Barcelona’da etkileyici modern bir kentsel dönüşüm: Mercat dels Encants Antika Pazarı

Bugünkü yazımıza konu olan Mercat dels Encants, İspanya’da, Barselona'nın Avinguda Meridiana, 69, 08018 adresinde konumlanıyor. Barselona'da “Los Encantes” olarak bilinen, kentin en eski pazarlarından biri olan Mercat dels Encants (diğer adıyla Mercat de Bellcaire), Avrupa'da açık artırmaların hala devam ettiği nadir pazarlardan biri olarak hizmet veriyor. Bu pazar, moda tezgahlarından vintage lamba standlarına, çizgi roman ve film karakterleriyle ilgili eserlere kadar her türlü antikayı bulma imkânı sunuyor. Mercat dels Encants bugün modern tasarımlı "ayna" çatısı altında yer alan üç katlı geniş bir kompleks olarak karşımıza çıkıyor. Pazardaki yüzlerce satış noktasında, aklınıza gelebilecek her türlü ürünü – antikalardan ikinci el kıyafetlere, kitaplardan elektronik eşyalara ve yeni eşyalara kadar – bulmak mümkün oluyor. Mercat dels Encants, yıpranmış ve yetersiz eski yapının yerine geçerek,Plaza de les Glòries'in yeniden düzenlenmesiyle birlikte, çevresindeki yapılaşma ve şehrin ana arterlerinden biri olan Avenida Meridiana ekseni arasında bir köprü işlevi gören yeni konumunda yer alıyor. . Yapı, iki bodrum katına sahip; ilk kat pazarın lojistik ihtiyaçları için, ikinci kat ise kullanıcılar için bir otopark olarak hizmet veriyor. 2013 yılında tamamlanan ve b720 Fermín Vázquez Arquitectos tarafından tasarlanan bu proje, toplam 35.440 m² alanı kapsıyor. Yapının inşasında, Lamp ve ULMA Architectural Solutions gibi üreticilerinürünleri kullanılıyor. Strüktürel mühendislik hizmetleri BOMA tarafından sağlanırken, yapı hizmetleri mühendisliği Grupo JG tarafından üstleniliyor. Barselona'daki Els Encants, 100yıldan fazla bir süredir var olan, genellikle açık havada ve geleneksel olarak gayri resmi bir şekilde kurulan bir pazar yeri olarak karşımıza çıkıyor.

Şu anki konumu, pazarın yeni alanlarından çok uzakta olmayıp, Merdiana Caddesiile Las Glorias Meydanı'nınkesişim noktasında yer alıyor. Projenin ana hedefi, mevcut açık hava pazarı Els Encants'ın açık atmosferini korumayı amaçlıyor. Yeni alanın 8.000 m² ile sınırlı ölçekteki büyüklüğü, büyük bir kısıtlama oluşturuyor, çünkü ticari program bu alanın iki katından daha fazla yer kaplayarak pazarın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor. Tasarım, çok katlı yapılaşmadan kaçınmayı amaçlayarak bir alışveriş merkezi modelini reddediyor. Bunun yerine, hafif eğimli düzlemlerin birbirine entegre olduğu ve tezgahlar ile küçük dükkanları birbirine bağlayarak sonsuz bir döngü oluşturan kesintisiz bir pazar alanı tasarlanıyor. Ziyaretçiye, bir yaya yolunda dolaşıyormuş hissi veriyor. Meydanın zeminini eğerekçevredeki sokakların farklı seviyeleri birleştiriliyor; bu sayede pazarın içine girildiğinde çeşitli girişlerin seviyeleri belirsizleşiyor. Mercat Encants farklı ve çekici olanaklar sunan, çeşitli ürünlerin ve hizmetlerin bulunabileceği fırsatlarla dolu bir pazar olarak karşımıza çıkıyor. Mercat Encants gibi bir pazar, ziyaretçilerine sadece alışveriş imkânı değil, aynı zamanda sosyal etkileşimler ve kültürel deneyimler sunuyor. Bu tür bir alan, canlılığı, çeşitliliği ve etkileyici mimari tasarımı ile adeta Barselona'nın davetkar karakterini yansıtıyor. Yeni Encants pazarı, ikinci el ürünlerin satışı, müzayedeler ve fırsat ürünlerine adanmış bir kamu tesisi olarak hizmet veriyor.

Barselona'daki yeni Encants Pazarı'nın inşası için düzenlenen Avrupa Yarışması, belediye şirketi BIMSA aracılığıyla Belediye Meclisi tarafından düzenleniyor. Karar, geçtiğimiz 22 Nisan 2008'de kamuoyuna açıklanıyor. Proje, hem geleneksel karakterin korunmasını sağlamak hem de yeni pazar alanının yeniden düzenlenmesinde merkezi bir rol üstlenmek gibi iki büyük zorluğun üstesinden gelmeyi hedefliyor. Ancak, birçok kişi pazarın doğası ve satılacak ikinci el antika ürünlerin, Las Glorias'ın arzu edilen karakteriyle uyumsuz olduğunu düşünüyor. Proje, bu çelişkileri çözmeye çalışarak, pazarın geleneksel özelliklerini korurken, kamu donanımının merkezi ve kurumsal temsilini sağlamayı amaçlıyor. Ayrıca, yeni meydanın formalizasyonu ve kültürel açıdan prestijli kamu binalarıyla komşuluk ilişkisi gereksinimleri ile doğal olarak açık bir kamu alanı olan program arasındaki farkları da ele alıyor. Yeni Encants pazarı, Plaza de las Glorias'ınyeniden düzenlenmesi ile Meridiana aksı arasında bir ara bulucu işlevi gören bir yapı olarak yer alıyor. Bu bölge, halk arasında les Glories de Bosquet olarak biliniyor. Öneri, tüm ticari faaliyetlere uygun, kesintisiz bir yüzey olarak çeşitli seviyelerde gelişen ticaret meydanı niteliğinde ideal bir platform sunuyor. Zeminlerin kıvrılmasıyla çevrelenen sokakların farklı kotları uyum sağlıyor ve pazarın içinde ilerledikçe sıfır kotunun algısı belirsizleşiyor. Platformun eğilmesiyle sokağın farklı seviyeleri birleştirilerek pazar, programın tüm bölümlerinde hareketliliği sağlayabilecek büyük bir meydan zemin olarak değerlendiriliyor.

Kent kimliğinin temel bileşeni olan kaplama, ticari faaliyetleri koruyor ve aynı zamanda şehri pazara yansıtan bir mekanizma haline geliyor. Her bir modüler yüzey, ışığı, atmosferi ve manzarayı yansıtmak üzere farklı eğimlere sahip oluyor. Neredeyse 25 metre yükseklikte bir örtü gibi asılı duran büyük kabuk, önemli bir simge niteliği taşıyor, dükkân ve tezgâh sahiplerini, kullanıcıları ve ziyaretçileri güneş ışığından koruyor. Çatı, her yandan açık, büyük bir saçak olarak tanınabilir bir unsur oluşturuyor ve geometrisi ile parlak, yansıtıcı alt yüzeyi,çevredeki kaldırımların sınırlarına kadar uzanarak ticari faaliyetleri koruyor. Aynı zamanda, pazarın şehirdeki varlığını ilan ediyor ve günlük yaşamın hareketliliğini çatının kaleidoskopik yansımalarında çoğaltıyor.

Mercat dels Encants, Barselona’nınkentsel dönüşüm projeleri arasında öne çıkıyor ve şehre modern bir ticaret alanı kazandırıyor. Mercat Encants, alışverişin ötesinde sosyal ve kültürel etkileşimler sunarak önemli bir merkez haline geliyor ve Barselona’nın canlı ve çeşitli karakterini başarıyla yansıtıyor.