Aykırı bir mimar: Odile Decq

• “Mimarlık bir başkaldırıdır, karşı gelmedir aynı zamanda, amacı da daha iyi bir dünya sunabilmektir insanlara… Eğer karşı gelme yoksa, umut da yoktur.” – Odile Decq

Odile Decq, 1955’te Fransa - Laval’de doğar. 1970'lerde École Régionale d'Architecture de Rennes mimarlık okuluna başlar. İki yılını tamamlamasının ardından Paris’e taşınır ve La Villette okuluna kaydolur. 1968 Devrimi nedeniyle zamanının büyük bir kısmını eylemlerde geçirir.

Decq, eğitim giderlerini karşılayabilmek için yazar Philippe Boudon ile çalışır. Bu süreçte mimarlık teorisi hakkında okumaya ve yazmaya başlar. Dört yıl sonra okula dönen Decq, 1978 yılında Paris-La Villette'deki École Nationale Supérieure d'Architecture okulundan mezun olur.

1979 yılında Paris'te Siyasal Bilimler Enstitüsü'nden şehircilik ve planlama diploması alan Decq, yüksek lisansını da tamamlar. Aynı yıl kendi mimarlık ofisini açar.

Birkaç yıl kendi ofisini işlettikten sonra 1985 yılında Benoît Cornette ile beraber ODBC Architectes Urbanistes Agency (Odile Decq - Benoît Cornette Mimarlar ve Şehir Plancıları Ajansı) isimli ofisi kurar. Ofisin adı, Cornette'in ölümünden 15 yıl sonra, 2013’te Studio Odile Decq olarak değiştirilir.

1990 yılında Peter Rice ile beraber Banque Populaire de l'Ouest (BPO) Genel Merkez Ofisi’ni tasarlar. Bu proje sayesinde çok sayıda ödül ve uluslararası tanınırlık kazanır. Fransa’da inşa edilen ilk metal konstrüksiyonlu ofis binası, modüler endüstriyel bileşenlerle tasarlanır.

ODBC, 1996'da Venedik Mimarlık Bienali'nde mimarlığa katkılarından dolayı Golden Lion (Altın Aslan) Ödülü'nü alır.

Odile Decq, 2001'de Roma Çağdaş Sanat Müzesi (Museo d’Arte Contemporanea Roma- MACRO)'ni genişletme yarışmasını kazanır. Müzenin parlak çatısı, 19. yüzyılın sonlarına ait çevreyi, günümüz sanatının gizemine bağlayan bir gezinti yeri olarak tasarlanır.

Mimarlığa katkılarından ötürü 2003 yılında Odile Decq’e Legion d'Honneur şeref madalyası verilir. 2007'de ise Kraliyet İngiliz Mimarlar Enstitüsü’nden uluslararası burs kazanır.

• “Yolculuklarım sırasında ilgimi en çok çeken şey, o yeri ve insanlarını anlamaya çalışmak, onların içinde kaybolmak. İstanbul’da hiçbir kentte olmadığı kadar kendimi Doğu’ya yakın hissediyorum.” – Odile Decq

• “Kent, farklı yaşam şekilleri arayan insanlara şunu da sunabilmeli; yalnız yaşamak istiyorsam da toplu yaşama dahil olmak istiyorsam da var olma hakkım olmalı.” – Odile Decq

Odile Decq, 1992'den beri Paris'teki Ecole Spéciale d'Architecture'de profesör olarak görev yapıyor. 2007'de Mimarlık Bölümü başkanlığına seçildikten sonra, beş yıl boyunca da bölüm başkanlığı yapmıştır.

Decq, 2014’te Fransa Lyon'da, yeni bir eğitim tarzına yön veren Confluence Institution for Innovation and Creative Strategies in Architecture (Kesişim Yenilik ve Yaratıcı Stratejiler Enstitüsü) isimli kendi okulunu tasarlayıp açar. Decq, enstitüyü mimar Matteo Cainer ile birlikte yönetmekte.

Decq, eğitime yaklaşımını “öğrencilere bağımsızlıklarını kazandırmak ve kendilerini güçlü ve net bir şekilde ifade etme yeteneklerini geliştirmeye zorlamak” olarak tanımlar.

Decq'e göre enstitüye ismini veren “kesişim” teması; farklı disiplinlerin birlikteliğini esas alacak bir eğitim çerçevesini tanımlar. Mimarların, sanatçıların, düşünürlerin, sinemacıların, bilim insanlarının, üreticilerin bir araya geleceği okul; mimarlığı bir meslekten ziyade düşünce biçimi olarak ele alır.

