Norveç'in en eski halk kütüphanelerinden biri olan kütüphanenin yeni ana şubesi ile Oslo; büyüyen modern mimari koleksiyonuna yeni bir ekleme yaptı.

Fjord City, Oslo kentinin sahil kesiminde 1980'lerde başlayan bir kentsel yenileme projesi. Proje kapsamında; Bjørvika bölgesine, Deichman kütüphanesi, Sahil projeleri, Barcode binaları, Opera Binası ve 2021 yılında açılması beklenen Ulusal Müze inşa edildi.

Deichman kütüphanesini tasarlamaya yönelik uluslararası mimarlık yarışması, 2009 yılında Lund Hagem ve Atelier Oslo mimarları tarafından kazanıldı. Projenin mimarları şu ifadeleri kullandı:

Kütüphaneciler, ziyaretçilere modern kütüphanenin sunabileceği tüm yeni tesisleri ve etkinlikleri keşfetmeleri için ilham verecek bir ev istedi. Bu bizi, yeni yerler keşfetmek için bir sonraki köşede sürekli davet edildiğiniz açık ve ilgi çekici bir bina yaratmaya motive etti."

Yarışmadan 11 yıl sonra 2020 yılının Haziran ayında; Deichman kütüphanesi, ikonik binasıyla kapılarını açtı. 2016'da açılması planlanan yeni kütüphanenin ilk açılışı büyük bir su sızıntısı nedeniyle ertelenmişti. Sorunun giderilmesinin ardından kütüphanenin Mart 2020'deki açılışı da küresel sağlık krizi sebebiyle tekrar ertelendi ve Haziran ayında beklenen nihai sona kavuşuldu.

Yeni kütüphanenin dış cephesi, üst üste dizilmiş birkaç kitabı anımsatıyor. En üst kat, tıpkı bir yığındaki bir kitap gibi dışarı doğru çıkıntı yaparak yer değiştiriyor. Proje ekibi, bu cephenin "varlığını ziyaretçilere duyurmak" için tasarlandığını ifade etti. Bina, izleyiciyi önündeki doğal olmayan yapıyı anlamlandırmaya zorluyor.

Kütüphanenin her yıl iki milyondan fazla ziyaretçiyi ağırlaması bekleniyor ve 19.600 metrekarelik bir taban alanına sahip olan bina; keşfedilmeyi bekleyen çok fazla nokta barındırıyor.

Çok sayıda kitaba ev sahipliği yapan kütüphanede; akıllıca tasarlanmış okuma ve çalışma yerleri ve bunların yanı sıra sinema salonu, oyun alanı, atölyeler ve şık görünümlü bir restoran da mevcut.

Biri bodrum kat olmak üzere altı kattan oluşan binanın; ana mimari konsepti merkezin içinden geçen ve her katta yukarı doğru uzanan geniş kütüphane alanına dayanıyor. Caddenin yukarısındaki birinci kat doğuda bir kaplama oluştururken şehir meydanının neredeyse 20 metre yukarısındaki dördüncü kat ise giriş için koruyucu bir kaplama oluşturuyor. Bu en büyük konsol, binayı şehre gösterirken bir yandan da komşu bina olan Opera'nın görüş hattını koruyor.

Şehirle daha fazla açıklık ve bağlantı hissi yaratmak için zemin kat cephesi tamamen şeffaf tasarlanmış olan yapı; ziyaretçilerini, farklı yönlere bakan üç eşdeğer giriş ile karşılıyor. Cephedeki girintiler; yapının doğu, batı ve güney girişlerini işaret ediyor. Zemin katta ise üç girişten erişilebilen halka açık bir alan mevcut.

Her bir girişte bulunan ve binayı çapraz olarak kesen üç ışık şaftı, kütüphanenin farklı bölümlerine bir bakış sağlıyor. Katları birbirine bağlayan bu ışık şaftları; aynı zamanda gün ışığının çatıdaki üç büyük tavan penceresinden aşağıya doğru dağılmasını sağlıyor.

