Yerli kinoanın ihracat potansiyeli yüksek
Onu daha çok astronotların uzaya giderken yanlarında götürdüğü besin maddesi olarak biliyoruz. Tahıllara göre besin maddesi içeriği oldukça zengin. Vejetaryenler, çölyak hastaları ve diyete düşkün kişiler kullanıyor. Son bir kaç yıldır da market raflarından rahatlıkla bulunuyor. İç tüketimdeki talep ve ihracat potansiyeli, kınoanın milli tohumunun geliştirilmesini sağladı.
Astronot gıdası olarak Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından tanıtıldıktan sonra kinoanın (quinoa) popülerliği arttı. Amerika’da, Avrupa’da, Uzak Doğu’da kullanımı yaygın bir ürün. Tahıllara göre besin maddesi içeriği oldukça zengin. Bebek mamasından sporcu destek ürünlerine, ilaç yapımından güncel gıda takviyesine kadar oldukça geniş alanda kullanılıyor.
Birleşmiş Milletler; beyaz, kırmızı ve siyah olmak üzere üç tipi olan süper besine dikkat çekmek amacıyla 2013’ü ‘Uluslararası Kinoa Yılı’ olarak ilan etti. Türkiye’deki ilk üretimleri Çukurova Üniversitesi’nde yapılan kinoa, artık milli tohum listesinde yer alıyor ve yaygın olarak üretimi yapılıyor. Halihazırda daha çok ithal edilen kinoayı ülkemizin hemen hemen her tarafında ekiliyor. Kinoa, 2017 yılında çiftçiden kilogramı 6 lira gibi bir fiyata satın alındı, Romanya ve Bulgaristan başta olmak üzere Avrupa ülkelerine ihracatı da yapıldı.
Türkiye kinoa ile 5 yıl önce tanıştı
Türkiye’de kinoa pazarının en büyük oyuncularından birisi Yayla Bakliyat. Migros, A101, BİM gibi büyük perakende firmalarıyla ortak çalışmalar yaparak pazarı büyütüyor. Türkiye’ye ithal olarak geldiği için kinoa fiyatının yüksek olduğunu belirten Yayla Bakliyat Pazarlama Direktörü Faruk Ildır, “Ülkemiz kinoa ile son 5 yılda tanıştı. Türkiye’ye ithal olarak geldiği için fiyatı yüksek bir üründür. Yetişmesi ve bakımı da kolay olan biri ürün olması ve raf fiyatının yüksekliği sebebiyle Türk çiftçisinin dikkatini çekti ve üretim denemeleri yapıldı. Pazara Yayla olarak rekabetçi fiyatlarla girerek ürünün pazarını ve kullanımını genişleterek hem tüketiciye hem de üretim yapmak isteyen çiftçilerimize fayda sağladık” diyor.
Milli kinoa birkaç yıldır ekiliyor. Çiftçiler, dernekler, üniversiteler bunu geliştirmeye çalışıyor. Ürün geliştirildikçe yurt içi ve yurt dışı satışlar artıyor, ekonomiye katkı sağlıyor. Bununla beraber kinoanun ve pazarın geleceği açısından dikkatli de olunması gerekiyor. “Kinoayu buğdaya alternatif görmek doğru olmayabilir” diyen Faruk Ildır, “Satış fiyatı buğdayın yaklaşık 10 katı. Tabii ki bu karlılığın 10 katı olması demek değil. Ürünün üretim firesi, lojistiği, ayıklanması gibi süreçleri maliyetli olduğu için karlılık mevcut temel gıdalardan biraz daha farklı olabilir. Çiftçilerimizin üretim süreçlerine ve maliyetlerine bakarak üretim yapması daha rasyonel olacaktır” diye uyarıyor.