Ölüm ve yaşam arasındaki köprü: Başkan Mohammad Hanif Jame Camii

Bangladeş’in Dakka kentinde yer alan camii; yoğun ve sakin, eski ve yeni, klasik ve çağdaş kavramlarının harmanlandığı bir geçiş mekanı oluşturuyor.

Yapının, yaklaşık 400 yıl önce, Babürler tarafından inşa edilen Azam Şah Camii’nden esinlenilerek tasarlandığı belirtiliyor. Binanın girişinde bulunan "shan" adı verilen açık teras, esinlenilen yapının en büyük simgelerinden birini oluşturuyor. Shan; cuma namazı, bayram namazı ve diğer özel günler gibi, büyük cemaatlerin ağırlandığı zamanlarda ek ibadet alanı olarak hizmet veriyor. Normal günlerde ise kullanıcıların sosyalleşebileceği bir alana dönüşüyor.

Shan’a, güney tarafında bulunan caddeden giren insanları; sol tarafta erkekler için ayrılan ana ibadet alanı karşılıyor. Binanın sağ tarafına ise, kadınlar için ibadethane ve abdest alma yeri yerleştirilmiş. Bunlara ek olarak, sağ tarafta bulunan yapının zemininde, erkekler için bir abdest alma alanı ve imam için ayrılan bölüm yer alıyor.

Girişin hemen karşısında, camdan ve çelikten oluşan bir köprü tasarlanmış. Köprü, yapının kuzey tarafında yer alan mezarlığa bakıyor. Projenin mimarı Rafiq Azam, bu geçidin ölüm ve yaşam arasındaki perdeyi temsil ettiğini belirtiyor.

Ana salonda, geleneksel silindir kolonlar yerine, yapı için özel olarak tasarlanan başlıklı sütunlar kullanılıyor. Üzerlerinde bulunan levhalara doğru genişleyen bu sütunlarla ortam ağaçlarla dolu bir ormana benzetiliyor. Kuzey ve doğu cephelerinden doğal ışık alan ortam, aynı zamanda sütunlara eklenen halka ışıklarla da aydınlanıyor.

Alışılagelmiş camii tasarımlarından farklı olan bu yapıda mihrab (namaz esnasında imamın durduğu küçük girinti) tercih edilmiyor. Bunun yerine, tavan ve zemin boyunca buzlu cam döşeniyor. Bu tercihin altında yatan felsefeyi mimar şu şekilde açıklıyor: "Üstteki cam sayesinde gökyüzünden gelen ışık doğrudan imamın üzerine parlarken; aşağıya yerleştirilen buzlu cam, imamın üstlendiği rolün saflığını temsil eden bir su kütlesini simgeliyor."

Tuğla ve betonun hakim olduğu yapıda, yerel materyal kullanımına özen gösteriliyor. Bu malzemeler aynı zamanda, Dakka’nın tropikal iklimine uyum sağlıyor. Mimar bu projede; yerel olarak üretilen, ekonomik ve sürdürülebilir malzemelerin kullanılmasına dikkat edildiğinden bahsediyor.

Çağdaş formların kullanıldığı bu camide; tasarım aşamasından uygulamaya kadar karşılaşılan her seçimde, geleneksel fikirlere bağlı kalınmasına dikkat ediliyor. Aynı zamanda hem fonksiyon, hem de düşünce açısından modern standartlara ulaştırılması hedefleniyor.

Shatotta’nun baş mimarı olan Rafiq Azam, projeyle ilgili düşüncelerini şu cümlelerle aktarıyor: "Bir cami tasarımının arkasındaki felsefe; dua etmek, düşünmek ve tövbe etmek için bir alan oluşturmaktır."