Sanataryumu 1930’lar.

Paimio Sanatoryumu Alvar Aalto’yu dünyaca ünlü bir mimar yapıyor ve bu vasıtayla mobilya tasarımı kariyerinin de başlangıcını oluşturuyor. Aalto’nun bükümlü ahşap mobilyası, sonraki süreçte Fin Eero Saarinen, Amerikalı tasarımcılar Charles ve Ray Eames üzerinde de büyük etkiye sahip oluyor.

Alvar Aalto.
Alvar Aalto.

Paimio Chair günümüzde New York’taki MoMA ve Finlandiya Tasarım Müzesi’nin kalıcı koleksiyonları arasında yer alıyor. Ürün, 1935 yılında Aalto ve eşi Aino tarafından tasarlanan diğer ahşap mobilyaları üretmek ve satmak için kurulan Artek firmasının hala aktif olarak üretiminde.

Paimio Chair ölçüleri.
Paimio Chair ölçüleri.

Tasarımcı:

Alvar Aalto

Tasarım Yılı:

1932

İskelet:

Huş ağacından üretilmiş bükümlü plywood

Koltuk kabuğu:

Preslenmiş huş kontrplak

Genişlik:

60 cm

Derinlik:

80 cm

Yükseklik:

64 cm

Oturma yüksekliği:

33 cm

İmalatçı firma:


Artek