Hagem ışık şaftları ile ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

Işık bacaları her katı benzersiz kılıyor ve dışarıdaki şehrin açık ve davetkar bir devamı olan dikey bir kamusal alan yaratıyor."

Atelier Oslo kurucu ortağı Nils Ole Brandtzæg, bina ile ilgili duygu ve düşünceleri şu cümleler ile aktarıyor:

Amacımız, geniş ve kesintisiz bir alan içinde çeşitli farklı alanlar sunabilen bir kütüphane yapmaktı. Devasa bir bina yapmayı başardığımızı düşünüyoruz, ancak aynı zamanda samimi hissettiriyor, böylece insanlar oraya ait olduklarını hissedebilsinler."

Cephe, yüksek yalıtım değerini ve eşit gün ışığı dağılımını birleştiriyor. Yalıtımlı paneller ve cam panel cephede sıralı şekilde yer alıyor. İç mekanda bulunan dağınık camlar, yumuşak ve eşit bir iç aydınlatma yaratıyor. Binanın köşelerindeki panoramik pencereler; farklı yönlerde manzaralar açarak, iç mekana çeşitlilik ve gerilim katıyor.

Kütüphane’nin bodrum katında; sinema ve 200 kişilik oditoryum, zemin katında ise kafe ve restoran yer alıyor. Birinci katta; kurgu ve çocuk kitapları, ikinci ve üçüncü katta; kayıt stüdyoları, mini sinema ve oyun odaları, en üst katta ise sosyal bilimler kitapları ve okuma odalarının yanı sıra Geleceğin Kütüphanesi sanat projesi bulunuyor. Binanın iç mekanları Oslo merkezli Scenario ile tasarlanmış.

Lundhagem'in kurucu ortağı Einar Hagem düşüncelerini ifade ediyor:

Kütüphanenin programı, giderek daha sessiz ve tepeye doğru tefekkür edecek şekilde düzenlendi.”

Cephe, yüksek yalıtım değerini ve eşit gün ışığı dağılımını birleştiriyor. Dar yalıtımlı paneller ile dar cam paneller dönüşümlü halde bulunuyor. İç mekanın dağınık camı, kapalı panellerin izlenimini kolaylaştırarak yumuşak ve eşit bir iç aydınlatma yaratıyor. Işık bacalarının yanı sıra kütüphanenin iç yaşamının ve faaliyetlerinin izlenimini de güçlendirmek için cepheler nispeten kapalı. Binanın köşelerinde bulunan panoramik pencereler; farklı yönlerde manzaralar açarak, iç mekana çeşitlilik ve gerilim katıyor.

Konsollu zeminler, yukarıdaki çatıya asılıyor ve çatı, yapısal mukavemet sağlayan karakteristik kıvrımlı bir geometriye sahip.

Odalar ve nişler; zengin renk ve atmosfer çeşitliliği ile geçici enstalasyonlar ve sergiler için arenalar oluşturuyor.

Lundhagem'in kurucu ortağı Svein Lund şu ifadeleri kullanıyor:

Kütüphane, kitapların saklandığı ve insanların buluşup öğrenebileceği bir yer olmaktan çıktı. Kütüphane bölünmüş durumda ve bu çeşitlilik yaratıyor, ölçeği ortadan kaldırıyor ve birçok farklı etkinliğin gerçekleşmesine izin veriyor.”

Deichman Kütüphanesi; cephe, havalandırma ve malzeme kullanımı için yenilikçi çözümlere sahip çevre dostu bir yapı. Yapı, yangından korunma sınıfında değerlendirildiğinde; cam elyaf takviyeli ısı yalıtımlı plastikten oluşturulmuş olan düşey cephe kolonları, üçlü camdan oluşan dolgu elemanları ve yatay bağlantı elemanları ile oluşturulan cephelerin yanı sıra yüksek termal ve iklimsel gereksinimleri kolaylıkla karşılayacak şekilde tasarlanmış.