Küçük dünyalar: Filmlerdeki maket setleri

Araba takip sahneleri, canavarlar ve bizzat fantastik dünyalar özel efektler öncesinde maket sanatı ile var oldu. Mimari ve görsel tasarım alanlarından uzman kişilerin bizzat dahil olduğu çalışmalar ile gerçeğinden neredeyse ayırt edilemez mekanlar oluşturuldu. Godzilla’nın saldırdığı Tokyo, bir patlamada yıkılan bina veya üzerinden uçulan bir şehir maket olarak inşa edildi.

Özel efektlerden önce maket setlerde çekilen sahnelerin gerçekliği sayesinde izleyiciler tarafından fark edilmemesi bu yöntemi öne çıkarıyor. Günümüzde ise her iki yöntemin birleştirildiği sahneler çekiliyor. Son derece detaylı olan maketler bazen insanların içerisinde rahatlıkla dolaştığı boyutlara ulaşıyor.

Titanik

James Cameron ve Dream Quest Images, Titanik filmi için orijinal geminin 1/20 ölçekli maketini inşa ettiriyor. Geminin açık denizdeki sahnelerinin çoğunda bu maket kullanılıyor. 13,5 metre uzunluğundaki Titanik maketi, geminin o zamana kadar yapılmış en doğru ve en detaylı maketi olma özelliğini taşıyor. Ayrıca çeşitli sahneler için geminin kısmi maketleri yapılıyor. Örneğin geminin batma sahnesi için kıç kısmının 1/8 ölçekli maketi kullanılıyor.

Inception

Christopher Nolan'ın Inception filminde karla kaplı bir dağın yamacındaki devasa bir hastanenin patlama sahnesindeki görsel efektlerini New Deal Studios üstleniyor. Sahne tekrar tekrar çekildiği için birkaç maket kullanılıyor. Dağ dahil 1/6 ölçekli ve 12 metre uzunluğundaki maket, 5.5 saniyelik bir patlama sahnesi için kullanılıyor. Dağın ve binaların karla kaplı görüntüsü için 1 tona yakın tuz temin ediliyor.

Blade Runner

1982 yapımı Blade Runner filminde, hareket kontrollü kamera teçhizatları ile maketten uçan arabalar sıklıkla kullanılıyor. Bazı sahnelerde gerçek boyutlu maketler kullanılsa da hareketli sahnelerin çoğu 1 metre uzunluğundaki maket arabalar ile çekiliyor. Görsel efektleri üstlenen Douglas Trumbull, maket arabalarda parlayan ışıklar kullanıp maketi kısmen gizleyerek dinamik bir polis arabası görünümünü yakalıyor. Tüm bu ince detayların yanında filmin kasvetli atmosferini yansıtmak için de ayrıca şehir maketleri yapılıyor. 2017’de vizyona giren Blade Runner 2049’da da, benzer şekilde insan boyutunda binalar ve şehir maketleri kullanılıyor.

Yüzüklerin Efendisi

Yüzüklerin Efendisi serisinde maketler sıklıkla kullanılıyor. Sauron'un Isengard’ı, Barad-dûr'un 9 metre yüksekliğindeki minyatürü ve Helm's Deep gibi serinin unutulmaz mekanları için maketlerden yararlanılıyor. Weta Workshop seri boyunca maket işlerini yapıyor. Weta'nın maketlerdeki tartışmasız en büyük başarısı, 14 metre yüksekliğinde ve 30 metre genişliğinde, 1000 kadar ev içeren Minas Tirith şehri olarak görülüyor. Şehir yakın çekimler için aşırı detaylı şekilde tasarlanıyor.

The Impossible

Kıyamet Günü filmi, 2004'teki Hint Okyanusu’nda gerçekleşen tsunami sırasında Tayland'da tatil yapan bir ailenin gerçek hikayesini anlatıyor. Gerçekçi bir tsunami sahnesi çekilmesi için binalar, ağaçlar ve havuz 1/3 ölçeğinde inşa ediliyor. Ardından maket, 1000 m³ su ile oluşturulan dev dalga ile parçalanıyor.

Independence Day

Kurtuluş Günü’nün Oscar ödüllü görsel efektleri arasında, en çok New York şehrindeki uzaylı saldırısında yaşanan büyük patlamalar dikkat çekiyor. Korkutucu sahne, maket gökdelenler ile küçük bir şehir oluşturularak çekiliyor. Diğer yandan 1/12 ölçekli minyatürü yapılan Beyaz Saray ve Amerikan Kongre Binası patlatılıyor.

Harry Potter

Gişe rekorları kıran Harry Potter serisinde tıpkı Yüzüklerin Efendisi serisinde olduğu gibi sıklıkla maketler kullanılıyor. Her filmde Hogwarts Cadılık ve Büyücülük Okulu'nun detaylı modeli yer alıyor. 15 metrelik devasa ölçekli maket her filmde tekrar tekrar kullanılıyor. Alnwick Kalesi ile Durham Katedrali’nden ilhamla tasarlanan yapının maketi, bazı kapılarda menteşe olacak kadar detaylı şekilde yapılıyor. Setlerden sonra maketlerin sergilendiği organizasyonlar düzenleniyor.