Mekânın kendisinin de buna imkân sunacak şekilde tasarlayan Decq, esnek ve açık planlı öğrenme alanları, laboratuvarlar, sosyal alanlar ve atölyelerle yeni deneylere tanımlı alanlar sağlar.

Studio Odile Decq'in tasarladığı L’Opéra Restoran, Paris Garnier Opera Binası'nın içinde yer alır. 2011 yılında tamamlanan proje, içinde bulunduğu tarihi binayı taklit etmeden, çağdaş bir karakter sergiler.

Doğu cephesindeki kolonların arkasında yer alan restoranın, duvarlar, tavanlar ya da kolonlarla bir teması bulunmamaktır. Böylece mevcut yapıya hiçbir şekilde zarar verilmemiştir.

Bu kısıtlı mekâna 90 kişilik oturma alanının yerleştirilmesi, bir asma kat yardımı ile sağlanır. Yumuşak kavisleri ile asma kat; kemerlerin, dalgalanan camın ve misafirlerin bulunduğu hacmin üzerinde yer alır.

• “Ürün tasarımında beni asıl heyecanlandıran şeyin küçücük bir objeye tüm benliğinizi sığdırmak olduğunu söyleyebilirim; bu sanki tüm düşüncenizin sıkışıp sıkışıp yoğunlaşması gibi.”- Odile Decq

Odile Decq'in mimarlık pratiği; kentsel planlama, mimari, tasarım ve sanatı kucaklayan bütüncül bir evren üzerinedir. Bu çok disiplinli yaklaşımı Decq’e, 2016'da kadın mimarlara verilen Jane Drew Ödülü’nü ve 2017'de Architizer Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nü kazandırır.

Odile Decq; eril bir hegemonya altındaki mimarlık pratiğinde, kadın mimar olarak yol gösterici bir mücadele verir. Mimar kadınlara verilen Prix Femme Architecte ödülünü genç kadınlara cesaret vermek için kabul ettiğini belirtir.

Odile Decq, 2016’da Macdonald Bulvarı’nda yer alan ve 1960’larda inşa edilen bir depoyu dönüştürerek Le Cargo ofis binasını tasarlar. Ofis, çalışma organizasyonunun ve işlevlerinin özgünlüğü sayesinde yeni iletişim ve hareket biçimlerine cevap veren çağdaş bir yaklaşımı baz alıyor.

Ofis binası, yuvarlak açıklıkları, merkezi verandası, açık hava terasları, ortak çalışma alanları ve sokaktan görülebilen kırmızı baloncuklar şeklinde toplantı odaları ile geleneksel ofis tasarımından farklılaşır.

Odile Decq, 2018'de tasarımcı ve eğitimci olarak yaptığı çalışmalardan dolayı Kanada Kraliyet Mimarlık Enstitüsü'nden Onursal Burs alır ve ECC (European Cultural Centre) Mimarlık Ödülü'ne layık görülür.

Macar mimar Antti Lovag’in, iş adamı Pierre Bernard için tasarladığı, Maison Bernard adlı balon ev, 1971 yılında tamamlanır. Fransa’nın kuzeyinde yer alan ev, 2010- 2015 yılları arasında Odile Decq tarafından restore edilir.

Decq, mimarlık felsefesini "insanların hareket edebileceği, iyi koşullarda yaşayabileceği, günlük hayatlarındaki koşturmacayı ve dertlerini unutabileceği, kendilerini iyi hissedebilecekleri " mekânlar sunmak olarak ifade eder.

Sinemaya ve sinemada mekân kullanımına ilgili bir mimar olarak Decq, 2011 yılında gerçekleşen 68. Venedik Film Festivali’nde jüri üyesi olarak görev alır.

• “Öğrencilerime her zaman yeni yüzyılı ve kendi hayatlarını hayal etme fırsatına sahip olduklarını söylüyorum. Öğrencilere vereceğim en önemli tavsiye budur: Hayal et ve yap.” – Odile Decq

Odile Decq - Kalebodur'la Mimarlar Konuşuyor videosu:

Odile Decq, Alice Shure ve Janice Stanton’un “Making Space/Mekân Yapmak” belgeselinde inceledikleri beş kadından biridir. Belgesele linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.