Orta çağ brütalizmi: İsviçre Kalesi

Castelgrande’nin sığınağı andıran girişi.
Castelgrande’nin sığınağı andıran girişi.

Günümüzde çokça içli dışlı olduğumuz beton, insan elinden sonra kentlerde çevreye zarar veren yapay faktörlerin başında geliyor. Yapıda da ana materyal olarak kullanılan bu malzeme, tüm olumsuz parametrelerin aksine, ziyaretçilerine adeta heybetli ve dostane bir hoş geldiniz mesajı veriyor.


Giriş kapısına, betonla çevrili daha küçük bir geçiş ile ulaşılıyor.
Giriş kapısına, betonla çevrili daha küçük bir geçiş ile ulaşılıyor.

İsviçre’nin Ticino tepesi kayalıklarında bulunan, Bellinzona’nın tarihi Orta Çağ Kaleleri’ni (Corbaro, Montebello ve Sasso) içinde barındıran Castelgrande’nin giriş kapısı,Simone Bossi tarafından fotoğraflanıyor. Castelgrande kavramı; üçlü kaleden oluşan daha da büyük bir kale anlamında kullanılıyor.

Beton, doğayla bütünleşen bir görüntü oluşturuyor.
Beton, doğayla bütünleşen bir görüntü oluşturuyor.

Görkemli duvarlarıyla birlikte UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’nde bulunan bu üç kale, ziyaretçilerini yalnızca tarihi duvarları ile değil, giriş kapılarıyla da etkiliyor. Mimari fotoğrafçı Simone Bossi, kalenin yalnızca girişlerini fotoğraflayarak; yeryüzünün organik formları ile insan yapımı duvarlar arasında kurulan diyaloğu sergiliyor.

Kapının yapımında kullanılan beton kalıpların izleri hala mevcut.
Kapının yapımında kullanılan beton kalıpların izleri hala mevcut.

UNECO Dünya Miras Listesi’ndeki Castelgrande, Alp Dağları’nın Bellinzona’daki eteklerinde konumlanıyor. İsviçreli mimar Aurelio Galfetti tarafından, 1991 yılında yapılan daha büyük bir restorasyon çalışmasının bir parçası olan bu brütalist müdahale, mimarın en çok dikkat çeken projelerinden biri olarak anılıyor.

İki farklı eksendeki perspektiften yapıya doğru yaklaşıldığında oluşan derinlik algısı, ziyaretçilerin yapıya çekiyor.
İki farklı eksendeki perspektiften yapıya doğru yaklaşıldığında oluşan derinlik algısı, ziyaretçilerin yapıya çekiyor.

Karanlık, mağaraya benzeyen ve dipsiz bir kuyu izlenimi yaratan giriş kapısı; ziyaretçileri doğrudan kaleye çıkan bir asansöre yönlendiriyor. Tıpkı bir sığınağa benzeyen bu kapının, alışılagelen sığınak algısıyla aynı geometrik ve brütalist karakterlere sahip olduğu görülüyor.

Kapının düşeydeki görünümü.
Kapının düşeydeki görünümü.

Kalıp beton kullanılarak inşa edilen bu anıtsal büyüklükteki brütalist yapı, Castelgrande’nin taş duvarlarında oluşan dalgalanmaları tezat bir rijitlik ile dengeliyor.

  • "Burayı ilk kez ziyaret edenlerin o anlarına şahitlik etmek isterdim. Bu muhteşem deneyimin başlarında, yapının görkemliliği karşısında ancak birkaç küçük adımla ilerleyebiliyorsunuz. Böylesi görkemli bir projedeki karmaşıklığa saygı duymakla beraber, sadece şu özel ana odaklanmam gerektiğini hissettim: boşluk deneyiminin başlangıcı…Tam olarak fark ettim ki, bu kudretli boşlukla ilgili ifade edilemeyecek, fotoğraf karesiyle sınırlandırılamayacak kadar kıymetli bir şey var. – Simone Bossi."

Proje

Castelgrande Giriş Kapısı

Yeri

Bellinzona, İsviçre

Mimarı

Aurelio Galfetti

Tamamlanma yılı

1991

Fotoğraflar

Simone Bossi