Ghostbusters

Stay Puft Marshmallow Man, Ghostbusters filminde ekibin karşısına bölüm sonu canavarı olarak çıkıyor. Film evreninde bir bina boyutunda olan canavarın sahnelerini çekmek için küçük bir dünya inşa ediliyor. Canavarın kostümü yapılarak bir aktöre giydiriliyor ve aktör maket şehirde terör estiriyor. Kaçışan arabalar için uzaktan kumandalı oyuncak arabalar kullanılıyor.

Geleceğe Dönüş

Geleceğe Dönüş serisinin ikonik arabası olan DMC DeLorean’ın yer aldığı bazı sahnelerde arabanın maketi kullanılıyor. İkinci filmde araba uçuştan yere inerken 90 cm uzunluğundaki maket kullanılıyor. Sahnenin devamında sokak lambası kullanılarak bölünmüş ekran efekti gizleniyor. Üçüncü filmde yer alan tren sahnesinin tamamında maketlerden yararlanılıyor.

Escape from New York

Amerikan distopik bilim kurgu aksiyon filmi New York’tan Kaçış’ta Manhattan adasının tamamı yüksek güvenlikli bir hapishaneye dönüştürülüyor. Efekt ekibi film için New York’un ölçekli modelini inşa ediyor. Maketteki binalara yansıtıcı bantlar yerleştirilerek siyah ışıkla gece sahneleri çekiliyor.

Poltergeist

1982 yapımı korku filmi Poltergeist’te bir Hint mezarlığının üzerine inşa edilmiş Cuesta Verde konutu patlayıp başka bir boyuta geçiyor. Bu sahneyi çekmek için mevcutta bulunan konutun ölçekli bir modeli inşa ediliyor. 180 cm uzunluğundaki maket, 4 ayda yapılıyor. Sahnenin gerçekçi görünmesi için maket, tellerle huni içine çekilerek parçalanıyor.

Indiana Jones: Kamçılı Adam

1984 yapımı filmin madende geçen aksiyon sahneleri maket ile çekiliyor. Industrial Light & Magic'teki zanaatkarlar, kahverengiye boyanmış alüminyum folyodan mağara duvarları tasarlıyor ve 25 cm uzunluğundaki küçük vagonların içerisine aktörlerin figürlerini koyuyor. Gerçekçiliği artırmak için küçük fenerler ve variller makete ekleniyor. Tüm sahne stop-motion yöntemiyle çekiliyor.

The Dark Knight

Christopher Nolan’ın tamamen dijital görsel efektlere dayanan sahne çekimlerine karşı olduğu biliniyor. Bu tutumu nedeniyle Batman Begins’te, Batmobile maketi uçururken Dark Knight Rises'ta iki uçağın yer aldığı sahnede maketlerden yararlanıyor. Ancak bu sahnelerin arasında yeraltı kovalamaca sekansı Nolan'ın Batman üçlemesindeki en iyi pratik efekt olarak dikkat çekiyor. New Deal Studios, 1/3 ölçekli Batmobile, kamyon ve tünel yapıyor. Hareket kontrollü kameralar, aksiyon sahnesini yanından ve arkasından raylar boyunca izliyor. Tumbler bir çöp kamyonuna çarpıyor ve savrularak tünelde hızla ilerliyor.

Büyük Budapeşte Oteli

Büyük Budapeşte Oteli filmindeki ana obje olan otelin 4 metre genişliğinde bir maketi yapılıyor. Yönetmen Wes Anderson ve yapım tasarımcısı Adam Stockhousen, düzinelerce mimari stil üzerinde çalışarak oteli tasarlıyor ve tamamen kumaş materyallerden maket yaptırılıyor. Bu sayede ince detaylara sahip son derece gerçekçi bir yapı elde ediliyor. Otel etrafındaki dağlık arazi ve füniküler de makette yer alıyor.

Star Wars

Star Wars serisinin özellikle orjinal ve öncül üçlemelerinde maketlerden sıklıkla yararlanılıyor. Film evreninin yaşandığı mekanları oluşturmak için insanların içinde rahatlıkla gezdiği devasa boyutlarda maketler yapılıyor. Galaksiyi oluşturan yeni dünyaların ve şehirlerin derinliğini ve atmosferini detaylı şekilde izleyiciye iletmek için bir dizi karmaşık küçük set inşa ediliyor. Bölüm I - Gizli Tehlike’de Pod yarışı arenasının tamamı küçük bir maket set olarak inşa ediliyor veya Naboo her detayına kadar bina bina maket olarak yapılıyor. John Dykstra, serinin ilk filmi Bölüm IV – Yeni Bir Umut için bir şehrin ölçekli maketini yapıyor.

The Sacrifice

War of the Worlds

Indiana Jones: Kutsal Hazine Avcıları

Superman Returns

Batman, 1989

Mad Max: Beyond Thunderdome

Goldeneye

Blade Runner 2049 filminin görsel efektlerinden sorumlu Weta Workshop çalışanları maket sürecini anlatıyor: