Banksy’den Filistin’e destek: Walled Off Oteli

Kimliğini gizli tutan İngiliz sanatçı Banksy, dünya çapında yaptığı politik mesajlar içeren duvar resimleriyle tanınıyor. Banksy’nin çalışmaları savaş karşıtlığı, çevrecilik, hayvan hakları gibi toplumsal olayları ilgilendiren mesajlar içeriyor. Walled Off Oteli ise İsrail’in Filistin topraklarındaki işgaline karşı dikkat çekmeyi hedefliyor.

Walled Off (duvarla çevrili), Batı Şeria’nın merkezindeki Beytüllahim’de yer alıyor. Banksy, otel için 14 ay boyunca gizlice çalışıyor. Mart 2017’de geçici bir sergi amacıyla açılan Walled Off sonrasında da çalışmaya devam ediyor. Otelin içerisinde Banksy tarafından yapılmış ve Filistin’in uğradığı zulme dikkat çeken çalışmalar yer alıyor.

Otel öncesinde de Banksy, Beytüllahim’de Batı Şeria Duvarı ve Filistin hakkında yaptığı duvar resimleri ile tanınıyor. Banksy’nin ayırıcı duvara yaptığı bu eserler zamanla odak noktası haline geliyor. Bölgede resimleri görmek için geziler ve turlar düzenleniyor. Duvar, üzerindeki sanatsal çalışmalar sayesinde bölge için küçük bir gelir kaynağı da oluşturuyor.

Batı Şeria’yı, İsrail’in işgal ettiği diğer Filistin topraklarından ayıran duvarın inşası 1990’lara dayanıyor. Günümüzde duvar, 300 kilometreden daha uzun durumda. Banksy, duvarın hemen yanındaki oteli eski bir çömlek atölyesini restore ederek oluşturuyor. Walled Off, açıldığı tarihten bu yana sosyal medyada paylaşılıyor ve yapılan paylaşımlarla kamuoyunda adından söz ettiriyor.

Walled Off’un içerdiği 10 oda, günün ortalama 25 dakikasında doğrudan güneş alıyor. Odalar yüzlerce kilometrelik brüt beton duvara bakıyor. Otel, ziyaretçilerine yıllardır Filistinlilerin yaşadığı gerçekliği sanatla harmanlayarak sunuyor.

Otelin kapısında bellboy kıyafetli bir maymun heykeli yer alıyor. Heykel ilk bakışta turistler için ilgi çekici bir fotoğraf noktası gibi gözükse de esarete atıfta bulunuyor. Heykel, insanların işgal sebebiyle bölgede hareket etmekte özgür olmadıklarını ifade ediyor.

Otelin giriş katındaki piyano bar, Filistin’in 1917’de İngiltere tarafından işgale uğradığı zor günlerden kalmış bir karakol gibi dizayn ediliyor. Mekanda sömürge bölgesi hissi oluşturuluyor ancak her noktada bu durum yeriliyor. Mekan; piyano bar, gaz bombasının dumanıyla boğulan büst, tahrip edilmiş yağlı boya tablolar gibi Banksy’nin sanat eserleri ile donatılıyor.

Piyano bar, giriş lobisi ile yemek alanını kapsıyor; bir yanda check-in masası, diğer yanda dev kuyruklu piyano yer alıyor. Banksy’nin ilk olarak Beytüllahim'de yaptığı Çiçek Atan Adam çalışmasının, otel için çerçevelenerek tekrardan yapıldığı görülüyor. Melek Çocuklar, oksijen maskeleriyle piyanonun üzerinde dans ediyor. Hz. İsa tasviri, alnındaki kırmızı lazerle üzerinde uçan insansız hava araçlarına bakıyor.

Walled Off’taki her oda farklı sahneler gibi tasarlanıyor ve Banksy’nin çeşitli protesto eserlerini içeriyor. Rahatsız edici derecede konforlu olan başkanlık süitinden, kışla ranzaları içeren ortak odaya kadar mekanlar çeşitli konulara değiniyor.

