Kamusal Bir Geri Dönüşüm Projesi: New York High Line Park
New York'ta Manhattan'ın Batı Yakası'nda bulunan High Line Park, kullanılmayan, yükseltilmiş endüstriyel demir yolu hattının parka dönüştürülmesi ile oluşturulmuş kamusal bir alan.
1930'larda yük trenleri için inşa edilen çelik yapı 1,45 mil uzunluğunda ve yerden 9m yüksekte.Yapı, 1960-70 yılları arasında tren kullanımının azalmasıyla kısmi yıkımlara uğradı, 1980'de ise kullanım dışı kaldı.
1983 de High Line'ı başka amaçlar için kullanma fikrini destekleyen Manhattan’da yaşayan Peter Obletz, yapıyı korumak için Batı Yakası Demiryolu Hattı Geliştirme Vakfı'nı kurdu. Aynı yıl eski demiryolu hatlarını rekreasyon alanlarına dönüşümüne izin veren karmaşık arazi hakları sorunlarını aşmalarını düzenleyen Trail Sistemi Yasası kabul edildi. 1999 yılında High Line’nın sahibi CSX Transportation, yapının yeniden kullanımı için tekliflere açık olduğunu söyledi.
Geçen on yıllar High Line’nın kamusallığına olan ilgiyi azalttı, 1999 yılına kadar demir yolu kısmi yıkımlara tekrar uğradı, yabani bitkiler tarafından çevrilmiş çirkin bir yapıya dönüştü ve dönemin Belediye Başkanı Giuliani demir yolunun yıkım kararını imzaladı.
1999’da High Line’daki bu gizli manzaranın kullanılması gerektiğini düşünen Manhattan sakini Serbest gazeteci Joshua David ve sanatçı Robert Hammond amacı High Line’nın korunmasını savunmak ve kamusal alan olarak yeniden kullanmak içinkar amacı gütmeyen High Line Dostları Topluluğu’nu kurdu. Bu topluluk tarihi yapının yıkım tehdidi altında olduğu dönemde High Line'ın korunması ve dönüşümü için savaştı. 2003 yılında demir yolu hattının kamuya açık kullanımı ve farkındalık yaratmak için uluslararası bir fikir yarışması düzenlendi.
Hem bir farkındalık yaratmak hem de High Line’nı yeni haline getirmek için yarışmaya katılan 720 proje arasından pratikte kendine yer bulamayan 1 mil uzunluğundaki havuzdan roller coaster tasarımlarına kadar birçok çeşitli fikir geldi. 2004’te High Line Dostları ve New York Şehri sakinleri, High Line'ın tasarım ekibini seçmek için ortaklaşa davetli bir tasarım yarışması düzenledi. İçerisinde Zaha Hadid Architect, Steven Holl gibi önemli isimlerin bulunduğu toplamda 52 ekibin katıldığı yarışmayı peyzaj mimarlığı ofisi James Corner Field Operations, tasarım stüdyosu Diller Scofidio + Renfro; ve bitki ve ekim tasarımcısı Piet Oudolf ekip olarak kazandı.
Dönemin New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg ve Kent Konseyi’nin desteğiyle High Lİne’nın bulunduğu Batı Chelsea Özel Bölgesi için özel bir imar planı önerildi. Bu plan High Line’nın kamusal bir park olarak kullanımında etkili oldu. 2006’da CSX Transportation yapının mülkiyet haklarını New York’a hediye etti ve 2006 yılında renavasyonuna başlanılan High Line Park’ın halka açılması 2014 yılına kadar 3 aşamada gerçekleşti.
2006’da ilk aşama olan High Line’nın Gansevoort'tan 20. Caddeye kadar olana kısmı halka açıldı. İkinci aşamada 2011 yılında High Line'nın 20. ve 30. Caddeler arasındaki bölümü halka açıldı. New York Şehir Planlama Komisyonu Demiryolu Alanlarında üçüncü aşamayı mümkün kılan bir imar metni değişikliğini onaylamasıyla da üçüncü aşama olan 30. ve 34. Caddeler ile 10. ve 12. Caddeler arasındaki bölüm ,bir geçitte dahil olmak üzere, 2014’de açılmış oldu.
Yarışmayı kazanan ekip demir yolu terkedildikten sonra High Line’nın yeni sahipleri olan yabani otlardan esinlenerek tasarladıkları projede doğal büyümeyi teşvik eden bir kaldırım sitemi kullandı. Bu bazen tanımsız denilebilen alanlar göze çarpmayan ve kişinin parkı istediği gibi deneyimleyebilmesine olanak sağlıyor. Hat boyunca sürekli değişen yüzey kaldırımlar yeşil alanlar, su öğeleri, oturma ve dinlenme alanları, gösteri mekanları gibi farklı kısımlara sahip.
Bugün New York’un kaotik sokaklarından çıkıp yüksek bir alandan Hudson Nehri'nin ve şehir siluetinin kesintisiz manzaralarıyla çekici bir mola ve deneyim imkanı sunan 1,45 mil uzunluğunda ve 500’den fazla bitki ve ağaç türüne sahip High Line herkese açık çeşitli kamu, topluluk programlarına, sanat eserlerine ve performanslara ev sahipliği yapmakta.
High Line ve çevresinde sanat sirkülasyonunu devam ettirmeyi ve sanat üretimini destekleyen High Line Art, 2009 yılında kuruldu.
High Line'ın bakım ve işletimini New York City Parklar ve Rekreasyon Departmanı ile High Line Dostları Topluluğu,hem özel hem de kamu kaynaklarından finanse edilerek yapılıyor.
Peyzaj Mimarlığı Ofisi | James Corner Field Operations |
Tasarım Ofisi | Diller Scofidio + Renfro |
Aydınlatma Tasarımı | L'Observatoire International |
Projenin Konumu | New York, Batı Chelsea Özel Bölgesi |
Projenin Yapım Yılı | 2006 - 2014 |