“Artist” (sanatçı) kategorisindeki odalar Banksy, Sami Musa ve Dominique Petrin tarafından yapılıyor. Bu odalarda konukların adeta bir sanat eserinin içinde konaklamaları hedefleniyor. Bu yüzden her detaya dikkat ediliyor. “Budget” (bütçe) odası ise tamamen kışla havasında tasarlanıyor. İsrail askeri kışlasından eşyalarla donatılıyor. Gösterişsiz mekanda her konuğa kilitli bir dolap, kişisel kasa, kulaklıklar veriliyor ve banyo ortak kullanılıyor.

“Presidential” (başkanlık) odası yozlaşmış bir idarecinin arzulayacağı şekilde donatılıyor. Jakuzi, orijinal sanat eserleri, ev sineması, kütüphane, çatı bahçesi, egzotik bar ve kurşun delikleri olan bir su tankı; süitin içerdiği başlıca özellikler. Odaya ayrıca yemek servisi de yapılıyor.

“Scenic” (sahne) kategorisindeki odaların ana özelliği ise tamamen duvara bakmaları. Diğer otel standartlarından farklı olmayan odalar; Wi-Fi, buzdolabı, radyo, kişisel kasa ve klima hizmeti sunuyor.

Odaların büyük bir bölümü İsrail’in gözetleme kulesinin menzilinde bulunuyor ve konukların baskı altındaki Filistinlileri anlaması amaçlanıyor. Yapının eski küçük pencereleri, duvarın daha çok göze batması için daha büyük pencerelerle değiştiriliyor. Böylece utanç duvarı, asla gözlerden ve akıllardan çıkmıyor.

Walled Off’un içerisinde, bölgenin tarihini ve duvarın hikayesini anlatan bir müze de bulunuyor. Otel konuklarına ücretsiz olan müze, tek başına ziyaret edilebiliyor. Müze, tarihi meselelerden başlayarak günümüzdeki konulara kadar uzanıyor. Ziyaretçilerin, gerçek objelerle bölgedeki insanların neler yaşadığına dair bilgi edinmelerini sağlıyor. Müze; yerel hikayeler, eserler ve tanıklar için adeta bir hafıza deposu olarak işliyor.

Müzeye bir galeri ve hediyelik eşya dükkanı eşlik ediyor. Galeride, Filistinli sanatçıların eserleri sergileniyor. Böylece yerel sanatçıların sesinin uluslararası mecrada duyurulması hedefleniyor. Galeri, Filistinli sanatçıların eserlerini sergiledikleri en büyük kalıcı mekan olma özelliğini taşıyor. Yerel küratörler tarafından düzenli olarak geçici sergiler düzenleniyor.

Hediyelik eşya dükkanında Banksy'nin orijinal eserleri, yerel sanatçıların çalışmaları, baskılar ve kartpostallar satılıyor. Walled Off, hediyelik eşya dükkanı ile yerel sanatçılara destek olurken konukların duvarı, hayatlarının geri kalanında da hatırlamalarına olanak sağlıyor.

Walled Off dahilinde bir de Wall Mart adlı sprey boya dükkanı bulunuyor. Wall Mart, turistlerin duvarı boyamaları için kuruluyor ancak farklı işlevler de taşıyor. Orta Doğu'da ısmarlama şablon eğitimleri sunan tek mağaza olarak biliniyor. Ayrıca mağazada, hatıra gömlekleri ve çeşitli alkolsüz içecekler de satılıyor.

Otelin konumu ve teması, eleştirmenler tarafından yıllardır tartışılıyor. Walled Off’un Filistinlilerin yaşadığı trajedilerden kazanç sağladığından, masum insanların yaşadığı acıları pazarladığından ve savaş turizmi yaptığından bahsediliyor. Tüm bu söylemlerin aksinde olan kanıtlar, otelin Batı Şeria’ya turistik kazanç sağladığını, küçük bir ekonomi oluşturduğunu ve Filistinlilerin yaşadığı gerçekler hakkında farkındalık oluşturduğunu gösteriyor.

Müze müdürü Wisam Salsaa ve müzenin küratörü Gavin Grindon’un konuşmaları eşliğinde Walled Off’tan görüntüler: